Ortak Atasözlerinin Hikâyeleri: Farsî-Kurmancî-Zazakî -2-

Year 2016, Volume: 2 Issue: 4, 8 - 21, 30.12.2016

Hasan Çiftçi

Abstract

Bu makale karşılaştırmalı halk edebiyatıyla ilgilidir. Ortadoğu’nun kadim halklarının dilleri Farsça, Kurmancî ve Zazakî ortak atasözlerinin hikâyelerini ve kaynaklarını konu edinmektedir. Yer yer atasözleriyle ortak olan Arapça ve Türkçe atasözlerine de işaret edilecektir. Atasözleri halkların tarihi süreçte şekillenen yaşam biçimini, adet ve geleneklerini ifade eden yasalar hükmündedir. Atasözleri yüzyılların geçmesiyle şekillenir ve toplumun ahlâkî, dinî ve dünyevî değerlerini ifade ederler. Toplumun tarihsel kültürünü kuşaktan kuşağa aktarırlar. Bu makalede ve aynı konuyla ilgili seri halde yayımlanacak diğer makaleler adı geçen Müslüman halkların düşünsel, dilsel ve kültürel ortak değerlerine de ışık tutacaktır.

Keywords

Atasözlerinin hikayesi, ortak atasözleri, Farsça, Kurmancî, Zazakî

References

• Albayrak, Nurettin, Türkiye Türkçesinde Atasözleri, Kapı Yayınları, İstanbul 2009.
• Deştekî, ‘Omer Şeyxullâh, Pendî Kûrdî: Çîrokekey, Enstîtu-yê Kelepûrî Kurdistân, Hewlêr 2006.
• Dihqân, Behmen-ê Dihqân, Ferheng-ê Câmi’-ê Żerbulmeselhâ-yê Fârsî, Ferhengistân-ê Zebân û Edeb-ê Fârsî Gurûh-ê Neşr-ê Âsâr, Tahran 1383 hş.
• Farûq, “Xal û Warıza”, Tirêj, Hêjmar 2, Sal. 1980, r. 60.
• Hâverî, Muhammed Cevâd, Emsâl û Hikem-ê Merdum-ê Hezâre, Meşhed 1379 hş./2000.
• Hazrâ’î, Emîn, Ferhengnâme-ê Emsâl û Ḥikem-ê Îrânî, İntişârât-ê Nuvîd, Sîrâz 1382 hş./2003.
• Hecîyê Cindî, Hikyatêd Cimeta Kurda, Weşanxana Asoxîk, Yêrêvan 2005.
• Hesen, Bîlal, Ji Wêjeya Gel: Pend û Peng, 2008.
• Heyet, Türkçe Sözlük, 1-2, TDK, Ankara 1998.
• Mele Mehmûd Dêrşewî, Miştaxa Çiya Ji Gotinên Pêşiya, Stockholm 1989.
• Oncu, Mehmet, Gotinên Pêşiyân, Enstîtuya Kurdî, Stenbol 1992.
• Pertovî-yê Âmulî, Mehdî, Rîsehâ-yê Târîhî-yê Emsâl û Ḥikem, İntişârât-ê Senâ’î, Tahran 1374 hş./1995.
• Qâzî, Qâdır-ê Fettâhî, Emsâl û Ḥikem-ê Kurdî, İntişâr-ê Dânişgâh-ê Tebrîz, 1364 hş./1987.
• Selcan, Zılfi, Qese u Qesê Vırênu Leksikon, Dersim 2013.
• Sinasi, Durûb-ı Emsâl-i Osmaniye (haz. Süreyya Beyzadeoğlu), MEB, İstanbul 2003.
• Şâmlû, Ahmed, Kitâb-ê Kûçe: Câmi‘-ê Luğât, Istılâhât, Ta‘bîrât, Żerbulmeselhâ-yê Fârsî (nşr. Âydâ Serkîsiyân), İntişârât-ê Mâzyâr, Tahran 1385 hş.
• Tîgrîs, Amed, 6762 Gotinên Peşîyan, Weşanên Rewşen, Stockholm 2001.
• Tokmak, A. Naci, Telaffuzlu Türkçe-Farsça Ortak Deyimler Sözlüğü, Simurg, İstanbul 2001.
• Yurtbaşı, Metin, Sınıflandırılmış Türk Atasözleri, Ankara 1994.
• Zinar, Zeynelabidîn, Xwençe, Gotinên Pêşiyan, Kilam-Dîlok û Çîrok, Weşanxana Çanda Kurdî, Stockholm 1989.
• Zûlfiqârî, Hesen, Ferheng-ê Bozorg-ê Żerbu’l-Meselhâ-yê Fârsî, Tahran 1388 hş.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_atasozleri&arama=kelime&guid=TDK. GTS.582196a9216713.43280322
• https://tr.wikiquote.org/wiki/Zazaca_atasozları.