Sağlığın Geliştirilmesi Bağlamında Sağlıklı Davranış Değişikliği Oluşturmada Mobil Sağlık Uygulamalarının ve Sosyal Medya Gruplarının Etkisi

Year 2021, , 16 - 24, 30.06.2021

Ayşegül Dönmez

https://doi.org/10.33721/by.886887

Abstract

Sağlığın geliştirilmesi ve teşvikinin hedeflerinden biri sağlıklı yaşama teşvik etmek için bireysel davranış değişikliği yapabilmektir. Bu bağlamda sağlığın geliştirilmesi faaliyetleri tütün kullanımı, sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam gibi bireylerin kendi kontrolünde olan ve değiştirilebilir davranışsal risklere odaklanır. Bu çalışmada bireyin kendi kontrolünde olan davranışlarının değişikliği için m-sağlık uygulamalarının etkisi ve sağlığın geliştirilmesindeki rolü değerlendirilmiştir. ‘M-sağlık uygulamaları’, ‘m-sağlık’, ‘sağlığın geliştirilmesi’ anahtar kelimeleri ile yapılan literatür taraması ile mobil uygulamaların ve bu uygulamaları kullanan bireylerin oluşturdukları sosyal medya gruplarının özellikle fiziksel aktivite ve kilo kontrolü sağlama gibi olumlu sağlık davranışı geliştirilmesinde ne derece etkili olduğu araştırılmıştır. Literatür taraması sonuçlarına göre mobil sağlık uygulamalarının kişilerin sağlıklarını geliştirmek için olumlu sağlık davranışı geliştirmelerine etkisi göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Bu uygulamalarda yer alan besin değerleri, egzersiz önerileri, adım sayar ve nabız ölçümü gibi fiziksel bulguların değerlendirilmesi gibi teknik özelliklerin profesyonel destek alınarak oluşturulması önerilmektedir. Ayrıca uygulamaların kişiselleştirilmiş sağlık önerilerinde bulunabilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve bilgi paylaşımı risklerinden doğabilecek güvenlik önlemlerinin alınması gerekmektedir.

Keywords

Sağlığın Geliştirilmesi, M-sağlık Uygulamaları, Sosyal Medya, E-sağlık, M-sağlık

The Effect of Mobile Health Applications and Social Media Groups in Creating Healthy Behavior Change in the Context of Health Promotion

Abstract

One of the goals of health promotion is the ability to change individual behaviors to encourage healthy living. In this context, health promotion activities focus on behavioral risks that are under the control of individuals such as tobacco use, unhealthy diet, and sedentary life. In this study, the effect of m-health applications on the change of an individual's self-controlled behavior and its role in health promotion has been evaluated. To what extent mobile applications and social media groups formed by individuals using these applications are effective in developing positive health behaviors such as physical activity and weight control has been investigated with the literature review conducted with the keywords 'm-health applications', 'm-health' and 'health promotion’. According to the results of the literature review, the effect of mobile health applications on individuals to develop positive health behaviors to improve their health is too great to ignore. Technical features such as nutritional values, exercise recommendations, evaluation of physical findings such as pedometer and heart rate measurement in these applications should be established with professional support. In addition, in order for applications to make personalized health recommendations, necessary legal regulations must be made and security measures that may arise from information sharing risks must be taken.

Keywords

Health Promotion, Mobile Health Applications, Social Media, E-health, M-health

References

• Akdağ, R. (2008). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Temel Sağlık Hizmetleri, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 770, s.34.
• Aktan, C. ve Işık, K.A. (2012). “Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesine Yönelik Evrensel Sağlık Bildirgelerine Toplu Bir Bakış”. Erişim adresi: http://www.canaktan.org/reform/saglik-reform/saglik
• Application Category Distribution. (2021). PocketGamer. Erişim adresi: https://www.pocketgamer.biz/metrics/app-store/categories/
• Banciura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavior Change. Psychological Review, 84(2), 191-215. doi:10.1037/0033-295X.84.2.191
• Buss, P. M., Hartz, Z. M. D. A., Pinto, L. F. ve Rocha, C. M. F. (2020). Health Promotion and Quality of Life: A Historical Perspective of the Last Two 40 Years (1980-2020). Ciencia & Saude Coletiva, 25, 4723-4735.
• Chaddha, A., Jackson, E. A., Richardson, C. R. ve Franklin, B. A. (2017). Technology to Help Promote Physical Activity. American Journal of Cardiology, 119(1), 149-152.
• Hwang, W. J. ve Jo, H. H. (2019). Evaluation of the Effectiveness of Mobile App-Based Stress-Management Program: A Randomized Controlled Trial. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(21), 4270.
• Kampmeijer, R., Pavlova, M., Tambor, M., Golinowska, S. ve Groot, W. (2016). The Use of E-Health and M-Health tools in Health Promotion and Primary Prevention among Older Adults: A Systematic Literature Review. BMC Health Services Research, 16(5), 290.
• Kim, H., Faw, M. ve Michaelides, A. (2017). Mobile But Connected: Harnessing the Power of Self-Efficacy and Group Support for Weight Loss Success Through M-Health Intervention. Journal of Health Communication, 22(5), 395-402.
• Kopmaz, B. ve Arslanoğlu, A. (2018). Mobil Sağlık ve Akıllı Sağlık Uygulamaları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(4), 251-255.
• Loprinzi, P. D., Cardinal, B. J., Loprinzi, K. L., ve Lee, H. (2012). Benefits and Environmental Determinants ff Physical Activity in Children and Adolescents. Obesity Facts, 5(4), 597-610.
• Madenoğlu Kıvanç, M. (2015). Evrensel Sağlık Bildirgeleri ve Türkiye’de Sağlık Reformları, Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), s.162-166.
• Most Popular Google Play Categories. (2021). AppBrain. Erişim adresi: https://www.appbrain.com/stats/android-market-app-categories
• Onat, T. (2016). Obez ve Fazla Kilolu Kişilerde Davranış Değişikliği Aşaması ile Karar Dengesi Ve Öz-Yeterlilik Arasındaki İlişki, Uzmanlık Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı.
• Özcebe, H., Attila, S., Batur, H., Bektaş, H., Berke, İ., Büyükküpcü, E. G., ve Büyükaşık, C. (2012). Hastane İdari Çalışanlarının Sağlığın Geliştirilmesi Davranışları ve Çalışma Ortamı Konusundaki Görüşlerinin Saptanması. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(6).
• Qudah, B., ve Luetsch, K. (2019). The Influence Of Mobile Health Applications on Patient-Healthcare Provider Relationships: A Systematic, Narrative Review. Patient Education and Counseling, 102(6), 1080-1089.
• Reiner, M., Niermann, C., Jekauc, D. ve Woll, A. (2013). Long-Term Health Benefits of Physical Activity—A Systematic Review of Longitudinal Studies. BMC Public Health, 8, 13.
• Rimal, R. N. (2000). Closing the Knowledge-Behavior Gap in Health Promotion: The Mediating Role of Self-Efficacy. Health Communication, 12, 219–237. doi:10.1207/S15327027HC1203_01
• Sağlık İçin Hareket Et. (2019). Halk Sağlığı Uzmanları Derneği. Erişim adresi: https://hasuder.org.tr/saglik-icin-hareket-et/
• Silva, A. G., Simões, P., Queirós, A., P Rocha, N. ve Rodrigues, M. (2020). Effectiveness of Mobile Applications Running on Smartphones to Promote Physical Activity: A Systematic Review with Meta-Analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), 2251.
• Statista.(2021). Erişim adresi: https://www.statista.com/statistics
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2020). Diyabetin Uzaktan Takibi İçin T.C. Sağlık Bakanlığından Uluslararası Proje. Erişim Adresi: https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,1610/diyabetin-uzaktan-takibi-icin-tc-saglik-bakanligindan-uluslararasi-proje.html
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2020). Ruh Sağlığı Destek Sistemi. Erişim Adresi: https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,73581/ruh-sagligi-destek-sistemi.html
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2009). Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesine Yönelik Dönüm Noktaları. Global Konferanslardan Bildiriler. Dünya Sağlık Örgütü.
• Vinnikova, A., Lu, L., Wei, J., Fang, G., & Yan, J. (2020). The Use of Smartphone Fitness Applications: The Role of Self-Efficacy and Self-Regulation. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(20), 7639.
• Vinnikova, A., Lu, L., Wei, J., Fang, G., & Yan, J. (2020). The Use of Smartphone Fitness Applications: The Role of Self-Efficacy and Self-Regulation. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(20), 7639.
• Wang, Y., Xue, H., Huang, Y., Huang, L., ve Zhang, D. (2017). A Systematic Review of Application and Effectiveness of Mhealth Interventions for Obesity and Diabetes Treatment and Self-Management. Advances in Nutrition, 8(3), 449-462.
• Warnick, J. L., Pfammatter, A., Champion, K., Galluzzi, T. Ve Spring, B. (2019). Perceptions of Health Behaviors and Mobile Health Applications in an Academically Elite College Population to İnform a Targeted Health Promotion Program. International Journal of Behavioral Medicine, 26(2), 165-174.
• World Health Organization (WHO). (2021). WHO Global Health Promotion Conferences. Erişim adresi: https://www.who.int/healthpromotion/conferences/en/
• Zarnowiecki, D., Mauch, C. E., Middleton, G., Matwiejczyk, L., Watson, W. L., Dibbs, J., ... ve Golley, R. K. (2020). A Systematic Evaluation of Digital Nutrition Promotion Websites and Apps for Supporting Parents to İnfluence Children’s Nutrition. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 17(1), 17.