Öz
Osmanlı padişahları, halkla doğrudan temas için Sultan II. Mahmut
zamanında yurt içi gezilere başlamışlardır. Sultan II. Abdülhamid döneminde
kesintiye uğrayan seyahat geleneği, Sultan V. Mehmed Reşad zamanında
tekrar canlanmıştır. Bu çalışmada V. Mehmed Reşadın 1910 senesinde
Edirne’ye yaptığı bir haftalık seyahat incelenmiştir. Veliahd Vahdeddin
başta olmak üzere kalabalık bir heyet, padişaha eşlik etmiştir. Planlı biçimde
icra edilen gezi, padişaha Balkan savaşları öncesinde toplumun bütün
kesimleriyle doğrudan iletişim kurma imkânı vermiştir. Edirne seyahatinin
bütün ayrıntıları, hatırat şeklinde kaleme alınmıştır. Bu makalede, söz konusu
hatırat temel kaynak olarak kullanılmış, bunun yanı sıra arşiv vesikaları ve
gazetelerle de desteklenmiştir. Hatıratın günümüz alfabesine çevirisi ekler
kısmında okuyucuyla paylaşılmıştır. Seyahat süresince Sultan Reşad, askeri
tatbikatı izlemiş, Edirne’nin tarihi mekânlarını ziyaret etmiş ve incelemelerde
bulunmuştur. Selimiye ve Üç şerefeli camiide halkla birlikte namaz kılmıştır.
Güzergâh üzerindeki yöre halkı, padişaha sevgi gösterisinde bulunmuşlardır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1-Arşiv Belgeleri
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA),
- BOA. BEO (Bâb-ı âli Evrâk Odası), nr. 3810/285750; 3815/286093; 3819/ 286384; 3819/286372; 3819/ 286373.
- BOA. DH. EUM. KADL (Dâhiliye Nezâreti Emniyyet-i Umûmîyye Müdîriyyeti Kısm-ı Adlî Kalemi), nr.1/43,
- BOA. DH. EUM. MH (Dâhiliye Nezâreti Emniyyet-i Umûmîyye Müdîriyyeti Muhâsebe Kalemi), nr.243/30,
- BOA. DH. EUM. THR. (Dâhiliye Nezâreti Emniyyet-i Umûmiyye Tahrirat Kalemi Belgeleri), nr.105/57.
- BOA. DH. EUM. VRK (Dâhiliye Nezareti Emniyyet-i Umumiyye Evrâk Odası Kalemi Evrâkı), nr. 5/38.
- BOA. DH. MTV (Dâhiliye Mütenevvia Kısmı Belgeleri), nr. 25/3.
- BOA. İ. MBH (İrâde Mabeyn-i Hümâyûn), nr. 4/3; 4/27.
- BOA. İ.AZN (İrâde Adliye ve Mezâhib), nr.97/30.
- 2-Gazeteler
- Takvim-i Vekâyi, Numro 298.
- Tanin Gazetesi, Numro 776, 777, 780.
- 3-Kitap ve Makaleler
- Ahmed Lütfi Efendi, Vak‘anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, IX, Yayınlayan Münir Aktepe, İstanbul 1984.
- Çakmak, Ahmet Ferda. Kilci, Sacide. “Kamu Yönetiminde Halkla İlişkilerin Yeri ve Önemi”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, cilt 11, sayı 4, 2011.
- Çelebi, Mevlüt. “Osmanlıcılığı İhya Girişimi: Sultan Reşad’ın Rumeli Seyahati”, Osmanlılar, Cilt II, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999.
- Ergin, Muharrem. Orhun Abideleri, İstanbul 1996.
- Korkmaz, Şerif. “Sultan Abdülmecid’in İlk Memleket Gezisi (26 Mayıs–12 Haziran 1844)”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), sayı 25/ Bahar 2009, Ankara 2011.
- Küçük, Cevdet. “Mehmed V”, DİA, cilt 28, İstanbul 2003.
- Mercan, Mehmed, “Sultan Abdülmecid’in Rumeli Gezisi Hakkında Bazı Tespitler”, Ege Üniversitesi Tarih İncelemeleri Dergisi, XXIV/I, s. 81-100, Temmuz, 2009.
- Özcan, Abdülkadir. “II. Mahmud’un Memleket Gezileri”, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul 1991.
- Selvi, Haluk. “Sultan V. Mehmed Reşad’ın İzmit Seyahati (27-28 Ekim 1909)”, Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu-II Bildiri Kitabı, Cilt I, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Editörler: Haluk Selvi, Bilal Çelik, Ali Yeşildal, Kocaeli 2016.
- Uyanık, Necmi. Sebahaddin Mıhçı, “Refi Cevat’ta Siyasî Düşüncenin Değişimi Üzerine”, Tarihin Peşinde, sayı 12, Konya 2014.
- Yazıcı, Nesimi. “Sultan Reşad’ın Rumeli Seyahati Sırasındaki Deniz Yolculuğu (Haziran 1911)”, 2. Turgut Reis Ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu (1-4 Kasım 2013) Bildiriler, Cilt 2, Editörler: Cihan Yemişçi, Tarık Eray Çakır, Mustafa Gürbüz Beydiz, Cezmi Çoban, Bodrum 2015.
- Yb, Zât-ı Şevket-Simât Hazret-i Padişahinin Seyyidler ve Edirneyi Teşrif-i Hümayunları Hatıratı.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Nisan 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 15 Sayı: 22 |
