İki Farklı Hükümet İki Farklı Yaklaşım: İngiltere’nin Birinci Dünya Savaşı Sırasında Mezopotamya Harekâtının Şekillenmesinde Londra ve Delhi’nin Rolü ve Kut’ül Amâre Meselesine Yönelik Yeni Yaklaşımlar

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 26, 71 - 84, 30.04.2019

Ramazan Sonat

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.585344

Öz

Bu çalışma; İngiltere’nin Birinci Dünya Savaşı sırasında Mezopotamya Havzası’na yönelik askerî teşebbüslerinde Londra ve Delhi’deki karar alıcıların etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Londra ve Delhi’deki karar alıcıların savaşa yönelik algılarının ve beklentilerinin Mezopotamya Havzası’nda yürütülen askerî teşebbüslerin boyutunu nasıl etkilediği çalışmanın üzerinde durduğu en önemli konudur. Bu kapsamda Londra ve Delhi’yi temsil eden bazı özel isimler üzerinde yoğunlaşılarak iki merkezin askerî zihin yapısı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca çalışma, son dönem Türk tarihçiliğinde kendisine ciddi anlamda yer bulan Kut’ül Amâre kuşatmasını Osmanlı perspektifinden bağımsız bir şekilde İngiliz zihin yapısı üzerinden açıklamaya çalışarak ilgili meseleye farklı bir boyut kazandırmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

İngiltere, Birinci Dünya Savaşı, Londra, Delhi, Mezopotamya

Kaynakça

• ATIA, Nadia; ‘‘A Wartime Tourist Trail: Mesopotamia in the British Imagination, 1914- 1918’’, Studies in Travel Writing, Vol., 16, No., 4, (December 2012), s. 403-414.
• BARBER, Charles H.; Besieged in Kut and After, William Blackwood and Sons, Edinburgh and London 1918.
• BOLAT, Gökhan; ‘‘Anglo-Persian Oil Company’den British Petroleum’a (BP): İngiltere’nin İran’daki Petrol Macerası’’, History Studies, 5(2), (March 2013), s. 57-77.
• CANDLER, Edmund; The Long Road to Baghdad, I, II, London, New York, Toronto and Melbourne: Cassell and Company Ltd, (1919).
• CATO, Conrad; The Navy in Mesopotamia 1914 to 1917, Constable and Company ltd, London 1917.
• CHARLWOOD, David J.; ‘‘The Impact of the Dardanelles Campaign on British Policy Towards the Arabs: How Gallipoli Shaped the Hussein-McMahon Correspondence’’, British Journal of Middle Eastern Studies, Vol., 42, No., 2, (2015), s. 241-252.
• CLARK, Christopher; The Sleepwalkers: How Europe Went to War in 1914, Harpercollins, New York 2013.
• DANE, Edmund; British Campaigns in the Nearer East 1914-1918, Hodder and Stoughton, London 1918.
• EWING, William; Gelibolu’dan Bağdat’a, Bir İngiliz Ordu Rahibinin Gözüyle Birinci Dünya Savaşı, Çev., H. Büşra Yavuz, İz Yayıncılık, İstanbul 2012.
• GARDNER, Nikolas; ‘‘British Prestige and the Mesopotamia Campaign, 1914-1916’’, The Historian, Vol., 77, Issue 2, (Summer 2015), s. 269-289.
• __________________; ‘‘Morale and Discipline in a Multiethnic Army: The Indian Army in Mesopotamia (1914-1917)’’, Journal of the Middle East and Africa, 4, (2013), s. 1-20. __________________; Kut’ül Amâre, Mezopotamya’da Bir Savaş (1915-1916), Ter., Mehtap Gün, Etkileşim Yayınları, İstanbul 2016.
• History of the Great War, Principal Events (1914-1918), Compiled By., The Historical Section of the Committee of Imperial Defence, London 1922.
• KOLLER, Christian; ‘‘The Recruitment of Colonial Troops in Africa and Asia and their Deployment in Europe during the First World War’’, Immigrants Minorities, Vol., 26, Nos. 1/2, (March/July 2008), s. 111-133.
• KÖROĞLU, Kemalettin; Eski Mezopotamya Tarihi, Başlangıcından Perslere Kadar, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
• KURT, Burcu; ‘‘Dünden Bugüne Şattü’l-Arap Sorunu’’, Akademik Orta Doğu Dergisi, 1(2), (2007), s. 137-155.
• Lieutenant Colonel P. T. Crowley British Army, ‘‘Operational Lessons of the Mesopotamia Campaign, 1914-1918’’, Defence Studies, 4:3, (2004), s. 335-360.
• LOCK, Major H.O.; With The British Army in the Holy Land, Robert Scott Roxburghe House Paternoster Row, London 1919.
• McMEEKIN, Sean; I. Dünya Savaşı’nda Rusya’nın Rolü, Çev., Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2012.
• MOBERLY, F.J.; The Campaign in Mesopotamia 1914-1918, H.M. Stationery Office, Vol., 2, London 1924.
• SANDES, E. W. C.; In Kut and Captivity with the Sixth Indian Division, John Murray, Albemarle Street, W., London 1919.
• SINGH, Gajendra; ‘‘India and the Great War: Colonial Fantasies, Anxieties and Discontent’’, Studies in Ethnicity and Nationalism, Vol., 14, No. 2, (2014), s. 343-361.
• SINGHA, Radhika; ‘‘Finding Labor from India for the War in Iraq: The Jail Porter and Labor Corps, 1916-1920’’, Comparative Studies in Society and History, 49 (2), (2007), s. 412-445.
• STRACHAN, Hew; ‘‘The First World War as a global war’’, First World War Studies, 1:1, (March 2010), s. 3-14.
• SYK, Andrew; ‘‘The 1917 Mesopotamia Commission’’, The Rusi Journal, Vol., 154, No., 4, (August 2009), s. 94-101.
• THOMPSON, Edward J.; The Leicestershires Beyond Baghdad, The Epworth Press, London 1919.
• ULRICHSEN, Kristian Coates; ‘‘The British Occupation of Mesopotamia, 1914-1922’’, The Journal of Strategic Studies, Vol., 30, No., 2, (April 2007), s. 349-377.
• WARNER, Guy; ‘‘Only A Sideshow? The RFC and RAF in Mesopotamia 1914-1918’’, Royal Air Force Historical Society, 48, (2010), s. 9-19.
• YILMAZ, Mustafa; Fav Yarıması’nda Osmanlı-İngiliz Çekişmesi (1886-1915), Taş Mektep Yayınları, İstanbul 2015.
• Süreli Yayın
• Supplement to The London Gazette
• İnteraktif Kaynaklar
• http://www.firstworldwar.com/bio/nixon.htm. Erişim Tarihi: 3.12.2018.