Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Aileye Yönelik Sosyal Politikaları Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 2, 165 - 196, 30.06.2017

Halim Baş

Öz

anlayışının amacı, toplumun tüm kesimlerine eşit hizmet ve
edim prensibiyle hizmet götürmektir. Bu hizmetler yönetim kapsamında iki elde
toplanmaktadır. Bunlardan bir tanesi de yerel hizmet sağlayıcısı konumundaki
yerel yönetimlerdir. Toplum yaşamındaki bireyselleşme emareleri, sosyal
yapıdaki çözülmenin olduğu yönündeki fikirler görece yeni ve toplumu saran bir
devinim içerisindedir. İslam dininde ihtimamlı bir öneme haiz olan aile
kurumunu, postmodern kültürün hasılası modern anlayışın zayıflattığı
anlaşılmaktadır. Sosyal politikanın devlet aktörü olarak bu yönde attığı ilk
adım olarak 2011 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kurulması
gösterilebilir. Küreselleşme olgusunun ivme kazandığı günümüz dünyasında,
merkezi aktörün uygulayıcı vasfını yerine getirmesinde yaşanılan güçlükler,
yerel nitelikli hizmetlere devri zorunlu kılmıştır. Bu doğrultuda çalışmada,
yerel yönetimlere intikal ettirilen sosyal politikalar aile mefhumu ile
irtibatlandırılarak ele alınacaktır.

                 Bu çalışmada amaç, Türkiye’de yerel
yönetimlerin aileye yönelik sosyal politikaları bağlamında Onuncu Kalkınma
Planı’nda (2014-2018) yer alan Ailenin ve Nüfus Yapısının Korunması
Programı’nın Türkiye’nin ekonomik ve sosyal gelişmesini desteklemek için
dinamik nüfus yapısının korunması, aile kurumunun güçlendirilmesi ve sosyal
refah ve sosyal sermayenin artışına yönelik öngördüğü program üzerinden bir
çerçeve çizerek

genel bir değerlendirme yapmaktır.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetim, Aile, Sosyal Politika

Kaynakça

• AB Genişletme Stratejisi (2015) Avrupa Komisyonu Türkiye Raporu. 216 Brüksel: Avrupa Komisyonu. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013), Türkiye Aile Yapısı Araştırması, Tespitler, Öneriler, Ankara. ALPER, Yusuf (2015), Sosyal Sigortalar Hukuku, Dora Yayıncılık, Bursa. ALTIN, Aytuğ (2013), Kamu Hizmeti Anlayışında Değişim. Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 2, ss. 101-118. “Annelerin Esnek Çalışması Tasarısı Komisyonundan Geçti”, http://www.dunya.com/ekonomi/calisma-hayati/annelerin-esnek-calismasi-tasarisi-komisyondan-gecti-256982h.htm, (29.02.2016) ARSLAN, Abdurrahman (2015), Modern Dünyada Müslümanlar, İletişim Yayınları, İstanbul. AYSAN, Mehmet Fatih (2014), “Türkiye’nin Demografik Dönüşümü ve Yeni Meydan Okumalar”, Türkiye’de Toplumsal Değişim (ed.) Lütfi Sunar, Nobel Yayıncılık, Ankara, ss. 67-89. BARDJAN, Pranab and MOOKHERJEE, Dilip (2006), “The Rise of Local Governments: An Overview”, Decentralization and Local Governance in Developing Countries (ed.) Pranab Bardjan and Dilip Mookherjee, , The MIT Press, London, ss. 1-24. BAŞTAYMAZ, Tahir (2016), Sosyal Politikanın Fikri Temelleri, Dora Basım Yayın, Bursa. BENEZRA, Belin “The Instittutional History of Family Planning İn Turkey”, Contemprary Turkey at a Glance: Interdisciplinary Perspectives on Local and Translocal Dynamics, Springer Vs, Frankfurt, ss. 41-57. BUĞRA, Ayşe (2008), Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İletişim Yayınları, İstanbul. ÇELIK, Ekin Gülşen (2013), Yerel Yönetimlerin Sosyal Politikalara Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÇİFTÇİ, Ali “Türkiye’nin Nüfus Bilgileri Işığında Kâzım Karabekir’in Aile ve Nüfus Politikalarına İlişkin Görüşleri ve Bugünkü Durum” Aile ve Toplum, C.5 S. 19 ss. 25-41. ÇUKURÇAYIR, Mehmet Akif (2003), Dünya’da Yerel Yönetimlerin Değişen Rolü ve Yeni Kimliği. Çağdaş Yerel Yönetimler, 3, ss. 5-21 ÇUKURÇAYIR, Mehmet Akif (2011), Yerel Yönetimler Kuram Kurum ve Yeni Yaklaşımlar, Çizgi Kitabevi, Konya, DE HAAN, Arjen (2013), “The Social Policies Of Emerging Economies: Growth and Welfare In China and In Indıa”, International Development Research Centre (IDRC), 110, ss. 1-25. DEDEOĞLU, Saniye (2009), “Eşitlik mi Ayrımcılık mı ? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı”, Çalışma ve Toplum, S. 2, ss. 41-54 DELICAN, Mustafa (1998), “Ekonomik Hesaplamalarda Bir Birim Olarak Aile”, Aile, Ekonomi ve Sosyal Politika, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara, ss. 1-26. DUMON, Wilson (1991), “Avrupa Topluluğu Ülkelerinde Aile Politikaları”, (çev.) M. Ruhi Esengün . Aile ve Toplum, S.2, ss. 5-15. ERSÖZ, Halis Yunus (2004), Sosyal Politika Perspektifinden Yerel Yönetimler (İngiltere, İsveç ve Türkiye Örneği), Filiz Kitabevi İstanbul. ERSÖZ, Halis Yunus (2011), Sosyal Politikada Yerelleşme, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 2010-99, İstanbul. ESPING-ANDERSEN, Gosta (1990), The Three Worlds of Welfare Capitalism, Princeton University Press. Princeton, New Jersey. GENÇ, Yusuf (2015), “Blok Uygulama II”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Hizmet Uygulamaları, Erzurum Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Yayını, Erzurum, , ss. 11-20. GENÇ, Yusuf ve BARIŞ, İsmail (2015), “Sosyal Hizmetlerin Yeniden Yapılandırılmasında Yerinden Yönetimin İşlevselliği”, The Journal of Academic Social Science Studies, S. 32 Kış 3, ss. 95-117. GÖZÜBÜYÜK, Şeref ve TAN, Turgut (2010), İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara. GÜNAL, Vehbi Alpay (2013), “Merkezi Yönetim-Belediye İlişkilerinde Antalya Büyükşehir Belediyesi Örneği”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, S.1, ss. 127-134 HINE, David (2007), “The European Union, State Autonomy and National Social Policy”, Beyond the Market The EU and National Policy, (ed.) David Hine and Hussein Kassim, Routledge, London and New York. İÇAĞASIOĞLU ÇOBAN Arzu ve ÖZBESLER, Cengiz (2009), “Türkiye’de Aileye Yönelik Sosyal Politika ve Hizmetler”, Aile ve Toplum, S. 18, ss. 31-43 Kalkınma Bakanlığı. (2015). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Programı Eylem Planı, http://www.kalkinma.gov.tr/Documents/OD%C3%96P-08012015-Ailenin%20ve%20Dinamik%20N%C3%BCfus%20Yap%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1n%20Korunmas%C4%B1%20Program%C4%B1%20Eylem%20Plan%C4%B1.pdf, (27.02.2016) KARAGÖZ, Latif (2015), “Türkiye’de Aile Politikalarında Bütünlük İhtiyacı”, Politika Notu No. 2015/01), İlmi Etüdler Derneği, İstanbul. KAYA (1992), Yerel Yönetimler Araştırma Grubu Raporu, TODAİE, Ankara. KESGIN, Bedrettin (2012), “Kentsel Yoksulluğa Yönelik Yerinden ve Yerel Müdahale: Sosyal Belediyecilik”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 26, ss.169-180. KESGIN, Bedrettin ve YAMAN, Ömer Miraç (2013), “Sosyal Politikada Sosyal Güvensizliğe Karşı Sığınılacak Son Liman Aile mi?”, Kentleşme ve Sosyal Politikalar (ed.) Murat Şentürk ve Ömer Miraç Yaman, Esenler Belediyesi Şehir Düşünce Merkezi Şehir Yayınları, İstanbul, ss. 45-65. KESGIN, Bedrettin (2013), Kamu Sosyal Politikalarında Sosyal Yardım, Açılım Kitap, İstanbul. KESGİN, Bedrettin (2016),” Sosyal Hizmetin Yerelleşmesi ve Sosyal Hizmette Yerel Yönetimlerin Artan Rolü”, Manisa Celal Bayar Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14. S.4, ss. 319-340. KORAY, Meryem (2000), Sosyal Politika, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa. KORKUSUZ, M. Refik ve UĞUR, Suat (2015), Sosyal Güvenlik Hukuku, Ekin Kitabevi, Bursa. NORUZI, Vargas, H. and IRANI, R. Haj, A “What is Policy, Social Policy and Social Policy Changing”, International Journal of Business and Social Science, S. 10, ss. 287-291 ÖZDEMIR, M. Çağlar ve ZANBAK Mehmet (2011), “Küresel Dönüşümde Sosyal Politikanın Etkinliği: Dört Perspektiften Değerlendirme”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 61 S. 2, s. 217-233. ÖZTÜRK, Azim (1997), 21. Yüzyıl Türkiye'si için Yerel Yönetim Modeli, Ümraniye Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul. SEKAM (2013), Aile Yaşam Döngüsü ve Tüketim, SEKAM Yayınları, İstanbul. SEKAM (2014), Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dayalı Politika Uygulayan Ülkelerde Kadın ve Aile (İzlanda, Finlandiya, İsveç, Norveç, Türkiye), SEKAM Yayınları, İstanbul. BOZKIR, Serdar Aysu (2017), “Sosyal Politika Kavramı, Tarihsel Gelişimi ve Türkiye’de Sosyal Politika”, Sosyal Politika (ed.) Aysen Tokol ve Yusuf Alper, Dora Basım Yayın, Bursa, ss. 1-6. SEYYAR, Ali (2008), “Yerel Siyasetin Gelişiminde Sosyal Politikaların Önemi” Yerel Siyaset, Okutan Yayıncılık, İstanbul, ss. 237-259. SEZER, Özcan. Vural, Tarık (2010), “Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Devletin Değişen Rolü ve Merkezi Yönetim ile Yerel Yönetimler Arasında Yetki ve Görev Paylaşımı”, Maliye Dergisi, S.159, ss. 203-219. SÜLEYMANOV, Abulfez (2009), “Çağdaş Türk Toplumlarında Aile ve Evlilik İlişkileri”, Aile ve Toplum, C.5 S.17 ss. 7-18. ŞEKER, Murat (2011), Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Raporu, Tesev Yayınları, İstanbul. TALAS, Cahit (1967), Sosyal Politika, Sevinç Matbaası, Ankara. TAŞÇI, Faruk (2017), Türkiye’de Sosyal Politika ve Dönüşüm Zihniyet, Aktörler ve Uygulamalar, Seta Yayınları, İstanbul. YAZGAN, Turan (2011), İktisatçılar İçin Sosyal Güvenlik Ders Notları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul. “Yerinden Yönetim Yerel Yönetim”, Erişim Tarihi: T.C. İçişleri Bakanlığı Araştırma ve Etütler Merkezi (AREM), http://www.arem.gov.tr/ortak_icerik/arem/Projeler/Arastirma_raporlari/trafik/B1.pdf, (19.02.2016) YÜKSEL, Hasan (2014), Güncel Gelişmeler Işığında Sosyal Politika, Ekin Kitabevi, Bursa. ZENGIN, Eyüp Ayhan ve ŞAHIN, Salih Özcan (2012), “Türkiye’de Sosyal Yardım Uygulamaları”, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi, C.19, S.2, ss. 136-137. 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu. Resmi Gazete, 2004. 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, Resmi Gazete, 2005. 5393 sayılı Belediye Kanunu, Resmi Gazete, 2005.