Manisa'da Medfun Mutasavvıf Bir Şair: Seyyid İbrahim Halil Efendi ve Divanı Kenz-i Şumus

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 3, 273 - 293, 01.09.2013

Prof. Dr. Kenan Erdoğan Araş. Gör. Tuğba Aydoğan

Öz

In this study, it will be introduced “Kenz-i Şumûs” the most important work of Seyyid İbrahim Halil Efendi who lived in the 20th century and spent his last 11 years in Manisa. In the first part of this study, the life and character of İ. Halil Efendi will be focused briefly, and then general information about his works will be given regarding his scientific, mystical and literary character. In the second part, his Divan which has not been discussed academically yet, will be examined from the aspects of form, content, and language and style giving examples from his poems. İbrahim Halil Efendi's Divan is an example of religious-mystical literary tradition, at this point he employed poetry as a means of spreading his thoughts and giving advice to his disciples.

Anahtar Kelimeler

Seyyid İbrahim Halil Efendi, divan, mystic, Manisa, poetry

MANİSA'DA MEDFUN MUTASAVVIF BİR ŞAİR: SEYYİD İBRAHİM HALİL EFENDİ VE DİVANI KENZ-İ ŞUMUS

Öz

Bu çalışmada, 20. yüzyılda yaşamış ve hayatının son 11 yılını Manisa‟da geçirmiş olan mutasavvıf şair, Seyyid İbrahim Halil Efendi‟nin en önemli manzum eseri, “Kenz-i Şumûs” adlı divanı tanıtılacaktır. Genel manada iki bölümden oluşan çalışmanın ilk kısmında, öncelikle ulaşılabilen kaynaklardan özetle İbrahim Halil Efendi‟nin hayatı ve şahsiyeti üzerinde durulacak, daha sonra ilmî, tasavvufî ve edebî kişiliği kısaca değerlendirilerek eserleri hakkında bilgi verilecektir. İkinci kısımda ise bugüne kadar üzerine herhangi bir bilimsel çalışma yapılmayan bu divanın şekil, muhteva, dil ve üslup özellikleri manzumelerden örnekler verilerek incelenecektir. Divanında, dinî-tasavvufî edebiyat geleneğine bağlı olarak manzumeler kaleme aldığını gördüğümüz İbrahim Halil Efendi, şiiri bir vasıta olarak kullanmış, böylelikle tasavvufî düşüncelerini çevresine yaymak ve kendisine bağlı olanlara öğüt vermek istemiştir.

Anahtar Kelimeler

Seyyid İbrahim Halil Efendi, divan, mutasavvıf, Manisa, şiir

Kaynakça

• ARSLAN, Mehmet, ERDOĞAN, Mehtap (2009), Kerbela Mersiyeleri, Tunceli Üniversitesi Alevilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara. ERDOĞAN, Kenan (1998), Niyazi-i Mısri Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara. ERDOĞAN, Kenan (2004), Kulalı Mustafa Nüzûlî Dîvânı, Manisa. GÜZEL, Abdurrahman (2004), Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara. MURADOĞLU, Abdullah (2012), “Suriye’de Fransızlara kök söktüren müritlerin şeyhi İzmitliydi.” http://yenisafak.com.tr/yazarlar/AbdullahMuradoglu/suriyede-fransizlara-koksokturen-muritlerin--seyhi-izmitliydi/33480 ÖZTÜRK, Mustafa (2005), “İzziye Kazasının Kuruluşu ve Milli Mücadeledeki Yeri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, S. 37 (Prof.Dr.Yücel Özkaya Armağanı), Ankara, s. 29-45.
• ÖZTÜRK, Mustafa (1995), 1938 Suriye Olayları ve Halil İbrahim Efendi’nin Faaliyetleri, Türkçe-Arapça Bülten, Türk Tarih Kurumu, Ankara, s. 17- SOĞUKOĞLU, Muhittin (1987), “ġeyh İbrahim Halil’in Hayatı” Hulasatül-Adab fi Reddis-Serab içerisinde, İstikamet Yayınları, İstanbul. SOĞUKOĞLU, Fehmi (2001), İbrahim Halil Efendinin Hayatı ve İtikadi Görüşleri, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya. NA’SAN, Musa, Şeyh İbrahim Halil Kimdir, Cemalettin Soğukoğlu özel ktp. SOĞUKOĞLU, İbrahim Halil (1994), Divan-ı Kenz-i Şumûs, (Haz.İsmail Hakkı Soğukoğlu), İsviçre. SOĞUKOĞLU, İbrahim Halil (2001), Divan-ı Kenz-i Şumûs, (Haz. Süleyman Göksu vd.), Başer Matbaacılık, İstanbul. SOĞUKOĞLU, İbrahim Halil (1987), Hulasatül-Adab fi Reddis-Serab, İstikamet Yayınları, İstanbul. SOĞUKOĞLU, İbrahim Halil (2002), Kenzül-Maarif ve Kenzül-Maarif İlmihali, (Haz. İsmail Hakkı Soğukoğlu), İstanbul. SOĞUKOĞLU, Biliş ve Görüşlerim, http://ibrahimhalilhz.com/bilis.htm SOĞUKOĞLU, İbrahim Halil (1997), Tulû‟, Albatros Ajans, İstanbul. SOĞUKOĞLU, İbrahim Halil (Tarihsiz), Tulû‟, Hulasatül-Adab fi Reddis-Serab, Biliş ve Görüşlerim, Neticetül-Kader ala Menazilis-Süver, Resail-i Muhtelife, (Haz. İsmail Hakkı Soğukoğlu), Acar Basım, İstanbul. UZUN, Mustafa (2000), “İlahi”, DİA, İstanbul, C.22, s. 64-68. Yunus Emre Divanı (1998), (Haz. Mustafa Tatçı), Akçağ Yayınları, Ankara.