MACARLARIN GÖZÜYLE MİLLİ MÜCADELE VE TÜRK İMAJI

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 3, 493 - 518, 27.09.2019

Müjdat Karagülmez

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.599333

Cited By: 2

Öz

Türkler ve Macarlar arasındaki temaslar, tarihin
çok eski dönemlerinde başlamıştır. Bu iki millet, Osmanlı’nın Balkanlar’da ve
Avrupa’da ilerlediği dönemde düşman olsalar da, XIX. yüzyıldan itibaren iki
millet arasında kardeşlik duygularının geliştiği görülmüştür. I. Dünya
Savaşı’nda iyi bir seviyeye çıkan Türk-Macar ilişkileri, Anadolu’da verilen
Milli Mücadele döneminde de dostane şekilde devam etmiştir. Türklerin, Mustafa
Kemal önderliğinde Anadolu’da verdikleri Milli Mücadele, kardeş Macar halkı
tarafından yakından takip edilmiştir. Trianon Antlaşması ile topraklarının
3/2’sini kaybeden Macarlar, Türklerin bu var oluş mücadelesini emperyalist
güçlere karşı savaşan milletlere örnek olarak göstermişler ve Milli Mücadele’ye
büyük bir sempati ile yaklaşmışlardır. Basın yayın yoluyla Milli Mücadele’ye
destek olan Macarlar, Avrupa’da Türklerin davasının haklılığını ortaya koyan
bir ses olmuşlardır. Mustafa Kemal’den eşsiz bir devlet adamı ve komutan olarak
bahseden Macar kaynakları, bağımsızlığını geri kazanmak için her şeyini ortaya
koyan Türk halkının azmini Avrupa’da kanıtlaması bakımından da önem
taşımaktadır.

        Bu çalışmada, Türklerin büyük bir özveri göstererek Milli Mücadele’yi
nasıl başarıya ulaştırdıkları Macarların gözüyle aktarılacaktır. Burada
özellikle, Macar Turancılarının Türklerin haklı davası olarak gördükleri Milli
Mücadele’ye verdikleri destekten, Milli Mücadele’nin Macar basınındaki
yankılarından ve konunun Macar Elçilik raporlarında nasıl işlendiğinden
bahsedilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Macarlar, Macar Turancıları

Kaynakça

• “A beteg ember (Hasta Adam)”, Magyarság, III. Évi, 202.(510.) Szám, 6 Szerda Szepmtember 1922, s.1. “Háborús hangulat a lausennei konferencián (Lozan Konferansı’nda Savaş Atmosferi)”, Az Est, XIV. Évfolyam, 118. Szám, Május 27, Budapest 1923, s.1. BAŞTAV Şerif, “Tarihte Türk-Macar Münasebetleri ve Macar-Türk Akrabalığı”, Tarih ve Toplum, S.215, (Kasım 2001), s.59-65. BÍRÓ Gábor, “A török függetlenségi háború a magyar sajtó tükrében (Macar Basını Işığında Türk Bağımsızlık Mücadelesi),” Acta Universitatis Szegediensis, Acta historica, 126. tom, 2007, s.195-204. ÇOLAK Melek, “Macaristan'da Türkoloji, Turancılık ve Türk Dünyası (XIX. Yüzyıldan XX. Yüzyıla)”, 15. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, Tebliğler Kitabı, (Moldova 2017), s.461-465. ____________, “Macar Turancıları ve Atatürk(Macar Kaynaklarına Göre)”, Türk Yurdu, C.31, S.21, (Ekim 2010), s.77-87. ____________, “Türk-Macar İlişkileri ve Macaristan'ın Türk İnkılabına Bakışı (1919-1938)”, 5. Uluslararası Atatürk Kongresi, Bildiriler, C.2, 8-12 (Aralık 2003), Ankara, s.1253-1266. ____________, “Atatürk Döneminde Kültürel, Siyasi ve Ekonomik Bakımdan Türk-Macar İlişkileri (1919-1938)”, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, C.1, S.2, (Güz 2000), s.61-72. DEMİRKAN Tarık, Macar Turancıları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2000. DİLAN H. Berke, Siyasi Tarih 1914-1939, Alfa Yayınları, İstanbul 1998. FEKETE Lajos, Az Új Törökország (Yeni Türkiye), Budapest 1939. FLESCH István, Atatürk És Kora, Musztafa Kemál Atatürk Függetlenségi Háborúja És Kormányzása (Atatürk ve Dönemi, Mustafa Kemal’in Bağımsızlık Mücadelesi ve Yönetimi), Corvina Kiadó, 2004. FODOR Gábor, “Macar Gözüyle Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye (1850-1940)”, Güney-Doğu Araştırmaları Dergisi, Y.2014-1, S.25, s.79-90. HAZAI György, “Musztafa Kemál Atatürk”, Világtörténet, 2. Szám, 1983, s.67-69. HERMANN Róbert, JOÓ András, MÉSZÁROS Kálman, SERES István, Török Menedékjogot Kapott Magyar Emigránsok Rövid Életrajzi Összefoglalója (Türkiye'de Kendilerine Sığınma Hakkın Tanınan Macar Mültecilerinin Hayatlarından Özetler), Türk-Macar Dostluk Derneği, 2010. HORVÁT Béla, “A Turáni Eszme és a Török-Magyar Kapcsolatok az Utolsó Évszázadban (Turan Düşüncesi ve Son Yüzyılda Türk-Macar İlişkileri”, Turán, XXII. Évfolyam, 6. Szám, 1939, s.119-122. ____________, “Kemál Atatürk”, Új Idők, XLIV. Évfolyam, 47. Szám, 20 November 1930, s.61-63. JAESCHKE Gotthard, Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2011. KAKUK Zsuzsa, "Türk Kültür Etkisinin Macar Dilindeki Yansımaları", IX. Türk Tarih Kongresi, TTK, C. III, (21-25 Eylül 1981), Ankara 1989, s.1223-1225. KELEMEN Mikes, Osmanlı’da Bir Macar Konuk Prens Rákóczi ve Kelemen Mikes’in Türkiye Mektupları, Çev. Edit Tasnadi, Aksoy Yayıncılık, İstanbul 1999. “Kemal Musztafa kiverte a görögöket Kis Ázsiából (Mustafa Kemal Yunanlıları Küçük Asya’dan Sürüp Attı)”, Magyarság, 5 Kedd Szepmtember 1922, s.3. “Kemal Pasa diadalutja Szmirna felé, Anglia a francia kelepcében (Mustafa Kemal’in İzmir’e Doğru Zafer Yolu, Fransız Tuzağında İngiltere)”, Magyarság, 10 Vasárnap Szepmtember 1922, s.2. Magyar Külügyminisztérium Levéltára (Dışişleri Bakanlığı Arşivi) (1918-1945), Cilt.1, Der. Nagy Ferenc, Budapeşte 2003. Magyar Külügyminisztérium Levéltára (Dışişleri Bakanlığı Arşivi) (1918-1945), Cilt.2, Der. Nagy Ferenc Budapeşte 2007. “Magyarország és a lausennei konferencia (Macaristan ve Lozan Konferansı)”, Budapesti Hírlap, 6 December 1922, s.6. “Barátsagi szerződés Magyarország és Törökország között (Macaristan ve Türkiye Arasında Dostluk Anlaşması)”, Magyar Törvények 1924 évi Törvénycikkek (Macar Yasaları 1924 Yılı Yasa Maddeleri, (1924), Codex Kiadás, Budapest, s.170-171. MEDRİCZKY Andor, “Kemal Atatürk a had vezér az államférfi és az ember (Bir Kamutan, Devlet adamı ve İnsan Olarak Kemal Atatürk”, Turán 1937-38, VII-X.szám., XX-XXI. Évfolyam, s.121-138. “Megegyeztek a Mudániai Előzetes Értekezleten (Ön Mudanya Konferansı’nda Anlaştılar)”, Szózat, 6 Octóber 1922, s.3. Müjdat Karagülmez, Atatürk Dönemi’nde Türkiye’deki Macar Elçileri ve Türk-Macar Siyasi İlişkileri (1923-1938), Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla 2018. NAMAL Yücel, Türk-Macar İlişkileri, İskenderiye Yayınları, İstanbul 2009. Nesrin Gürkan, “Tarihte Macar Misafirlerimiz”, 2023, S.59, Haziran 2006, s.52-57. NÉMETH Gyula, “Törökök és Magyarok (Türkler ve Macarlar)”, Törörök és Magyarok I, Budapest 1990, s.24-26. NYÍRI Mária, “Türklüğün Bir Kolu Olarak Macarlar veya Türk-Macar Kardeşliği-Akrabalığı ve Tarihsel İlişkiler Üzerine”, Çeşitli Türk Toplumları Arasındaki Dil ve Kültür Bağı Sempozyumu, Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi, (5-6 Ekim 1990), Lefkoşa, s.1-25. ORTAÇ Hilmi, “Macar Basınında Kurtuluş Savaşı ve Atatürk”, Tarih ve Toplum, C. 36, S.215, (Kasım 2001), s.8-14. ÖZKAYA Yücel, “Mustafa Kemal Paşa Anadolu’da”, Mücadele Tarihi-Makaleler-, Haz. Berna Türkdoğan, Atatürk Araştırma Merkezi. PAİKERT Alajos, “Musztafa Kemál Pasa (Mustafa Kemal Paşa)”, Turán, III. IV Évnegyed, 25. Szám, 1922, s.138-139. PALOTÁS Zoltán, A Trianoni Határok (Trianon Sınırları), Interedition, Budapest 1990. SARAL Emre, Türkiye-Macaristan İlişkileri (1920-1945), Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlke ve İnkılapları Enstitüsü, Ankara 2016. SOFUOĞLU Ebubekir, “Abdülmecit ve Macar Mülteciler”, Tarih ve Toplum, S.215, (Kasım 2001), s.279-302. TASNÁDI Edit, “18.-19. Yüzyılda Osmanlı’da Macar Mülteciler”, Tarih ve Toplum, C.36, S.215, (Kasım 2001), s.327-332. TÓTH Ágnes, Magyar lendkerekek az új Törökország gépezetében, avagy gazdasági és kulturális együttműködés Törökország és Magyarország között az atatürki aranykor időszakában (Yeni Türkiye’nin Çarkındaki Macar Dişliler Ya da Atatürk’ün Altın Zamanında Türkiye ile Macaristan Arasındaki İktisadî ve Kültürel İşbirliği), Grotius E-Könyvtár. 2009. “Török-Magyar Barátság (Türk-Macar Dostluğu)”, Magyar Külpolitika, XIV. évfolyam, 10. szám, 1933-Október, Budapest, s.11. “Török Barátaink (Türk Kardeşlerimiz)”, Budapesti Hírlap, XLXIII. Évfolyam, 186. Szám, 17 Augusztus 1928, Budapest, s.1. Türk-Macar Münasebetleri Işığı Altında II. Ferenc Rákóczi ve Macar Mülteciler Sempozyumu (31 Mayıs-3 Haziran 1976), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul-1976. VUKOVÁRI Gábor, “A török külpolitika alapjai és változásai (Türk Dış Politikasının Temelleri ve Değişimleri)", Külügyi Szemle, 2. Évfolyam, 4. Szám-1975, s.39-55. YAĞCI Sevgi Can Aksel, “Macar Basınında Türkiye: “Küçük Asya”nın Büyük Direnişi (1920-1923)”, İlef Dergisi, 2018, 5(2), Sonbahar, s.53-84. ZOLTÁN Egeseri, “A török nemzetépítés Atatürk korában (Atatürk Döneminde Türk Ulus İnşası)” Világtörténet-Tanulmáynok, (2013):1, s.125-144.