İzmir’in İşgaline Tepki Olarak Gönderilen Telgraflar Üzerine Değerlendirme

Yıl 2022, 30. Yıl Özel Sayısı, 275 - 304, 28.07.2022

Nurettin Gülmez

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1125028

Öz

Bu çalışmada, İzmir’in işgali sonrasındaki iki ay içinde, bütün ülkede meydana gelen tepkinin bir ifadesi olarak İstanbul hükümetine, İtilaf Devletleri temsilcilerine, Ayan Meclisi’ne, basın kuruluşlarına, Başkan Wilson’a, Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak Cemiyeti başkanlıklarına, İstanbul’daki makamlara gönderilen telgraflar incelenmiştir. Telgrafları gönderenlerin toplumsal statüleri, gönderilen yerlerin idari taksimattaki dağılımları, telgraflarda işlenen konular ele alınmıştır. Milli Mücadele’yi teşkilatlandıranların başında orta sınıf olduğu anlaşılmıştır. Telgrafların gönderildiği yerlerin bugünkü Türkiye sınırları içindeki yaygınlığı ve toplumsal temsil düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Tepkinin kaynağını devlet mi, yoksa millet mi olduğu araştırılmıştır. İki aylık süre içinde altmış miting yapıldığı ve süreç içinde beş yüz ile bin arasında bir miting düzeyine ulaşıldığı anlaşılmıştır. Ayrıca toplumsal tepkinin hangi konular üzerinde odaklaştığı ortaya konulmuştur. Böylece Milli Mücadele’nin dayanakları ortaya konulmuş, zaferi getiren unsurun toplumsal ve yaygın tepki olduğu, bağımsızlık yolunda her türlü fedakârlığa katlanma ve dayanışma ruhu bulunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele,, Miting, telgraf, orta sınıf

Destekleyen Kurum

Yok.

Proje Numarası

Proje değil

Teşekkür

Teşekkürler

An Evaluation of the Telegraphs Sent in Reaction to the Occupation of Izmir

Öz

This study investigates the telegraphs that were sent to the Istanbul government, the delegates of Entente States (Allies), the Assembly of Notables, press organizations, President Wilson, the presidencies of Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti [Defense Law Society], Redd-i İlhak Cemiyeti [Refusal of Annex Society], and to the other public authorities in Istanbul to determine how the content of these missives expressed the thoughts and feelings experienced by the entire nation two months into the occupation of Izmir. To achieve this aim, the study examines the social status of the people who sent the telegraphs, the distribution of the governmental departments from which the telegraphs were sent, and the topics of the telegraphs, determines the prevalence of the places from which the telegraphs were sent within the current borders of Turkey and the social representation level of the telegraphs, and finally, identifies whether the government or the people were the sources of reaction. During the period in question, it is known that the middle-class was at the helm of organizing the War of Independence and that for two months, sixty demonstrations were held, later rising in number to somewhere between five hundred and a thousand. In identifying the main focus of the social reactions and thereby, the bases of the War of Independence, it was seen that the widespread social reaction, where making sacrifices and being possessed of a sense of unity were key elements, contributed to securing victory.

Anahtar Kelimeler

Telegraphs

Proje Numarası

Proje değil

Kaynakça

• AKANDERE, Osman. (2009). “İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgaline Tepki Olarak Konya Merkezinden ve İlçelerinden Gönderilen Protesto Telgrafları”, Tarih Dergisi, 47, İstanbul, 141-182.
• BAYKARA, Tuncer. (2015). “İzmir’in Yunanlılarca İşgalinin Türk Millî Mücadelesindeki Yeri ve Önemi”, Kurtuluş ve Kuruluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri 26 - 28 Eylül 2012, Ankara, 19-24.
• BOZAN, Oktay. (2019). “İzmir’in İşgaline Mardin ve Çevresinden Tepkiler”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(23), 30-42.
• ÇELEBİ, Mevlüt. (2005). “Menteşe Sancağı’nda İzmir’in İşgaline Gösterilen Tepkiler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 20(1), 39-59.
• ÇELEBİ, Mevlüt. (2005). “Saruhan Sancağında İzmir’in İşgaline Gösterilen Tepkiler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 20(2), 17-42.
• ÇETİN, Nurten. (2019). “Açıksöz Gazetesi’ne Göre Milli Mücadele Dönemi’nde İzmir”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 19, İzmir’in İşgali Özel Sayısı, 217-241.
• ÇUKUROVA, Bülent. (1984). 15 Mayıs 1919 İzmir’in İşgali Olayı, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• IŞIK, Gülcan. (2017). “Bir Toplumsal Hareketin Tarihi Anatomisi: İzmir’in İşgaline Karşı Başlatılan Protesto Mitingleri,” Turkish Studies, 12(35), 255-279.
• KARA, Nilgün Nurhan. (2017). “İşgal Altındaki İstanbul Basınında İzmir’in Kurtuluşu”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 17(35), 121-136.
• MERT, Hasan. (2010). “İzmir’in Kara Günü: 15 Mayıs 1919”, Kuva-yı Milliye’nin 90. Yılında İzmir ve Batı Anadolu, Uluslararası Sempozyum Bildirileri 6-8 Eylül 2009, 1. Kitap, (Yay. Haz: Oktay Gökdemir), Ankara, 49-58.
• OKUR, Mehmet., KUL, Hazel. (2019). “İzmir’in İşgaline Dair İstanbul Basınında Çıkan Haber ve Yorumlar”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 19, İzmir’in İşgali Özel Sayısı, İzmir, 175-215.
• ÖNAL, Sümeyye. (2020). İzmir’in İşgali ve Etkilerinin Türk Basını’na Yansımaları (15 Mayıs-2 Haziran 1919), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya.
• SARIKOYUNCU, Ali. (2019) “Milli Mücadele’de Din Adamları Ahmet Hulusi ve Diğerleri”, 15 Mayıs Milli Mücadele’de Denizli, Denizli.
• SELVİ, Haluk. (2007). İşgal ve Protesto (15 Mayıs 1919-30 Temmuz 1919), Değişim Yayınları, İstanbul.
• SÜKAN, Bige. (2015). “ Fransız Arşiv Belgelerinde İzmir’in İşgali”, Kurtuluş ve Kuruluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri 26 - 28 Eylül 2012, Ankara, 149-172.
• ŞAHİNGÖZ, Mehmet. (2015). “İzmir’in İşgaline Karşı Gösterilen Protesto ve Tepkiler”, Kurtuluş ve Kuruluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri 26 - 28 Eylül 2012, Ankara.