ATTİTUDES OF NURSES WHO WORK İN İNTENSİVE CARE UNİTS TOWARDS DEATH AND CARİNG FOR DYİNG PEOPLE

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 41 - 46, 11.08.2015

Emel Yılmaz Sevgi Vermişli

Öz

Objective: This research was planned and performed the purpose of determining intensive care nurses'(ICN) attitudes toward death and caring for dying patients.Methods: The study sample consists of the 120 nurses who are working in a department of intensive care unit in an education and research hospital in western of Turkey, between May and June, 2013. Ethics commitee approval and informed consent is obtained from nurses before the study. Data is collected by; face-to-face interviews, personal information form, Death Attitude Profile Revised (DAP-R). The analyses of the data were obtained by using descriptive statistical, Mann Whitney U test, Kruskal Walles test in SPSS 15.0.Results: The mean age of patients was 31.80±6.54 years, 91.7% of women, 68.3% of graduate and postgraduate and the mean of total work time was 10.50±7.04 years. It was found that 63.3% of nurses were trained, most of nurses were naturally accepted to death, 17.5% of nurses want to care terminally patients. It was determined that the highest score was the escape acceptance subscale of DAP-R, the lowest score was neutral acceptance subscale of DAP-R. There were significant differences between the approach acceptance subscale of DAP-R, ICU type, working time and religious status (p<0.05).Conclusion: In this study the mean subscale score of DAP-R were found moderate. It wasfound that the less positive attitudes towards caring for dying patients for nurses. As a result of research, nursing training programs to increase nurses' awareness about end of life care is recommended.

Anahtar Kelimeler

Death, death attitude, caring for dying people, intensive care unit, nursing

YOĞUN BAKIMDA ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ÖLÜME VE ÖLMEKTE OLAN BİREYE BAKIM VERMEYE İLİŞKİN TUTUMLARI

Öz

Amaç: Bu araştırma yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) çalışan hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumlarının belirlenmesi amacıyla planlanmış ve uygulanmıştır.Gereç ve yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu araştırmanın örneklemini Mayıs-Haziran 2013 tarihleri arasında Türkiye’nin Batı bölgesinde bir eğitim ve araştırma hastanesinin YBÜ’nde çalışan 120 hemşire oluşturmuştur. Araştırma öncesinde etik kurul onayı ve hemşirelerden onam alınmıştır. Veriler yüz yüze görüşme yöntemi ile kişisel bilgi formu, Ölüme Karşı Tutum Ölçeği (ÖKTÖ) (Death Attitude Profile-Revised/DAP-R) kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS 15.0 programında tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney U testi, Kruskal Walles testi kullanılarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 31.80±6.54 yıl, %91.7'si kadın, %68,3'ü lisans ve üstü mezun ve toplam çalışma süresi ortalaması 10.50±7.04 yıldır. Hemşirelerin %63.3'ünün ölüme ilişkin eğitim aldığı, çoğunun ölümü doğal olarak kabul ettiği, %17.5'inin ölümcül hastaya bakmak istediği saptanmıştır. Hemşirelerin ÖKTÖ alt boyut puanlarından en yüksek ölümü kabullenmeme ve en düşük tarafsız kabullenme alt boyutundan aldığı saptanmıştır. Yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerin ÖKTÖ alt boyut puanlarından kabul edici yaklaşım ile çalışılan yoğun bakım ünitesi, çalışma süresi ve dini inanç durumu arasına istatistiksel olarak anlamlı fark belirlenmiştir (p

Anahtar Kelimeler

Ölüm, ölüme ilişkin tutum, ölmekte olan bireye bakım, yoğun bakım, hemşirelik

Kaynakça

• Koç M. Ölüm korkusu üzerine kuramsal açıdan psikolojik bir değerlendirme. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2002;6:7-21.
• Akyol A. Yetişkinde ölüm süreci ve hemşirelik bakımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2010;26:59-72.
• Demir Y. Ölüm ve ölümü yaklaşan hastanın bakımı. In: Ay F. A, ed. Sağlık uygulamalarında temel kavramlar ve beceriler. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2010;697-722.
• Terzi B, Kaya N. Yoğun bakım hastasında hemşirelik bakımı. Yoğun Bakım Derg 2011;1:21-25.
• Çelik S. Yoğun bakım ünitesinde hastanın postmortem bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2004;8(1):45-47.
• Çelik S, Altun Uğraş G, Durdu S, Kubaş M, Aksoy G. Critical care nurse’s knowledge for care of deceased adult patients in an intensive care unit. Aust J Adv Nurs 2008;26(1):53-58.
• Cicarello GP. Strategies to improve end-of-life care in the intensive care unit. Dimens Crit Care Nurs 2003;22(5):216-222.
• Özkan F, Şahinoğlu AH. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi cerrahi yoğun bakım ünitesinde yatan 967 hastanın retrospektif analizi. Deneysel ve Klinik Tıp Dergisi 2009;26:62- 67.
• Demirhan EA, Karakaya H. Klinik uygulamalarda hemşire-hasta ilişkileri. In: Demirhan AE, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H, ed. Klinik etik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2001;85-98.
• Hodde MN, Engelberg AR, Treece DP, Steinberg PK, Curtis RJ. Factors associated with nurse assessment of the quality of dying and death in the intensive care unit. Crit Care Med 2004;32(8);1648-1653.
• Cimete, G. Yaşam sonu bakım: Ölümcül hastalarda bütüncü yaklaşım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2002.
• Ersoy N. Yaşamın sonuyla ilgili etik konular. In: Demirhan EA, Arda Ö, Öncel G, Özçelikay Ersoy N, Aksoy Ş, Ünlüoğlu İ, ed. Çağdaş tıp etiği. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2003;328-357.
• Beckstrand R, Callister CL, Kirchhoff KD. Providing a “good death”: critical care nurses’ suggestions for improving end- of- life care. Am J Crit Care 2006;15(1):38-47.
• Akbayrak N. Ölümü yaklaşan hasta ve bakımı. Akdemir N, ed. İç hastalıkları hemşireliği el kitabı. Ankara: Vehbi Koç Vakfı Yayınları, 1998;24-30.
• Çakırcalı E. Hasta bakımı ve tedavisinde temel ilke ve uygulamalar. 3. Baskı. İzmir: E.Ü. Basımevi, 2000.
• Rooda LA, Clements R, Jordan ML. Nurses’attitudes toward death and 1999;26(10):1683-1687. patients. Oncol Nurs Forum
• Wong P, Reker G, Gesser G. Death Attitude Profile-Revised: a multidimensional measure of attitudes toward death. In: Neimeyer RA, ed. Death anxiety handbook: Research, instrumentation, and application. Washington DC: Taylor & Francis,1994;121–148.
• Işık E, Fadıloğlu Ç, Demir Y. Ölüme Karşı Tutum Ölçeğinin Türkçe çevirisinin hemşire populasyonunda geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2009;2:28-43.
• Özaltın G, Nehir S. Ankara ilindeki hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin iş ortamındaki stres etkenleri ve kullandıkları baş etme yöntemlerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2007;10(3):60-68.
• Altıntoprak AE, Karabilgin S, Çetin Ö, Kitapçıoğlu G, Çelikkol A. Hemşirelerin iş ortamlarındaki stres kaynakları; depresyon, anksiyete ve yaşam kalitesi düzeyleri: yoğun bakım ve yataklı birimlerde hizmet veren hemşireler arasında yapılan bir karşılaştırma çalışması. Türkiye'de Psikiyatri 2008;10(1):9-17.
• İnci F, Öz F. Palyatif bakım ve ölüm kaygısı. Psikiyatride güncel yaklaşımlar. 2012;4(2):178-187.
• Frommelt KH. Attitudes toward care of the terminally ill: an educational intervention. Am J Hosp Palliat Care 2003;20(1):13– 22.
• Menekli T, Fadıloğlu Ç. Hemşirelerin ölüm algısının ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;17(4):222-229.
• Mallory JL. The impact of a palliative care educational component on attitudes toward care of the dying in undergraduate nursing students. J Prof Nurs 2003;19(5):305-312.
• Koç Z, Sağlam Z. Hemşirelik öğrencilerinin yaşam sonu bakım ve ölüm durumuna ilişkin duygu ve görüşlerinin belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;12(1):13-21.
• Cevik B, Kav S. Attitudes and experiences of nurses toward death and caring for dying patients in Turkey. Cancer Nurs 2013;36(6):E58-E65.
• Bilge A, Embel N, Kaya FG. Sağlık profesyoneli olacak öğrencilerin ölüme karşı tutumları, ölüm kaygıları arasındaki ilişki ve bunları etkileyen değişkenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2013;4(3):119-124.
• Matsui M, Braun K. Nurses’ and care workers’attitudes toward death and caring for dying older adult. Int J Palliat Nurs 2010;16(12):1-9.
• Gama G, Barbosa F Vieira M. Factors influencing nurses’ attitudes toward death. Int J Palliat Nurs 2012;18(6):267-273.
• Kumar SP, Chris E, Pais M, Sisodia V, Kumar KV. Nursing students’ perceived attitudes towards death: a cross- sectional survey. Indian Journal of Forensic Medicine & Pathology 2014;7(1):5-15.
• Braun M, Gordon D, Uziely B. Associations between oncology nurses’ attitudes toward death and caring for dying patients. Oncol Nurs Forum 2010;37(1):E43-E50.
• Dunn KS, Otten C, Stephens E. Nursing experience and the care of dying patients. Oncol Nurs Forum 2005;32:97-104.
• Lange M, Thom B, Kline NE. Assessing nurses’ attitudes toward death and caring for dying patients in a comprehensive cancer center. Oncol Nurs Forum 2008;35(6):955-960.
• Iranmanesh S, Dargahı H, Abbaszadeh A. Attitudes of Iranian nurses toward caring for dying patients. Palliat Support Care 2008;6(4):363-369. http://edergi.cbu.edu.tr/ojs/index.php/cbusbed isimli
• SBED başlıklı eseri bu Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0
• Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. yazarın CBU