Pisidia Antiokheia’da Doğu Roma İmparatorluk Dönemi Cam Üretimi Ön Raporu

Year 2022, Volume: 10, 313 - 322, 26.06.2022

Habibe Uğuz

Abstract

Pisidia Antiokheia Antik Kenti’nde yapılan kazı çalışmaları ile açığa çıkartılmış olan, farklı form ve tekniklerde, her türlü kullanıma yönelik 16.481 tane cam parçası ve cam üretimine yönelik 780 parça ile küçük buluntular içerisinde en yoğun gruplardan birisini cam buluntular oluşturmaktadır. Bu buluntuların yanı sıra kentin Doğu Roma İmparatorluk Dönemi katmanlarında cam üretiminin yapıldığını gösteren bir cam fırını ve cam üretiminin yapılmış olduğunu belgeleyen diğer üç alanın varlığı tespit edilmiştir. Cam eserler dışında; kentte açığa çıkarılan buluntulardan seramik, taş, mermer, kandil ve metal gibi materyallerden de yerel üretimin yapılmış olduğu daha önceki çalışmalarda belgelenmişti. Bu çalışmayla yukarıda belirtilen cam üretimine yönelik veriler bir araya getirilerek Antiokheia’da Doğu Roma İmparatorluk Dönemi’nde cam üretiminin yapılmış olduğu arkeolojik verilerle ortaya konmuştur. Şimdilik, kentte Helenistik Dönem ve Roma Dönemi’ne ait cam üretiminin yapılmış olduğunu gösteren bir alan tespit edilememesine karşın özellikle bu dönemlere ait amorf ve hatalı formların ele geçmiş olması ve de makaleye konu olan eserler ile fırınlar, erken dönemlerde de üretimin yapıldığına ışık tutmaktadır. Ayrıca geniş bir territorium’a sahip olan kentin, Ay Tanrısı Men’in tapınağı ve kutsal alanıyla Pisidia’nın ve komşu bölgelerin hac merkezi, sonrasında da Hristiyanlığın hac merkezlerinden birisine dönüşmüş olması, kentte sadece Doğu Roma İmparatorluk Dönemi’nde değil, daha önceki yıllara dayanan yerel bir üretim geleneğini destekleyen veriler ortaya konmuştur

Keywords

Pisidia Antiokheia, Doğu Roma, Fırın, Cam Üretimi

East Roman Imperial Period Glass Production in Antioch of Pisidia: A Preliminary Report

Abstract

Glass finds constitute one of the largest groups among the small finds, with 16.481 piece of glass of different forms and techniques for all kinds of uses, and 780 pieces from glass production, which were unearthed during the excavations in the ancient city of Pisidian Antioch. In addition to these finds, the presence of a glass furnace showing the existence of glass production in the Eastern Roman Imperial Period layers of the city and three further areas with evidence of glass production were identified. Other than glass works, it was documented from the finds unearthed in the city in previous studies that there was the local production of ceramic, stone-working, marble-working, the production of oil lamps and metal-working also existed. In this study, the data on glass production mentioned above were brought together and it was shown with archaeological data that glass production was undertaken in Antioch in the Eastern Roman Imperial Period. Although to date, no production area from the Hellenistic or Roman Republican Periods has been identified in the city, the fact that amorphous and production waste belonging to these periods was found, and the artifacts and kilns that are the subject of this article show glass production also existed in earlier periods. With its large territorium, the city became the centre of pilgrimage for Pisidia and surrounding regions, first with the Temple and Sanctuary of the Moon God Men and later for Christianity. The data supporting a local tradition of production dating from not only to the Eastern Roman Imperial Period but also to earlier periods has been shown

Keywords

Antioch of Pisidia, Antioch of Pisidia, Eastern Roman Imperial Period, Furnace, Glass Production

References

• Adak Adıbelli I. 2006, “Tarsus Roma Hamamı Kazısı”. 15. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 25-36.
• Adak Adıbelli I. 2013, “Tarsus Roma Hamamı Cam Fırınları”. Ed. Ç. Gençler Güray, Anadolu Antik Cam Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı. Ankara, 93-102.
• Akkuş Koçak E. 2018, “Glass Workshops and Glass Production in Metropolis (IONIA)”. Ed. O. Sevindik, ANNALES: Du 21e Congrès de’l Association Internationale pour l’Histoire du Verre,). İstanbul, 245-254.
• Baykan C. & Baykan D. 2012, Eskiçağ’da Cam. İstanbul.
• Coşkun T. 2017, Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Kazısı Cam Buluntuları Yoluyla Bizans Camcılığı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir.
• Çakmaklı Ö. D. 2014, “Roman and Byzantine Glass Workshops in Caria”. Anadolu/Anatolia 40, 131-141.
• Freestone I. C. & Gorin Rosen Y. G. 1999, “The Great Glass Slab at Beth She’arim, Israel: An Early Islamic Glass Making Experiment?”. Journal of Glass Studies 41, 105-116.
• Gorin Rosen Y. 2012, “Remains of a Glass Industry and Glass Finds from Horbat Biz‘a”. ‘Atiqot 70, 49-62. Güngör T. Z. 2019, Pisidia Antiokheia’sı Yerel Üretim Seramikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
• Ouahnouna B. 2021, “The Glass Vessels from Gane Ṭal”. ‘Atiqot 102, 257-271.
• Özhanlı M. 2009, “Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008”. ANMED 7, 70-74.
• Özhanlı M. 2014, “Pisidia Antiokheia Kazısı 2013”. ANMED 12, 14-19.
• Özhanlı M. 2017, “Pisidia Antiokheia Kazısı 2016”. ANMED 15, 95-99.
• Özhanlı M. 2021, “Pisidia Antiokheia, a Circular Building, Oil Lamp Moulds and Local Production”. Cedrus IX, 427-435.
• Taştemür E. 2021, “North-west Anatolian glass furnaces”. Eds. C. Höpken, B. Birkenhagen & M. Brüggler, Roman glass furnaces contexts, finds and reconstructions in synthesis, 31-41.
• Weinberg D. G. 1962, “Evidence for Glass Manufacture in Ancient Thessaly”. American Journal of Archaeology 66/2, 129-133.
• Yaylalı S. 2008, “2007 Yılı Tralleis Antik Kenti Kazı Çalışmaları, Tralleis Antik Kenti Cam Atölyeleri”. Kazı Sonuçları Toplantısı 30/3, 24-27.