The Relationship Between Work Alienation Behavior And Cyberloafing: A Study on Healthcare Professionals

Yıl 2023, , 1381 - 1411, 21.02.2024

Emre Semiz , Selma Söyük

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1261920

Öz

This study was conducted to determine the relationship between work alienation and cyberloafing among healthcare professionals. Besides, it is aimed to reveal the differences between both concepts according to sociodemographic variables. In the current research, a questionnaire form consisting of a cyberloafing scale, a work alienation scale, and sociodemographic characteristics were used as data collection tools. The questionnaire consists of 51 questions and 5 dimensions. The population of the research consists of 4042 people working at a public hospital, a hospital of health science university, and a private hospital. A total of 602 questionnaires were evaluated in these institutions. Based on the findings, there was a relationship between work alienation and cyberloafing behaviors of health professionals and some sociodemographic variables. In addition, there was a low-level positive and significant relationship between work alienation and cyberloafing levels of healthcare professionals. As a result of the correlation analysis in the study, a low-level positive and significant relationship was found between work alienation and cyberloafing. In addition, significant differences were found between work alienation, cyberloafing, and sociodemographic variables.

Anahtar Kelimeler

work alienation behavior, cyberloafing, healthcare professionals, healthcare management

İşe Yabancılaşma ile Sanal Kaytarma Arasındaki İlişki: Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma

Öz

Bu çalışma sağlık çalışanlarında işe yabancılaşma ile sanal kaytarma arasında ilişkiyi belirlenmek amacıyla yapılmıştır. Ayrıca her iki kavramın sosyodemografik değişkenlere göre farklılıklarının ortaya konulması amaçlanmaktadır. Mevcut araştırmada veri toplama aracı olarak sanal kaytarma ölçeği, işe yabancılaşma ölçeği ve sosyodemografik özelliklerden oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Araştırma evrenini, bir devlet hastanesi, bir sağlık bilimleri üniversitesi sağlık uygulama ve araştırma merkezi ve bir özel hastanede çalışan toplam evren 4042 kişiden oluşmaktadır. Bu kurumlarda toplam 602 anket değerlendirmeye alınmıştır. Bulgulara göre, sağlık çalışanlarının işe yabancılaşma ve sanal kaytarma davranışları ile bazı sosyodemografik değişkenler arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sağlık çalışanlarının işe yabancılaşma ile sanal kaytarma düzeyleri arasında düşük düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmada yapılan korelasyon analizi sonucunda işe yabancılaşma ile sanal kaytarma arasında düşük düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca İşe Yabancılaşma ve sanal kaytarma ile sosyodemografik değişkenler arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşe Yabancılaşma, Sanal Kaytarma, Sağlık Profesyonelleri, Sağlık Yönetimi

Kaynakça

• Akça, A. (2013). Okul Yöneticilerinin İş Dışı İnternet Kullanım (Siber Aylaklık) Davranışlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Albar, B. Ö. (2019). Çalışma hayatında algılanan boş zaman ve sanal kaytarma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 44-53.
• Al-Shuaibi, A. S. I., Shamsudin, F. M. & Subramaniam, C. (2013). Do Human Resource Management Practices Matter in Reducing Cyberloafing At Work: Evidence From Jordan, Journal of WEI Business and Economics, 2(2), 1-11.
• Altınışık, F. & Onağ Z. (2021). İş Tatmini ve Sanal Kaytarma Davranışının Örgütsel Yabancılaşma Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 197-207.
• Anandarajan, M., Devine, P. & Simmers, C., (2004). A Multidimensinal Sealing Approach to Personal Web Usage in the Workplace in M. Anandarajan and C. Simmers (Eds), A Personal Web Usage in the Workplace: A Guide to Effective Human Resources Management. Hensey, PA: Information Science Publishing.
• Anandarajan, M., Simmers, C. A. & D'Ovidio, R. (2011). Exploring The Underlying Structure of Personal Web Usage in The Workplace. Cyberpsychology, behavior, and social networking, 14(10), 577-583.
• Artar, M. (2018). İşe Yabancılaşmayı Etkileyen Faktörler ve İşten Ayrılmaya Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Atalay, M. (2013). Kurumsal Ataletin Yabancılaşma ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Aydın, S. (2007). Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Sağlık Hizmetlerinde Performans Yönetimi Anlayışına Geçiş. Ateş, H., Kırılmaz, H., Aydın, S., (Ed.), Sağlık Sektöründe Performans Yönetimi Türkiye Örneği içinde (252-277). Ankara: Asil Yayınları.
• Babadağ, M. (2018). İşe Yabancılaşmanın Sanal Kaytarma Üzerindeki Etkisi. Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 21(39), 207-239.
• Babür, S. (2009). Turizm Sektöründe Örgütsel Yabancılaşma: Antalya Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Bacaksız, F. E., Rujnan, T. & Harmancı Seren, A. K., (2018). Sanal Kaytarmaya Karşı Evde Çalışma: Hemşire Akademisyenler Üzerinde Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(3).
• Bahadır, M. (2017). Sağlık Çalışanlarında İş Stresi ve Yabancılaşma (Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bingöl, D. (1990). İşyeri Disiplini ve Çalışma Barışı. Özgün Matbaacılık, İstanbul.
• Blanchard, A. L. & Henle, C. A., (2008). Correlates of different forms of cyberloafing: The role of norms and external locus of control. Computers in human behavior, 24(3), 1067-1084.
• Bock, G. W. & Ho, S. L., (2009). Non-work Related Computing (NWRC). Communications of the ACM, 52(4), 124-128.
• Bulut, N. (2010). Hastane İşletmelerinde Çalışma Koşullarının İşgörenler Üzerindeki Yabancılaşmaya Etkisi ve Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Chak, K. & Leung, L., (2004). Shyness and Locus Of Control As Predictors Of Internet Addiction and Internet Use. CyberPsychology & Behavior, 7(5), 559-570.
• Chiaburu, D. S., Thundiyil, T. & Wang, J., (2014). Alienation and Its Correlates: A Meta-Analysis. European Management Journal, 32(1), 24-36.
• Çavuşoğlu, S., Palamutçuoğlu, B. T. & Palamutçuoğlu, A., (2017). İş Tatmininin Sanal Kaytarma Üzerindeki Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 430-444.
• Çivilidağ, A. (2017). İş Yaşamında Sanal Kaytarmanın Kişilik ve Bazı Demografik Değişkenlerle İlişkisinin İncelenme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 249-270.
• Doorn, O. (2011). Cyberloafing: A Multi–Dimensional Construct Placed in a Theoretical Framework. Master Dissertation, Eindhoven University of Technology. Department Industrial Engineering and Innovation Sciences, Netherlands.
• Durcan, N. M. (2007). Yabancılaşmanın İnsan Kaynakları Yönetimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Durkheim, E. (2006). Toplumsal İş Bölümü, (Çev.: Özer Ozankaya), Cem Yayınevi, İstanbul.
• Durmaz, M. (2015). Sağlık Çalışanlarında Yabancılaşma Düzeyi: Isparta İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Erdem, A. T. (2021). The mediating role of work alienation in the effect of democratic and autocratic leadership styles on counterproductive behaviors: A study in Ankara OSTİM industrial zone. OPUS International Journal of Society Researches, 17(34), 873-902.
• Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi: Kahramanmaraş Özel İşletme ve Kamu Kuruluşlarında Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Froom, E. (1992). Marx’ın İnsan Anlayışı, Çev.: K. Ökten, Arıtan Yayınevi, 181s., İstanbul.
• Garrett, R. K. & Danziger, J. N. (2008). Disaffection Or Expected Outcomes: Understanding Personal Internet Use During Work. Journal of Computer- Mediated Communication, 13, 937–958.
• Gayretli, Ş. (2023). İşe yabancılaşma kariyer tatmini etkiler mi?. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 9(3).
• Genç, Z. & Tozkoparan, S. B., (2017). Siberaylaklık Nedenleri Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Firat University Journal Of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1).
• Gümüş, E., Alan, H., Eskici, G. T. & Bacaksız, F. E. (2021). Relationship between professional quality of life and work alienation among healthcare professionals. Florence Nightingale Journal of Nursing, 29(3), 342.
• Greenfield, D. N. & Davis, R. A. (2002). Lost in Cyberspace: The Web@ Work. CyberPsychology & Behavior, 5(4), 347-353.
• Gülsever, F. (2016). Hastanelerde Kurumsallaşma Açısından Kayırmacılığın İşe Adanmışlık ve İşe Yabancılaşma Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Güngör, M. (2016). Sanal Kaytarma ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Kamu ve Özel Sektör Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Gürsoy, F. (2014). Sağlık İşletmeleri Personelinin İşe Yabancılaşma Düzeyi: Van İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karataş, A. & Avcı, S.B., (2017). Kamu Kurumlarında Sanal Kaytarma Olgusunun Değerlendirilmesi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22.
• Kartal, N. (2017). Sağlık Çalışanlarında İşe Cezbolma, İşe Yabancılaşma ve Performans Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kasap, M. (2021). Örgütsel Yabancılaşmayla Sanal Kaytarma Arasındaki İlişki: Tekstil Çalışanları Üzerine Bir Çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 561-576.
• Karahan, A. (2014). Algılanan örgütsel destek ve lider-üye etkileşiminin işe yabancılaşma üzerine etkisi (Doctoral dissertation, Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, U. & Serçeoğlu, N. (2013). Duygu İşçilerinde İşe Yabancılaşma: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum, 36(1).
• Kılıç, G. N. (2017). Öğretmenlerin Okulda İnternet ve Teknoloji Kullanımına İlişkin Sanal Kaytarma Davranışlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi ve Yıldız teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüleri, İstanbul.
• Kılçık, F. (2011). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin İşe Yabancılaşma Düzeylerine İlişkin Algıları: Malatya Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kiraz, S. (2011). Yabancılaşmanın Kökeni Üstüne. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 147-169.
• Kurtulmuş, M. & Yiğit, B., (2016). İşe Yabancılaşmanın Öğretmenlerin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 860-871.
• Lee, Z., Lee, Y. & Kim, Y. (2004). Personal Web Usage in Organizations. M. Anandarajan ve C. Simmers (Eds), Personal Web Usage in the Workplace: A Guide to Effective Human Resources Management içinde (28-45), Information Science Publishing.
• Lim, V. K. (2002). The IT Way Of Loafing on The Job: Cyberloafing, Neutralizing and Organizational Justice. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 23(5), 675-694.
• Lim, V. K. G. & Teo, T. S. H. (2006). Cyberloafing and Organizational Justice: The Moderating Role Of Neutralization Technique. M. Anandarajan, T. S. H. Teo & C. A. Simmers (Eds.), in The Internet and Workplace Transformation: Advances in Management Information Systems (241‐258), Armonk, NY: M. E. Sharpe.
• Lindley, D. A. (1990). For Teachers Of The Alienated: Three Defenses Againist Despair, The English Journal, 79(6).
• Jia, H., Jia, R. & Karau, S. (2013). Cyberloafing and Personality: The Impact of the Big Five Traits and Workplace Situational Factors. Journal of Leadership and Organizational Studies, 20 (3), 358–365.
• Mahatanankoon, P., Anandarajan, M. & Igbaria, M., (2004). Development of A Measure Of Personal Web Usage in The Workplace. CyberPsychology & Behavior, 7(1), 93-104.
• Merdan, E., Erdem, A. T. & Gümüşsoy, Y. (2022). Boreout sendromunun üretkenlik karşıtı iş davranışı üzerine etkisinde sanal kaytarmanın aracılık rolü. Business & Management Studies: An International Journal, 10(1), 176-191.
• Mills, J. E., Hu, B., Beldona, S. & Clay, J., (2001). Cyberslacking! A Liability Issue For Wired Workplaces, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42(5), 34-47.
• Moç, T. (2018). Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların İşte Yabancılaşmaya Etkisinde Tükenmişliğin ve Presenteizmin Rolü. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Mottaz, C. J. (1981). Some Determinants of Work Alienation, The Sociological Quarterly, 22, 515-529.
• Nair, N. & Vohra, N. (2012). The Concept Of Alienation: Towards Conceptual Clarity. International Journal of Organizational Analysis, 20(1), 25-50.
• Örücü, E. & Yıldız, H. (2014). İşyerinde Kişisel İnternet ve Teknoloji Kullanımı: Sanal Kaytarma, Ege Academic Review, 14(1).
• Özcan G. & Candemir F. (2021). İşe Yabancılaşmanın Sanal Kaytarma Üzerindeki Etkisi: Avm Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Disciplines in Economics & Administrative Sciences Studies, 7(32), 588-602.
• Özkalp, E., Aydın, U. & Tekeli, S. (2012). Sapkın Örgütsel Davranışlar ve Çalışma Yaşamında Yeni Bir Olgu: Sanal Kaytarma (Cyberloafing) ve İş İlişkilerine Etkileri. Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası Dergisi, 34 (2), 19-32.
• Parsak, G. (2010). Örgütlerde Yabancılaşma ve İş Tatmini İlişkisi: Çukurova Üniversitesi Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Pee, L. G., Woon, I. M. & Kankanhalli, A. (2008). Explaining Non-Work-Related Computing in the Workplace: A Comparison of Alternative Models. Information & Management, 45(2), 120-130
• Piotrowski, C. (2012). Cyberloafing: A Content Analysis of The Emerging Literature. Journal of Instructional Psychology, 39.3/4, 259.
• Reizer, A., Galperin, B. L., Chavan, M., Behl, A. & Pereira, V. (2022). Examining the relationship between fear of COVID-19, intolerance for uncertainty, and cyberloafing: A mediational model. Journal of Business Research, 145, 660-670.
• Sayü, P. (2014). Örgütsel Adalet ve İşe Yabancılaşma Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Seçkin, Ş. N. (2020). Algılanan sosyal mübadele, işe yabancılaşma ve sanal kaytarma davranışlarını etkiler mi? mübadele ideolojisinin düzenleyici rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1207-1227.
• Seeman, M. (1959). On The Meaning of Alienation. American Sociological Review, Vol. 24, No. 6, 783–791.
• Söyük, S. & Şengül, H. (2016). Sağlık Çalışanlarında İşe Yabancılaşma. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 10.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A., Akgemci, T. & Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi Araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 569-587.
• Tengilimoğlu, D., Işık, O. & Akbolat, M. (2015). Sağlık İşletmeleri Yönetimi (7. baskı.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tu, X. C. & Chang, Y. P. (2010, November). An Empirical Study on the Determinants of Cyberloafing: Data Analysis Based on Individual Factors, in 2010 International Conference on E-Product E-Service and E-Entertainment (pp. 1-4). IEEE.
• Ulusoy, H. & Gültekin Benli, D. (2017). Akademisyenlerin Sanal Kaytarma Davranışları: Bir Kamu Üniversitesi Örneği. Journal of International Social Research, 10(54).
• Ünal, Ö. F. & Tekdemir, S. (2015). Sanal Kayıt: Bir Kamu Kurumunda Ampirik Bir Arama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-118.
• Vitak, J., Crouse J. & Larosa, R. (2011). Personal Internet Use At Work: Understanding Cyberslacking. Computers in Human Behavior, 27, 1751-1759.
• Yetiş, Z. (2013). Kamu Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerde İşe Yabancılaşma, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yıldırım, F. (2018). Otel İşletmelerinde Yıldırma ve İşe Yabancılaşmanın Sanal Kaytarma Davranışına Etkisinde Psikolojik Sözleşme İhlali Algısının Aracılık Rolü. The Mediator Role of Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 21, 39.
• Yıldız H., Yıldız B. & Ateş H. (2015). Sanal Kaytarma Davranışlarının Sergilenmesinde Örgütsel Adalet Algısının Rolü Var Mıdır? Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10 (2), 55-66.
• Yıldız, T. (2019). Örgütsel Yabancılaşma, Olumsuz Boyutlarıyla Örgütsel Davranış (1. Baskı). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Yumuk, Y. (2011). Otel İşletmelerinde İşe Yabancılaşmanın İş Tatmini Üzerine Etkisi: Nevşehir İlinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Weatherbee, T. G. (2010). Counterproductive Use of Technology at Work: Information & Communications Technologies and Cyberdeviancy. Human Resource Management Review, 20(1), 35-44.
• Xiao-chun, T. & Ya-ping, C., (2010). An Empirical Study on the Determinants of Cyberloafing: Data Analysis Based on Individual Factors, in 2010 International Conference on E-Product E-Service and E-Entertainment.