Deniz - Enerji Güvenliği İlişkisi Bağlamında Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki Enerji Politikalarının Analizi

Year 2022, Volume: 12 Issue: 1, 363 - 391, 30.06.2022

Alper Güneş

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1118579

Cited By: 2

Abstract

Yapılan bu akademik analiz çalışmasının amacı, Doğu Akdeniz’deki deniz ve enerji güvenliği ilişkisi perspektifinden, bölgede keşfedilen hidrokarbon rezervlerine yönelik Türkiye ve kıyıdaş ülkelerin enerji güvenliği politikalarının incelenerek analiz edilmesidir. Doğu Akdeniz’de yakın zamanda gerçekleşen enerji faaliyetleri bölgenin doğalgaz ve petrol rezervleri açısından zengin olduğunu göstermektedir. Bu durum beraberinde Doğu Akdeniz’deki münhasır ekonomik bölge, hidrokarbon yataklarının adil paylaşımı ve enerji transfer sorunlarını da beraberinde gündeme taşımıştır. Enerji rezervlerinin adil bir şekilde paylaşılması konusunda yaşanan sorunlar başta Türkiye olmak üzere uluslararası kamuoyunda hummalı bir şekilde münazara edilmektedir. Bu münazaralar bölgedeki gelişmelerin ekonomik, siyasi, hukuki, enerji ve askeri boyutları ile çok yönlü bir şekilde irdelenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu noktada çalışmanın üzerinde durduğu analiz, bölgenin enerji jeopolitiğindeki iş birliği ve çatışmanın sabit ve değişen boyutlarını, bölgede ki devletlerin enerji politikalarını ve bu alanda attıkları adımları ayrıca bölgede söz sahibi olan Türkiye’nin, Doğu Akdeniz’deki enerji güvenliğine dair attığı adımların ve devlet politikalarının analizini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Keywords

Enerji, Deniz-Enerji Güvenliği, Doğu Akdeniz, Enerji Politikası, Türkiye

References

• IHO, Limits of Oceans and Seas, International Hydrographic Organisations, Monte Carlo, 1953, s. 15.
• Karabulut, Bilal. (2015). Güvenlik (2. bs.). Ankara: Barış Kitap.
• Pazarcı, Hüseyin, (2008). Uluslararası Hukuk. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Şeker, Burak Ş. (2019). Doğu Akdeniz Enerji Güvenliği Ekseni: Yunanistan-GKRY’nin Muhtemel Politikalarının Analizi ve Türkiye'nin Tutumu. Yeni Deniz Güvenliği Ekosistemi ve Doğu Akdeniz. (280-320). İstanbul: Tasam Yayınları.
• Yaycı, Cihat. (2020). Doğu Akdeniz'in Paylaşım Mücadelesi ve Türkiye (2. b.). İstanbul, Türkiye: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Bozkurt, E. (2006). Uluslararası Hukuk Bakımından Münhasır Ekonomik Bölge Kavramının Ortaya Çıkışı. Uluslararası Hukuk ve Politika, (05), 50-74.
• Cenk Özgen, “Doğu Akdeniz’de Enerji Güvenliğine Yönelik Bir Girişim: Akdeniz Kalkanı Harekâtı”, Akademik Orta Doğu Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 2013, s.101-114).
• Cenk Özgen, “Doğu Akdeniz’de Deniz ve Enerji Güvenliği”, Opportunities in the Mediterranean Region Economy, Energy and Security, 2017, s.33-42).
• Çelikpala, Mitat, “Enerji Güvenliği:NATO’nun Yeni Tehdit Algısı”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 10, Sayı 40 (Kış 2014), s. 75-99.
• Ediger, Volkan Ş.; Devlen, Balkan; Bingöl Mcdonald, Deniz, “Levant’ta Büyük Oyun: Doğu Akdeniz’in Enerji Jeopolitiği”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 9, Sayı 33 (Bahar 2012), s. 73-92.
• İren, A. A. & Atlığ, M. (2022). Neo-Realist Perspektiften Doğu Akdeniz ve Enerji Güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 325-342.
• Karabulut, Bilal,“Enerji Güvenliğine Küresel Ölçekte Bir Bakış”, Savunma Bilimleri Dergisi, Mayıs 2016, Cilt 15, Sayı 1, s. 31-54.
• Kedikli, Ö., & Çalağan, Ö. (2017). Enerji alanında bir rekabet sahası olarak Doğu Akdeniz’in önemi. Sosyal Bilimler Metinleri, 2017(1), 120-138.
• Kökyay, F. (2021). Enerji Güvenliği Ekseninde Doğu Akdeniz Gaz Forumu. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(1), 216-239.
• KÜTÜKÇÜ, M. A, & KAYA, İ. S. (2016). Uluslararası Deniz Hukuku Kapsamında Doğu Akdeniz’deki Petrol ve Doğalgaz Kaynakları ile Türkiye’nin Hukuki Durumu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(2/1), 81-96.
• Mansson, A. Johansson, B. and Nilsson, L. J. Assessing (2014). Energy security: An overview of commonly used methodologies. Energy, 73, 1-14.
• Öney, S. (2019). Doğu Akdeniz'in Asıl Krizi İklim Değişimi. EURO Politika, 3 (2) , 26-30. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/europ/issue/60585/892221
• Öztopal, M. K. & Yiğittepe, L. (2020). Türkiye’nin Enerji Güvenliği Bağlamında Doğu Akdeniz’de Enerji Rekabeti. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 259-272.
• Sevim, C. (2009). Geçmişten Günümüze Enerji Güvenliği Ve Paradigma Değişimleri. Stratejik Araştırmalar Dergisi Sayı 13, s. 93-105.
• Sevim, C. (2012). Küresel Enerji Jeopolitiği ve Enerji Güvenliği. Journal of Yaşar University, 7(26), 4378-4391.
• Şeker, B. Ş. (2018). Deniz Enerji Güvenliği: Doğu Akdeniz’deki Güncel Gelişmelerin Jeopolitik Dengelere Etkisi. Electronic Turkish Studies, 13(7).
• Takım, A. & Ersungur, Ş. M. (2015). Taşıma şekillerine göre Türkiye’de dış ticaretin analizi: Mevcut durum, sorunlar ve beklentiler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 357-376.
• Tamçelik, S. ve Kurt, E. (2014). Türkiye’nin Münhasır Ekonomik Bölge Algısı ve Yakın Tehdit Alanı: Kıbrıs. Uluslararası Güvenlik Kongresi Bildiriler Kitabı (Cilt 3), Editör: Hasret Çomak, Kocaeli Üniversitesi Yayınları 1. Baskı, Nisan 2014, Kocaeli
• Tamçelik, S. ve Kurt, E. (2015). Değişen Doğu Akdeniz Denkleminde Mısır’ın Hidrokarbon Politiği ve Türkiye’ye Yansımaları. İ.A. Acar, N. Demir, O. Tekir (Ed.). I. Uluslararası Avrasya Enerji Sorunları Sempozyumu Bildiriler Kitabı. (ss. 445-462). İzmir: Kâtip Çelebi Üniversitesi.
• Yaycı, C. (2012). Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye. Bilge Strateji, 4(6), 1-70.
• Yorulmaz, R. (2019). Sıcak gündem: Doğu Akdeniz. Ortadoğu Analiz Dergisi, 10(88), 80-83.
• Aksoy, M. (2016). Doğu Akdeniz Enerji Rekabeti. Araştırma No: 23 Ortadoğu Eylül 2016, İnsamer.
• Bilgesam. (2013). Bilge Adamlar Kurulu Raporu. Doğu Akdeniz'de Enerji Keşifleri ve Türkiye. Rapor No: 59 Aralık 2013. İstanbul: Bilgesam Yayinlari.
• Karagöl, E. T. Özdemir, B. Z. (2017). Türkiye’nin Enerji Ticaret Merkezi Olmasında Doğu Akdeniz’in Rolü. Sayı: 92 1. Baskı 2017, SETA, Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• Üstün, N. (2016). Doğu Akdeniz’de Enerji Politikaları Ve Kıbrıs Müzakerelerine Etkisi. Ocak, 2016, Konya Ticaret Odası, Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü. Konya
• Yılmaz, E. (2018). Doğu Akdeniz’de Enerji Çıkmazı. Sayı: 188 Mart 2018, SETA, Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanliği İletişim Başkanlığı, (2020). Doğu Akdeniz Denkleminde Stratejik Adım: Türkiye - Libya Mutabakatı. 1. Baskı İstanbul: Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Yayınları
• Aktaş, Ö.F. (2018). Akdeniz’de Rum oyunu: Türkiye izin vermeyecek. https://www.yenisafak.com/ekonomi/akdenizde-rum-oyunu-turkiye-izin-vermeyecek-3397015 (Erişim Tarihi: 1 Şubat 2022)
• Başeren, S. H. Doğu Akdeniz’de Gerilim. (TÜDAV), http://tudav.org/calismalar/deniz-alanlari/munhasir-ekonomik-bolge/dogu-akdeniz-serhat-h-baseren/ (Erişim Tarihi: 1 Şubat 2022)
• BP, “Statistical Review of World Energy June 2018”, https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/pdf/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2018-full-report.pdf (Erişim Tarihi: 15 Şubat 2022)
• BP, Statistical Review of World Energy (2021), https://www.bp.com/content/dam/bp/businesssites/en/global/corporate/ pdfs/ energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2021-middleeast-insights.pdf (Erişim Tarihi: 25.05.2022)
• Bowlus, John. (2020). Eastern Mediterranean gas: testing the field. https://www.energy-reporters.com/policy/eastern-mediterranean-gas-testing-the-field/ (Erişim Tarihi: 5 Şubat 2022)
• EIA,U.S. (2017). Energy Information Administration, “World Oil Transit Chokepoints”, https://www.eia.gov/beta/international/regions-topics.php?RegionTopicID=WOTC (Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022)
• International Energy Agency-IEA. (2022). Energy security, https://www.iea.org/areas-of-work/ensuring-energy-security (Erişim Tarihi: 15 Nisan 2022)
• Sputnik, (2018). Türkiye'nin ilk sondaj gemisi Fatih, arama çalışmalarına başlıyor. https://tr.sputniknews.com/turkiye/201810301035908809-fatih-sondaj-gemisi-turkiye/ adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2022)
• Yeni Şafak (2017). Oruç Reis göreve hazır. https://www.yenisafak.com/gundem/oruc-reis-goreve-hazir-2740965 (Erişim Tarihi: 10 Nisan 2022)