Hitit Kenti HARzivana’nın Yeri Hakkında

Yıl 2012, Sayı: 11, 299 - 308, 01.06.2012

Süleyman Özkan

Öz

Hitit devlet arşivlerinde ele geçen çiviyazılı metinlerde yüzlerce şehir, dağ, ırmak isimleri geçmektedir. Zikredilen şehirlerin bugünkü yerlerinin tespiti üzerinde çalışmalar yapılmışsa da ancak küçük bir kısmının yeri belirlenmiştir. Özellikle Hitit arşivlerinin ele geçtiği Boğazköy Hattuşa , Ortaköy Şapinuva , Maşat Höyük Tapigga ve Kuşaklı Şarişa yerleşmelerinin Hititçe adları tespit edilebilmiştir. Bilim adamları bazı eşleştirilmeleri de kabul etmişlerdir ki bu yerler arasında Alaca Höyük Arinna , Hupişna Ereğli , Anziliya Zile , Ephesos Apaşa , Miletos Millavanda , Tarşa Tarsus gibi çok sayıda kent vardır. Bazı yer isimlerinin Klasik çağlarda da az çok değişerek devam etmesi, eşleştirmeleri kolaylaştırmaktadır. Suriye ve Irak’ta bulunan kimi kentler de kendi arşivleri sayesinde eski adları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hitit Devleti, Merzifon, HARzivana, Nerik, II. Murşili

The Localization of Hittite City HARzivana

Öz

The articles often published about localization of settlements mentioned in the Hittite tablets and this article suggests to localize city of HARzivana. The name of HARzivana is written in two different types; HAR-zi-u-na and HAR-zi-va-na. It is said that the localization of HAR-zi-u-na where is south of the inner Anatolia relating to other cities. And the other hand HAR-zi-vana is mentioned as a city of living of Murshili II. Murshili spent the time in Harzivana because of plague in Hattuşa and surrounding of Gaşga campaign and thus Harzivana should be near the territories of Gaşga Lands. I argue a new reading of the city name’s first sign: mur instead of har. Therefore it is read as Murzivana that remain Merzifon which derives from Marsovan.

Anahtar Kelimeler

Hittite Empire, Merzifon, HARzivana, Nerik, Murshili II

Kaynakça

• Bilgi, Ö. 1990 “Samsun İkiztepe Kazılarının 1988 Dönemi Sonuçları ve Çevre Araştırmaları”, XI. Kazı Sonuçları Toplantısı I: 211-220.
• Cornil, P. 1990 “Liste des Nomes Geographiques des Textes Hittites, KBo XXIII-XXX, XXXIII, KUB XLV-LVII”, Hethitica X: 7-108.
• Czichon, R. M. 2010 “Nerik’in İzinde”, Arkeoloji ve Sanat 134: 17-21.
• del Monte, G. F. – J. Tischler 1978 Die Orts-und Gewässernamen der hethitischen Texte, Repertoire Geographique de Textes Cuneiformes Band 6, Wiesbaden.
• Dinçol, A. M. – J. Yakar 1974 “Nerik Şehrinin Yeri Hakında”, Belleten XXXVIII-152: 563-572.
• Dönmez, Ş. 1999 “Sinop-Samsun-Amasya İlleri Yüzey Araştırmaları”, 16. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2: 513-536.
• 2000 “Sinop-Samsun-Amasya İlleri 1998 Yüzey Araştırması”, 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2: 229-244.
• 2001 “1997-1999 Yılları Yüzey Araştırmalarında İncelenen Samsun-Amasya İlleri İ.Ö. 2. Bin yıl Yerleşmeleri”, Belleten LXV/244: 873-903.
• Eker, S. 1983 Merzifon Depresyonu ve Çevresinin Jeomorfolojik Etüdü, İstanbul.
• Ertem, H. 1973 Boğazköy Metinlerinde Geçen Coğrafya Adları Dizini, Ankara.
• 1980 Hitit Devletinin İki Eyaleti: Pala-Tum(m)ana ile Yakın Çevrelerindeki Yerlerin Lokalizasyonu Üzerine Yeni Denemeler, Ankara.
• Güterbock, H. G. 1961 “The North-Central Area of Hittie Anatolia”, Journal of Near Eastern Studies 20: 85-97.
• Houwink ten Cate, Philo H. J. 1966 “Mursilis’ Northwestern Campaigns – Additional Fragments of His Comprehensive Annals”, Journal of the Near Eastern Studies 25-3: 162-191.
• 1967 “Mursilis’ Northwestern Campaigns- A Commentary”, Anatolica I: 44-61.
• Kaptan, E. 1987 “Türkiye Madencilik Tarihine ait Merzifon-Bakırçay Yöresindeki Buluntular”, III. Arkeometri Sonuçları Toplantısı: 225-234.
• 2002 “Gümüşhacıköy-Gümüş Beldesi’ndeki Cüruf Yığınlarında Bulunan Metal Döküm Kalıbı”, 17. Arkeometri Sonuçları Toplantısı: 49-58.
• Öz, M. 2004 “Merzifon”, TDV İslam Ansiklopedisi 29: 243-245.
• Özsait, M. 1998 “1995 ve 1996 Yıllarında Amasya-Merzifon ve Gümüşhacıköy Yüzey Araştırmaları”, XV. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2: 143-161.
• 2003 “2001 Yılı Samsun ve Amasya Yüzey Araştırmaları”, XX. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2: 127-140.
• Özsait, M. – N. Özsait 2002 “Amasya Merzifon Araştırmaları”, Anadolu Araştırmaları XVI: 527-552.
• White, G. E. 1908 “Hittites near Marsovan, Asia Minor”, Records of the Past VII-6: 267-274.
• 1995 Bir Amerikan Misyonerinin Merzifon Amerikan Koleji Hatıraları (Çev. Cem Tarık Yüksel), İstanbul.