Çanakkale İlinde Zeytin Sineği (Bactrocera oleae (Gmelin) Diptera; Tephritidae)’nin Kışlama Durumu ve Mevsimsel Uçuşu

Year 2023, Volume: 11 Issue: 1, 139 - 147, 19.07.2023

Ali Özpınar , Talha Çam

https://doi.org/10.33202/comuagri.1300937

Abstract

Zeytin sineği (Bactrocera oleae (Gmelin) Diptera: Tephritidae)’nin kışlama durumu ve ergin uçuşu, Çanakkale ilinde; Merkez (Yenimahalle, Dardanos ve Işıklar köyü) ve Ezine (Geyikli 1 ve 2) ilçelerinde 5 zeytin bahçesinde 02.05.2020-02.04.2022 tarihlerinde incelenmiştir. Her bahçedeki bir ağacın dalına besin cezbedici (50 mg (1,7)-Dioxaspiro (5,5) undecane + 70 g Carbonic acid/ Disp.) + sarı yapışkan tuzak asılmış ve örnekleme süresince tuzaklara yakalanan Zeytin sineği erginleri haftalık sayılarak erkek ve dişi olarak kaydedilmiştir. Ayrıca iklim odasında saksıda 5, 10 ve 15 cm toprak derinliklerinde B. oleae’nın pupalarından ergin çıkışı incelenerek kışlama durumu değerlendirilmiştir. Örnekleme süresince 5 bahçedeki tuzaklara B. oleae erginleri aralıksız olarak yakalanmış olup, 1156 erkek ve 1936 dişi olmak üzere toplam 3092 ergin sayılmıştır. Tuzaklara mayıs ve temmuz aylarında sınırlı sayıda ergin kaydedilmiş ve yağışla birlikte eylül ayında ergin sayısı artmış; ekim, aralık, ocak-şubat aylarında tuzaklara yüksek sayıda ergin yakalanmıştır. Bu çalışmada, 2020 ve 2021 yılı kış aylarında Zeytin sineği ergin uçuşu devam etmiş, yıllara göre ergin popülasyon yoğunluğu değişmekle birlikte 4-5 tepe noktası meydana gelmiştir. Toprak derinliğiyle ters orantılı olarak 5 , 10 ve 15 cm pupa derinliğinde sırasıyla %75,5, 1 %62.63 ve %41.7 oranında ergin çıkışı gerçekleşmiştir

Keywords

Bactrocera oleae, ergin uçuşu, kışlama

References

• Akçil, M., 2022. Bayramiç (Çanakkale) ilçesinde Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824)’nın farklı meyve bahçelerinde popülasyon gelişmesinin belirlenmesi. ÇOMÜ, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 111 s.
• Anonim, 2011. Türkiye 2011 Yılı İklim Değerlendirilmesi. https://mgm.gov.tr/FILES/iklim/yillikiklim/2011-iklim-raporu.pdf., (02.05.2023).
• Anonim, 2022. 2022-2023 Üretim Sezonu Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti Raporu, https://www.ctb.org.tr/2022-2023-uretim-sezonu-sofralik-zeytin-ve-zeytinyagi-rekoltesi-ulusal-resmi-tespit-heyeti-raporu/, (02.05.2023).
• Anonim, 2023. Yılık İklim Değerlendirmesi. https://mgm.gov.tr/iklim/iklim-raporlari.aspx, (02.05.2023). Avidov, Z., 1954. Further investigations on the ecology of the olive fly (Dacus oleae, Gmelin) in Israel. Ktavim. 4 (1): 39-50.
• Bozbuğa, R., 2007. Adana ilinde Bactrocera oleae Gmelin, (Diptera: Tephritidae)’nin popülasyon takibi ve parazitoitlerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı. Yüksek lisans Tezi. 60 s.
• Bueno, A. M., Jones, O., 2002. Alternative methods for controlling the olive fly, Bactrocera oleae, involving semiochemicals. International Organization for Biological Control Western Palearctic Section Bulletin. 25(1): 1-11.
• Caselli, A., Petacchi, R., 2021. Climate change and major pests of mediterranean olive orchards: Are we ready to face the global heating. Insect. 12 (9): 801-814.
• Çetin, H., Alaoğlu, Ö., 2005. Mut (Mersin) ilçesinde zeytin ağaçlarında bulunan ikinci derecede önemli zararlıların populasyon değişimi ve zararları üzerinde araştırmalar Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi. 19 (36): 52-58.
• Dimou I., Koutsikopoulos C., Economopoulos A. P., Lykakis J., 2003. Depth of pupation of the wild olive fruit fly, Bactrocera (Dacus) oleae (Gmel.) (Dipt., Tephritidae), as affected by soil abiotic factors. Journal Applied Entomology. 127 (1): 12–17.
• Eti, C. N., Dogac, E., Taskin, B. G., Gokdere, G., Taskin, V., 2018. Population structure and patterns of geographic differentiation on Bactrocera oleae (Diptera: Tephritidae) in Eastern Mediterranean Basin. Mitochondrial DNA Part A. 29 (7):1051–1062.
• FAO, 2021. FAOSTAT veri tabanı, http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx., (02.05.2023). Genç, H., Nation, J. L., 2008.Survival and development of Bactrocera oleae Gmelin (Diptera:Tephritidae) immature stages at four temperatures in the laboratory. African Journal of Biotechnology. 7 (14):2495-2500.
• Gutierrez, A. P., Ponti, L., Cossu, Q. A., 2009. Effects of climate warming in olive and olive fly (Bactrocera oleae (Gmelin)) in California and Italy. Climate Change. 95 (2): 195-217.
• Haniotakis, G. E., 1974. Sexual attraction in the olive fruit fly, Dacus oleae (Gmelin). Environmental Entomology. 3(1): 82-86.
• Haniotakis, G. E., 2005. Olive pest control: Present status and prospects. Integrated Protection of Olive Crops. WPRS Bullettın. 28 (9): 1–9.
• Kapatos E.T., Fletcher, B. S., 1984. The phenology of the olive fly, Dacus oleae (Gmelin) (Diptera; Tephritidae), in Corfu. Zeitschrift für Angewandte Entomologie. 97(1-5 ): 360-370.
• Kaplan, M., Bayram, Y., 2021. Occurrence, population development, infestation and damage caused by olive fly (Bactrocera olea Gmel.) (Diptera: Tephritidae) in olive orchards of Mardin province, Türkiye. The Journal of Animal & Plant Sciences. 31(2): 610-616.
• Katsoyannos, P., 1992. Olive pests and their control in the Near East. FAO Plant Production and Protection Paper 115, FAO, Rome, 178 p.
• Kounatidis, N.T., Papadopoulos, P., Mavragani-Tsipidou, P., Cohen, Y., Tertivanidis, K., Nomikou, M., Nestel, D., 2008. Effect of elevation on spatio-temporal patterns of olive fly (Bactrocera oleae) populations in northern Greece. Journal Applied Entomology. 132 (9-10): 722–733.
• Kumral, N.A., Kovancı, B., Akbudak, B., 2008. Gemlik çeşidi zeytin bahçelerinde Zeytin sineği [Bactrocera oleae (Gmelin)]’nin mücadelesine esas olacak biyo-ekolojik özelliklerin saptanması. Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi. 22 (1):31-41.
• Marchi, S., Guidotti, D., Ricciolini, M., Petacchi, R., 2016. Towards understanding temporal and spatial dynamics of Bactrocera oleae (Rossi) infestations using decade-long agrometeorological time series. International Journal Biometeorology. 60 (11): 1681–1694.
• Neuenschwander, P., Michelakis, S., Bigler, F.,1981. Abiotic factors affecting mortality of Dacus oleae larvae and pupae in the soil. Entomologia Experimentalis et Applicata. 30 (1): 1-9.
• Özkan, Z., 2022. Ürün Raporu Zeytinyağı 2021. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge; Tebge Yayın No: 350. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Çankaya-Ankara.
• Özpınar, S., Özpınar, A., Şahin, A. K., Polat, B., Büyükcan, B., 2014. Çanakkale ilinde toprak işlemenin Zeytin sineği (Bactrocera oleae Gmelin. 1790, Diptera: Tephritidae)'nin popülasyon yoğunluğuna etkisi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi. 2 (1): 83-90.
• Pala, Y., Nogay, A., Damgacı, E., Altın, M., 2001. Zeytin Bahçelerinde Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara. 84 s.
• Pereira, J. A., Alves, M. R., Casal, S., Oliveira, M., 2004. Effect of olive fruit fly infestation on the quality of olive oil from cultivars Cobrancosa, Madural and Verdeal Transmontana. Italian Journal of Food Science. 16 (3): 355-365.
• Perović, T., Hrnčić, S., Inđić, D., 2009. Flight dynamics of olive fly Bactrocera oleae Gmel. (Diptera, Tephritidae) in region of Bar. Pomologia Croatica. 15(3-4): 77-85.
• Petacchi, R., Marchi, S., Federici, S., Ragaglini, G., 2015. Large-scale simulation of temperature-dependent phenology in wintering populations of Bactrocera oleae (Rossi). Journal Applied Entomology.139 (7): 496–509.
• Podgornik , M., Vuk I., Arbeiter , A., Hladnik , M., Bandelj, D., 2013. Population fluctuation of adult males of the olive fruit fly Bactrocera oleae (Rossi) analysis in olive orchards in relation to abiotic factors. Entomological News. 123 (1):15-25.
• Rice, R., Phillips P., Stewart-Leslie J., Sibbett, G., 2003. Olive fruit fly populations measured in Central and Southern California. California Agriculture. 57(4): 122-127.
• Tamendjari, A., Angerosa, F., Mettouchi, S., Bellal, M. M., 2009. The effect of fly attack (Bactrocera oleae) on the quality and phenolic content of Chemlal olive oil. Grasas Aceites. 60(5): 507-513.
• Tiftikçi, P., 2020. Akdeniz meyve sineği Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın şeftali bahçelerinde popülasyon değişimleri üzerinde araştırmalar. Meyve Bilimi/Fruit Science. 7 (1):23-27.
• Topuz, H., Durmuşoğlu. E., 2012. Effects of harvest timing on infestation of Bactrocera oleae (Gmelin. 1790) (Diptera: Tephritidae), olive oil yield and quality. Turkish Journal of Entomology. 36 (3): 345-362.
• Tzanakakis, M. E., 2003. Seasonal development and dormancy of insects and mites feeding on olive: a review. Netherlands Journal of Zoology. 52 (2-4): 87-224.
• Yokoyama, V.Y., Miller, G.T., Stewart-Leslie, J, Rice, R.E., Phillips, P.A., 2006. Olive fruit fly (Diptera: Tephritidae) populations in relation to region, trap type, season, and availability of fruit. Journal Economic Entomology. 99 (6):2072–2079.