Yarı Kurak Tarım Koşullarında Buğday Üretiminde Toprak İşlemenin Yabancı Ot Varlığı ve Ürün Verimine Etkisi

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 123 - 140, 07.07.2025

Sakine Özpınar , Osman Mert Yaz , Anıl Çay

https://doi.org/10.33202/comuagri.1627653

Abstract

Çalışma kuru tarım koşullarında buğday üretiminde farklı toprak işleme sistemlerinin birim alandaki yabancı ot varlığı ile biokütle ağırlığı ve buğday verimi üzerine olan etkisi inclenmiştir. 2019-2020 ve 2020-2021 üretim dönemlerinde yürürtülen çalışmada, geleneksel (GTİ), azaltılmış-I (ATİ-I) ve azaltılmış-II (ATİ-II) toprak işleme sistemleri ele alınmıştır.
İlk yılda en düşük dane verimi 111 kg da-1 ile GTİ’de belirlenirken, ATİ-I ve ATİ-II’de daha yüksek olup, sırasıyla 132 kg da-1 ve 131 kg da-1 olarak elde edilmiştir. İkinci yılda en yüksek dane verimi yüksek yabancı ot yoğunluğuna rağmen ATİ-II’de 142 kg da-1 iken, 135 kg da-1 ile ATİ-I ve 128 kg da-1 ile GTİ izlemiştir. Toprak işleme sistemlerine bakılmaksızın bölgede yaygın varlığı bulunan yabancı otlar yabani papatya (Matricaria camomilla), adi yavşan otu (Veronica hederifolia L.), çobançantası (Capsella bursa-pastoris L.), kazgagası (Corydalis bulbosa L.), dil kanatan (Galium aparine) ve yabani marul (Lactuca Serriola L.) gibi türler tespit edilmiştir. En yüksek yabancı ot yoğunluğu 75.33 bitki m-2 ile ATİ-II’de ve bunu 57.33 bitki m-2 ile ATİ-I ve 25.33 bitki m-2 ile GTİ izlemiştir. Birim alandaki yabancı otun kuru biyokütle ağırlığının en yüksek değeri 210 kg da-1 ile ATI-I’de ve en düşük ise 170 kg da-1 ile GTİ’de, ATİ-II’de ise 173 kg da-1 olarak belirlenmiştir.

Keywords

Buğday , kuru tarım , toprak işleme , yabancı ot yoğunluğu , verim

References

• Aktar, M., 2011. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin İncelenerek Çanakkale Yöresine Uygun Olanların Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. ss.78.
• Alarcón, R., Hernández-Plaza, E., Navarrete, L., Sánchez, M.J., Escudero, A., Hernanz, J.L., Sánchez-Giron, V., Sánchez, A.M., 2018. Effects of no-tillage and non-inversion tillage on weed community diversity and crop yield over nine years in a Mediterranean cereal-legume cropland. Soil and Tillage Res. 179:54-62.
• Arslan, Z.F., 2018. Decrease in biodiversity in wheat fields due to changing agricultural practices in five decades. Biodiversity and Conservation. 27(12):3267-3286.
• Ashrafi, S.J., Rastegar, M. F., Saremi, H., 2010. Rosemary wilting disease and its management by soil solarization technique in Iran. African J of Biotechnology. 9(42):7048-7050.
• Avcı, H.İ., Özpınar, A., 2021. Çanakkale ilinde farklı konukçularda Tropinota (Epicometis) hirta (Poda, 1761) (Coleoptera: Cetoniidae)’nın mevsimsel uçuşu ve ergin popülasyon gelişmesi. ÇOMÜ Ziraat Fak. Derg. 9(2):237-246.
• Aziz, A., Tanveer, A., Ali, A., Yaseen, M., 2009. Density dependent interactions between cleavers (Galium aparine) and wheat (Triticum aestivum) planted at different times. Pak. J of Agric. Sci. 46(4):258-265.
• Blackshaw, R.E., Larney, F.J., Lindwall, C.W., Watson, P.R., Derksen, D.A., 2001. Tillage intensity and crop rotation affect weed community dynamics in a winter wheat cropping system. Canadian J of Plant Sci. 81(4):805-813.
• Boz, Ö., 2000. Aydın ili buğday ekim alanlarında bulunan yabancı otlar ile rastlama sıklıkları ve yoğunluklarının saptanması. Türkiye Herboloji Dergisi. 3(2):1-11.
• Büyükkurt, N., Uludağ, A., 2019. Dilkanatanın (Galium aparine L.) çimlenme biyolojisi ve bazı herbisitlere tepkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 6(3):477-488.
• Campiglia, E., Radicetti, E., Mancinelli, R., 2015. Cover crops and mulches influence weed management and weed flora composition in strip-tilled tomato (Solanum lycopersicum). Weed Research. 55(4):416-425.
• Cantero-Martínez, C., Angás, P., ve Lampurlanés, J., 2007. Long-term yield and water use efficiency under various tillage systems in Mediterranean rainfed conditions. Annals of Applied Biology. 150(3):293-305.
• Chaghazardi, H.R., Jahansouz, M.R., Ahmadi, A., Gorji, M., 2016. Effects of tillage management on productivity of wheat and chickpea under cold, rainfed conditions in western Iran. Soil and Tillage Res. 162:26-33.
• Chaudhuary, P., Chudhury, S.R., Das, A., Mandal, J., Ghosh, M., Acharya, S., Homa, F., 2020. Productivity, profitability and greenhouse gas emission from rice-wheat cropping system under different tillage and nitrogen management practices. Indian J of Agricultural Research. 54(3):285-292.
• Derksen, D.A., Lafond, G.P., Thomas, A.G., Loeppky, H.A., Swanton, C., 2017. Impact of agronomic practices on weed communities: Tillage systems. Weed Science. 41(3):409-417.
• Deroo, H., Akter, M., Bodé, S., Boeckx, P., Li, H., Mendoza Aguirre, O. M., Sleutel, S., 2018. Effect of water-saving irrigation management on soil organic matter decomposition in paddy soil. Biogeochemical Cycles and their role in the earth system, Thematic Day, Abstracts. Thematic day on Biogeochemical cycles and their role in the Earth system.
• Gandía, M.L., Del Monte, J.P., Tenorio, J.L., Santín-Montanyá, M.I., 2021. The influence of rainfall and tillage on wheat yield parameters and weed population in monoculture versus rotation systems. Scientific Reports. 11(1):22138.
• Hernanz, J.L., Sánchez-Girón, V., Navarrete, L., Sánchez, M.J., 2014. Long-term (1983-2012) assessment of three tillage systems on the energy use efficiency, crop production and seeding emergence in a rain fed cereal monoculture in semiarid conditions in central Spain. Field Crops Research. 166:26-37.
• Kaya, Y., Zengin, H., 2000. Determination of weeds and their life forms and phytogeographic regions in wheat fields of Pasinler Plain. Türkiye Herboloji Dergisi. 3(1):17-26.
• Ki̇ti̇ş, Y.E., Kolören, O., Uygur, F.N., 2016. Adi fiğin (Vicia sativa L.) bazı yabancı ot tohumlarının çimlenmesi ve gelişmesi üzerine allelopatik etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 25(1):100-106.
• Mennan, H., 1998. Samsun ili buğday ekim alanlarında önemli zararlara neden olan kokarot (Bifora radians bieb.) ve yapışkanotu (Galium aparine L.)nun ekonomik zarar eşiklerinin ve bazı biyolojik özelliklerinin araştırılması. ss.150.
• Navarra, A., Tubiana, L. (Ed.). 2013. Regional Assessment of Climate Change in the Mediterranean: Volume 3: Case Studies (C. 52). Springer Netherlands.
• Ozpinar, S., 2006. Effects of tillage systems on weed population and economics for winter wheat production under the Mediterranean dryland conditions. Soil and Tillage Res. 87(1):1-8.
• Ozpinar, S., 2016. Nutrient concentration and yield of maize (Zea mays L.) after vetch (Vicia sativa L.) in conventional and reduced tillage systems. J of Plant Nutrition. 39:1697-1712.
• Ozpinar, S., Cay, A., 2005. Effect of minimum and conventional tillage systems on soil properties and yield of winter wheat (Triticum aestivum L.) in clay-loam in the Canakkale region. Turkish J of Agric. and Forestry.29(1):9-18.
• Ozpinar, S., Ozpinar, A., 2011. Influence of tillage and crop rotation systems on economy and weed density in a semi-arid region. J of Agricultural Science and Technology.13(5):769-784.
• Ozpinar, S., Ozpinar, A., 2015. Tillage effects on soil properties and maize productivity in western Turkey. Archives of Agronomy and Soil Science. 61:1029-1040.
• Önen, H., Akdeniz, M., Farooq, S., 2018. Weed flora of citrus orchards and factors affecting its distribution in western Mediterranean region of Turkey. Planta daninha. 36.
• Özer, Z., Kadıoğlu, İ., Önen, H., Tursun, N., 1997. Herboloji = Yabancı Ot Bilimi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. 175.
• Özer, Z., Önen, H., 2001. Tarla içerisinde yabancı otların dağılımları arasındaki farklılıkların haritalanarak belirlenmesi. Türkiye Herboloji Derg. 4(2):74-83.
• Petroselli, V., Radicetti, E., Langeroodi, A. S., Allam, M., Mancinelli, R., 2021. Weed spectrum in durum wheat under different soil tillage and fertilizer application in Mediterranean environment. Sustainability. 13(13):Article 13.
• Pilipavičius, V., Aliukonienė, I., Romaneckas, K., 2010. Chemical weed control in winter wheat (Triticum aestivum L.) crop of early stages of development: I. Crop weediness. J of Food, Agriculture and Environment. 8(1):206-209.
• Royo-Esnal, A., Torra, J., Conesa, J. A., Forcella, F., Recasens, J., 2010. Modeling the emergence of three arable bedstraw (Galium) species. Weed Sci. 58(1):10-15.
• Seneviratne, S., Nicholls, N., Easterling, D., Goodess, C., Kanae, S., Kossin, J., Luo, Y., Marengo, J., McInnes, K., Rahimi, M., Reichstein, M., Sorteberg, A., Vera, C., Zhang, X., Alexander, L.V., Allen, S., Benito, G., Cavazos, T., Clague, J., Zwiers, F.W., 2012. Changes in climate extremes and their impacts on the natural physical environment. Cambridge University Press.109-230.
• Sırrı, M., 2019. Buğday ekim alanlarında sorun oluşturan yabancı ot türleri: Siirt ili örneği. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 6(2):142-152
• Sirazuddin, Singh, S.P., Singh, V.P., Mahapatra, B.S., Verma, H., 2015. Effect of weed-control measures on yield, weed control, economics, energetics and soil microflora under different establishment methods of wheat (Triticum aestivum L.). Int. J of Bio-Resource and Stress Management. 6(6):736-743.
• Streit, B., Rieger, S.B., Stamp, P., Richner, W., 2003. Weed populations in winter wheat as affected by crop sequence, intensity of tillage and time of herbicide application in a cool and humid climate. Weed Research. 43(1):20-32.
• Şen, S., Özpınar, A., 2019. Bayramiç (Çanakkale) ilçesi elma bahçelerindeki yabancı ot ve yaprakbitti (Aphididae) türleri üzerinde bir araştırma. ÇOMÜ Ziraat Fak. Derg. 7(1):1-11.
• Tottman, D.R., Lupton, F.G.H., Oliver, R.H., Preston, S.R., 1982. Tolerance of several wild oat herbicides by a range of winter wheat varieties. Annals of Applied Biology. 100(2):365-373.
• Unger, P.W., 1990. Conservation Tillage Systems. In R.P. Singh, J.F. Parr, B.A. Stewart (Ed.), Advances in Soil Science: Dryland Agriculture: Strategies for Sustainability Volume 13, 27-68. Springer.
• van der Weide, R.Y., 1993. Population Dynamics and Population Control of Galium aparine L. - ProQuest. Wageningen University and Research ProQuest Dissertations Publishing.
• Velykis, A., Satkus, A., 2012. Effect of reduced clay loam tillage on weed infestation and spring barley yield. Žemės ūkio Mokslai.19(4):236-248.
• Whitehead, R., Wright, H.C., 1989. The incidence of weeds in winter cereals in Great Britain. Proceedings of the Brighton Crop Protection Conference, Weeds. 1:107-112.