Türkiye’de Coğrafi Bölgelere göre Arazi Örtüsü/Kullanımı Değişiminin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 95 - 104, 07.07.2025

Merve Küçük , Serife Tulin Aslan

https://doi.org/10.33202/comuagri.1629065

Abstract

İklim, yağış miktarı, coğrafi yapı ve insan etkisi gibi farklılıklar arazi örtüsü/kullanımı üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu nedenle arazi örtüsü/kullanımı ve meydana gelen değişimler farklı bölgelerde farklı şekillerde kendini gösterebilmektedir. Bu açıdan ülkemiz arazi örtüsü ve arazi kullanımında geniş bir çeşitliliğe sahiptir. Bu çalışmada; Marmara, Karadeniz, Ege, Akdeniz, Orta Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu olmak üzere ülkemizdeki yedi coğrafi bölgede arazi/örtüsü kullanımında meydana gelen değişimler incelemiştir. Çalışmada 1990, 2000, 2006, 2012, 2018 yıllarına ait CORINE arazi örtüsü/kullanımı verileri ve ArcGIS programı kullanılarak bölgesel değişimler belirlenerek ve yorumlanmıştır. Elde edilen veriler; ülkemizin tüm bölgelerinde yapay bölgeler sınıf alanlarının arttığını göstermektedir. Yapay bölgeler sınıfı ve diğer arazi örtüsü/kullanımı sınıf alanlarındaki artışın orman ve yarı doğal alanlar sınıfı üzerindeki baskısı dikkat çekmiştir. Orman ve yarı doğal alanlar sınıfına ait alanlar tüm bölgelerde azalmıştır. Arazi örtüsü/kullanımı sınıflarının her biri ülkemiz açısından ayrı öneme sahip olduğundan meydana gelen değişimler bölgesel özelliklerde dikkate alınarak değerlendirilmesinin önemine değinilmiştir.

Keywords

CORINE , Coğrafi Bölgeler , Arazi örtüsü/kullanımı , Türkiye

Analysis of Land Cover/Use Change According to Geographical Regions in Türkiye

Abstract

Differences in climate, rainfall, geographical structure, and human impact play a decisive role in land cover/use. For this reason, land cover/use and changes in different regions can happen differently. In this respect, our country has various land cover and land use. This study examined the changes in the use of land/cover in seven geographical regions: Marmara, Black Sea, Aegean, Mediterranean, Central Anatolia, Eastern Anatolia, and Southeastern Anatolia in our country. In the study, regional changes were identified and interpreted by using Corine land cover/use data and the ArcGIS program for 1990, 2000, 2006, 2012, and 2018. The data obtained indicates that artificial regions in all regions of our country are increasing in class areas. The pressure of the increase in artificial regions class and other land cover/use on the forest and seminatural areas class has attracted attention. Forest and seminatural field classes have been reduced in all regions. Since each of the land cover/usage classes is of special importance for our country, evaluating the changes in the regional characteristics is emphasized.

Keywords

CORINE , Geographical Regions , Land Cover/Use , Türkiye

References

• Anonymous, 2024a. Tarım ve Orman Bakanlığı, Corine Projesi. https://corine.tarimorman.gov.tr/corineportal/kapsam.html (09.09.2024)
• Anonymous, 2024b. Copernicus, Land Monitoring Service, Corine Land Cover. https://land.copernicus.eu/pan-european (09.09.2024) Anonymous, 2024c. Milli Savunma Bakanlığı, Harita Genel Müdürlüğü,Türkiye Mülki İdare Sınırları. https://www.harita.gov.tr/urun/turkiye-mulki-idare-sinirlari/232 (09.09.2024)
• Anonymous, 2024d. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Marmara Bölgesi Coğrafi Özellikleri. https://mthmm.csb.gov.tr/bolgemiz-i-85694 (15.10.2024)
• Ateşoğlu, A., 2016. Havza çalışmalarında kullanılan CORINE 2006 arazi sınıflandırma verilerinin doğruluğunun araştırılması. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University. 66(1): 173-183.
• Bayar, R., Karabacak, K., 2020. Arazi örtüsü üzerindeki beşerî etkinin belirlenmesi: Ankara ili örneği. Coğrafya Dergisi. 41: 29-43.
• Çelik, M.Ö., Yakar, M., 2023. Arazi kullanımı ve arazi örtüsü değişikliklerinin uzaktan algılama ve CBS yöntemi ile İzlenmesi: Mersin, Türkiye örneği. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi. 5(1): 43-51.
• Çoban, G., Uzun, O., 2023. Arazi Örtüsü/Alan Kullanımı Değişiminin Ekosistem Hizmetleri Bağlamında Değerlendirilmesi: Bilecik İli Örneği. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi. 19(2): 62-83.
• Demir, M., 2022. CORINE sistemine göre Kars ilinde arazi örtüsü/arazi kullanımı, değişimi ve projeksiyonu. Coğrafya Dergisi. (43): 93-110.
• Falcucci, A., Maiorano, L., Boitani, L., 2007. Changes in land-use/land-cover patterns in Italy and their implications for biodiversity conservation. Landscape ecology. 22: 617-631.
• Göncüler, K.N., Köylü, Ü., 2024. Arazi kullanımı ve arazi örtüsü değişim analizi ve geleceğe yönelik simülasyon modeli, Kayseri Melikgazi örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi. 40(1): 108-122.
• Kara, F., Karatepe, A., 2012. Uzaktan algılama teknolojileri ile Beykoz ilçesi(1986-2011) arazi kullanımı değişim analizi. Marmara Coğrafya Dergisi. (25): 378-389.
• Karaoğlu, M., Erdel, E., 2022. Iğdır ili arazi kullanımı/örtü değişiminin CORINE izlemesi ile değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology. 12(4): 2543-2557.
• Küçük, M., 2024. CORINE verileri kullanılarak Bursa ili arazi örtüsü/kullanımı değişiminin analizi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye.
• Olorunfemi, I. E., Olufayo, A. A., Fasinmirin, J. T., Komolafe, A. A., 2022. Dynamics of land use land cover and its impact on carbon stocks in Sub-Saharan Africa: An overview. Environment, Development and Sustainability. 24(1): 40-76.
• Özçağlar, A., 2003. Türkiye’de yapılan bölge ayrımları ve bölge planlama üzerindeki etkisi. Coğrafi Bilimler Dergisi. 1(1): 3-18.
• Padonou, E.A., Anne, M.L., Yvonne, B., Rodrigue, I., Brice, S., 2017. Mapping changes in land use/land cover and prediction of future extension of bowé in Benin, West Africa. Land Use Policy. 69: 85–92.
• Perović, V., Jakšić, D., Jaramaz, D., Koković, N., Čakmak, D., Mitrović, M., Pavlović, P., 2018. Spatio-temporal analysis of land use/land cover change and its effects on soil erosion (Case study in the Oplenac wine producing area, Serbia). Environ Monit Assess. 190(11): 675.
• Polat, P., Yalçın, F., 2020. Erzincan ili arazi kullanımının (2000-2018 yılları arası) CORINE sistemi ile değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi. 25(44): 125-150.
• Roy, H. G., Fox, D. M., Emsellem, K., 2014. Predicting land cover change in a Mediterranean catchment at different time scales. In Computational Science and Its Applications–ICCSA 2014: 14th International Conference, 30 June 30- 3 July 2014, Guimarães, Portugal, pp. 315-330.
• Türker, H.B., 2021. Uşak ilinin arazi örtüsü değişiminin CORINE verileri doğrultusunda incelenmesi. Turkish Journal of Forest Science. 5(2): 634-650.