YEŞİL MUHASEBE VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2022, Sayı: Özel Sayı, 100 - 126, 29.09.2022

Esin Yelgen

https://doi.org/10.35408/comuybd.1150938

Cited By: 5

Öz

İklim değişikliğinin ve insanoğlunun bilinçli veya bilinçsiz faaliyetlerinin doğa üzerindeki olumsuz etkilerine daha fazla maruz kaldığımız son yıllarda işletmeler, sosyal sorumluluk anlayışları çerçevesinde doğayı bir paydaş olarak görmeye başlamışlardır. Özellikle çevresel sorunlara dikkat çeken işletme yönetimlerinin, düzenlemeler veya kısıtlamalar yoluyla doğayı koruma amaçlı faaliyetlere destek olma, enerji üretimi/tüketimi, açığa çıkan karbondioksit miktarı veya toprak/su/hava kirliliği gibi konularla yakından ilgilendikleri görülmektedir. Diğer taraftan işletmeler, içinde faaliyet gösterdikleri doğayı koruma veya kullanma amaçlarına yönelik ortaya çıkan önleyici, azaltıcı ve onarıcı bir takım çevresel ek maliyetlere katlanmaktadırlar. Bu noktada ortaya çıkan yeşil muhasebe uygulamaları, işletmelerin çevresel maliyetleri içselleştirmeleri gerekliliği üzerine dayanmaktadır. Yani, yeşil muhasebe veya bir diğer ismi ile çevre muhasebesi, işletmelerin normal üretim maliyetleri ile beraber çevresel maliyetleri faaliyetlerinin finansal sonuçlarına entegre etmeye çalışan bir muhasebe türüdür. Böylece, yeşil muhasebe uygulamalarıyla işletmelerin kaynak kullanımlarını ve eko-sistem üzerinde ortaya çıkan maliyetlerini de belirlemek mümkün olmaktadır. Bu bağlamda çalışma, yeşil muhasebe ile ilgili güncel literatürü inceleyerek, çevre maliyetlerinin neler olduğunu, bu maliyetlerin mevcut muhasebe sistemi içinde nasıl yer alması gerektiğini ve nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiğini örnekler üzerinden açıklamayı amaçlamaktadır. İşletmelerin yürütmüş oldukları çevresel faaliyetler, kayıt altına alınsa dahi mevcut muhasebe sisteminde üretilen mali tablolardan bu faaliyetlerin neler olduğu bilgi kullanıcıları tarafından anlaşılamamaktadır. Bu yüzden çalışmada, çevresel maliyetlerin mevcut muhasebe sistemi içinde nasıl muhasebeleştirildiği açıklandıktan sonra, çevresel faaliyetleri tüm paydaşlar nezdinde izlenebilir kılacak öneriler getirilmiştir. Böylelikle işletmeler, muhasebenin temel kavramlarından biri olan sosyal sorumluluk kavramının gereğini de yerine getirmiş olacaktır. Çalışmanın, çevresel maliyetlerin tespit edilip muhasebeleştirilmesi ve ayrıca çevreye karşı daha duyarlı olunmasına yönelik farkındalık yaratması bakımından mevcut literatüre katkı sağlaması öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Muhasebe, Çevre Muhasebesi, Çevresel Maliyetler

A STUDY ON GREEN ACCOUNTING AND IMPLEMENTATION EXAMPLES

Öz

In recent years, when we are more exposed to the negative effects of climate change and the conscious or unconscious activities of human beings on nature, businesses have started to see nature as a stakeholder within the framework of their social responsibility understanding. It is seen that business administrations, which draw attention to environmental problems in particular, are closely interested in issues such as supporting nature protection activities, energy production/consumption, amount of carbon dioxide released or soil/water/air pollution through regulations or restrictions. On the other hand, businesses incur some preventive, reducing and restorative environmental additional costs that arise for the purposes of protecting or using the nature in which they operate. The emerging green accounting practices at this point are based on the necessity of businesses to internalize environmental costs. In other words, green accounting, or environmental accounting, is a type of accounting that tries to integrate environmental costs with the normal production costs of enterprises into the financial results of their activities. Thus, with green accounting practices, it is possible to determine the resource use of enterprises and the costs incurred on the ecosystem. In this context, the study aims to explain what environmental costs are, how these costs should be included in the current accounting system and how they should be accounted for, by examining the current literature on green accounting. Even if the environmental activities of the enterprises are recorded, the information users cannot understand what these activities are from the financial statements produced in the current accounting system. Therefore, in the study, after explaining how environmental costs are accounted in the current accounting system, suggestions have been made to make environmental activities visible to all stakeholders. Thus, businesses will have fulfilled the requirement of the concept of social responsibility, which is one of the basic concepts of accounting. It is anticipated that the study will contribute to the existing literature in terms of identifying and accounting for environmental costs and also raising awareness about being more sensitive to the environment.

Anahtar Kelimeler

Green Accounting, Environmental Accounting, Environmental Cost

Kaynakça

• Abdullah, M.W. ve Yuliana, A. (2018). Corporate Environmental Responsibility: An Effort To Develop A Green Accounting Model. Jurnal Akuntansi, 22(3), 305-320.
• Aliusta, H. ve Yılmaz, B. (2020). Karbon Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesi: Çimento Sektörü Uygulaması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(1), 267-294.
• Altınbay, A. ve Golagan, M. (2016). Küresel Isınma Sorununa Muhasebecilerin Bakışı: Karbon Muhasebesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2106-2119.
• Andi-Arjuni, K., Alimuddin, Hamid Habbe, Mediaty ve Andi Maulana, K. (2020). Green Accounting and Its Implementation in Indonesia. Efektor, 7(1), 59-72.
• Antepli, A. ve Aslan, Ş. (2018). Yeşil Muhasebe ve Çevresel Maliyetlerin Hesaplanması. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(24), 1459-1467.
• Ara, M. ve Harani, B. (2018). Environmental Accounting And Reporting: A Case Study Of Universities’ Educational Curriculum. Journal of Management, 5(4), 349-362.
• Ashari, M.H. ve Anggoro, Y. (2020). Implementation of Green Accounting in Business Sustainability at Public Hospitals in Malang Raya. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 7(10), 391-403.
• Atagan-Çetin, A. (2019). Türkiye Muhasebe ve Raporlama Standartları Açısından Çevre Muhasebesi. XII. IBANESS İktisat, İşletme ve Yönetim Bilimleri Kongreler Serisi, 20-21 Nisan 2019, Plovdiv / Bulgaristan. 408-423.
• Çil-Koçyiğit, S. ve Tarsuslu, S. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Muhasebe Konusundaki Algıları ve Farkındalıkları: Bir Üniversite Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 326-340.
• Deb, B.C., Saha, S. ve Rahman, M. (2020). Does Green Accounting Practice Affect Bank Performance? A Study On Listed Banks Of Dhaka Stock Exchange in Bangladesh. Palarch’s Journal Of Archaeology Of Egypt/Egyptology, 17(9), 7225-7247.
• Demirci, Ş.D. (2020). Kripto Para Madenciliğinin Çevre Muhasebesi Kapsamında İncelenmesi. A.V. Can (ed.), Çevre Muhasebesi, Sürdürülebilirlik ve Entegre Raporlama içinde (s. 125-147). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Demircioğlu, E. ve Ever, D. (2020). Karbon Maliyetlerinin Belirlenmesine İlişkin Demir Çelik İşletmesinde Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 649-662.
• Deniz, T. ve Türker, A. (2012). Çevresel Muhasebe ve Uygulamaları. Journal of the Faculty of Forestry, 62(1), 115-132.
• Endiana, I.D.M., Dicriyani, N.L.M., Adiyadnya, S.P. ve Putra, I.P.M.J.S. (2020). The Effect of Green Accounting on Corporate Sustainability and Financial Performance. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(12), 731-738.
• EPA (1995). An Introduction to Environmental Accounting As A Business Management Tool: Key Concepts and Terms. Erişim: 12 Nisan 2022, https://www.epa.gov/sites/default/files/2014-01/documents/busmgt.pdf
• Ergin, H. ve Okutmuş, E. (2007). Çevre Muhasebesi: Çevre Maliyetleri ve Çevre Raporlaması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 144-169.
• Ghaemmaghami, K., Zamani, M. ve Shafiei, H. (2018). Investigating Environmental Accounting and its Role in Reducing Environmental Costs (Case Study: Iran Noubaft Textile Company). Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(4), 185-202.
• Gonzalez, C.C. ve Mendoza, K.H. (2021). Green Accounting in Colombia: A Case Study Of The Mining Sector. Environment, Development and Sustainability, 23, 6453-6465.
• Gönen, S. ve Güven, Z. (2014). Çevresel Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesine Yönelik Bir Seramik Fabrikasında Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (63), 39-58.
• Güney, C. ve Can, A.V. (2015). Çevre Muhasebesi ve Bilgi Teknolojileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(16), 323-332.
• Hussain, M.D., Halim, M.S.B.A. ve Bhuiyan, A.B. (2016). Environmental Accounting and Sustainable Development: An Empirical Review. International Journal of Business and Technopreneurship, 6(2), 335-350.
• Ignat, G., Timofte, A.A. ve Acostachioaie, F. (2016). Green Accounting vs Sustainable Development. Lucrări Ştiinţifice seria Agronomie, 59(1), 245-248.
• İçöz, A. ve Kılınç, Y. (2016). Çevre Maliyetleri Muhasebesi ve Raporlanması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1517-1530.
• Kaya, Y. ve Utku, M. (2020). Mermer İşleme Tesislerinde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Bağlamında Çevre Maliyetlerinin Analizi ve Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (87), 107-121.
• Lako, A. (2018). Conceptual Framework of Green Accounting. Akuntan Indonesıa, 60-66. Erişim: 8 Mart 2022, http://repository.unika.ac.id/19994/1/ConceptualFrameworkofGreenAccounting-1%20-%20artikel%205.pdf
• Lee, H.Y., Liu, C.F., Yain, Y.S. ve Lin, C.H. (2020). Intellectual Capital for Green Accounting in Agribusiness. International Food and Agribusiness Management Review, 23(5), 759-765.
• Lestari, H.D. ve Restuningdiah, N. (2020). The Effect of Green Accounting Implementation on the Value of Mining and Agricultural Companies in Indonesia. Advances in Economics, Business and Management Research, 173, 216-223.
• Liu, Z. ve Liu, M. (2021). Quality Evaluation of Enterprise Environmental Accounting Information Disclosure Based On Projection Pursuit Model. Journal of Cleaner Production, 279, 1-10.
• Majumder, R. (2021). A Study on Green Accounting and İts Reporting Practices on Corporate Sectors of Siliguri, North Bengal. 1(1), 27-44.
• Malik, P. ve Mittal, A. (2015). A Study of Green Accounting Practices in India. International Journal of Commerce, Business and Management, 4(6), 779-787.
• Nga, T.T. ve Dao, H.T.A. (2020). Environmental Management Accounting: The Case of The Rubber Tire Manufacturing Company in Viet Nam. Journal of Tourism, Hospitality and Environment Management, 5(21), 89-108.
• Nguyen, T.K.T. (2020). Studying Factors Affecting Environmental Accounting Implementation in Mining Enterprises in Vietnam. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(5), 131-144.
• Okutmuş, E. (2019). İşletme Düzeyinde Çevre Muhasebesi: Bir Uygulama. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(31), 584-623.
• Porwal, A. ve Soral, G. (2018). Environmental Management Accounting Disclosures: A Case Study of Select Fortune 500 Companies. IJARIIE, 4(5), 1-5.
• Rewadikar, B. (2014). Advantages of Implementing Green Accounting. Indian Research Journal, 1(2), 1-7.
• Rounaghi, M.M. (2019). Economic Analysis of Using Green Accounting and Environmental Accounting to Identify Environmental Costs and Sustainability Indicators. International Journal of Ethics and Systems, 35(4), 504-512.
• Sadiku, M.N.O., Ashaolu, T.J., Adekunte, S.S. ve Musa, S.M. (2021). Green Accounting: A Primer. International Journal of Scientific Advances, 2(1), 60-62.
• Saremi, H. ve Nezhad, B.M. (2014). Role of Environmental Accounting in Enterprises. Ecology, Environment and Conservation, 20(3), 1-13.
• Setiawati, L., Diyanti, F. ve Sari, D.M. (2021). Student’s Literacy on Green Accounting Concept and its Challenges Ahead Iskandar. Journal of Educational and Social Research,11(6), 269-276.
• Shakkur, A., Alaodat, H., Alqisi, E. ve Alghazawi, A. (2018). The Role of Environmental Accounting in Sustainable Development Empirical Study. Journal of Applied Finance & Banking, 8(1), 71-87.
• Singh, S., Singh, A., Arora, S. ve Mittal, S. (2019). Revolution of Green Accounting: A Conceptual Review. 2nd International Conference on Power Energy, Environment and Intelligent Control, 18-19 Ekim 2019, Hindistan, 481-485.
• Stanescu, S.G., Ionescu, C.A. ve Coman, M.D. (2020). Green Accounting - Pivot of Non-Financial Reporting. Lumen Proceedings: International Conference Globalization, Innovation and Development, 10, 191-199.
• Stasiskiene, Z. (2019). Environmental Accounting: Concept, Methodology, and Application. W. Leal Filho, A. Azul, L. Brandli, P. Özuyar, T. Wall, (Ed.), Responsible Consumption and Production içinde, (s. 1-11). Encyclopedia of the UN Sustainable Development Goals. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-71062-4_27-1
• Süklüm, N. (2020). Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Yeşil Muhasebe ve Yeşil Denetim İlişkisine Kavramsal Bir Bakış. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, TBMM 100. Yıl Özel Sayısı,151-163.
• Süklüm, N. (2019). Yeşil Muhasebe Farkındalığının Sosyal Sorumluluk Çerçevesinde Analizi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (84), 95-112.
• Şimşek, H. ve Öztürk, G. (2021). Evaluation of The Relationship Between Environmental Accounting and Business Performance: The Case of Istanbul Province. Green Finance, 3(1): 46–58.
• Tanç, A. ve Gökoğlan, K. (2015). The Impact of Environmental Accounting on Strategic Management Accounting: A Research on Manufacturing Companies. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 566-573.
• Tu, J.C. ve Huang, H.S. (2015). Analysis on the Relationship between Green Accounting and Green Design for Enterprises. Sustainability, 7, 6264-6277.
• Tunti, M.E.D., Mutia, K.D.L. ve Ga, L.L. (2019). Analysis of Green Accounting Implementation Based on University Social Responsibility (Study at Nusa Cendana University Kupang). Advances in Economics, Business and Management Research, 103, 381-389.
• Unnithan, K.V. ve Somasundaram, M. (2019). A Study on The Concepts and Importance of Green Accounting in India. Compliance Engineering Journal, 10(10), 221-229.
• Uyar, S. ve Cengiz, E. (2011). Karbon (Sera Gazı) Muhasebesi. Mali Çözüm, (105), 47-70.
• Vandna, (2018). Green Accounting. International Journal of Engineering Science and Computing, 8(3), 16281-16283.
• Vargün, H. ve Ok, Ş. (2019). Yönetim Kararları Açısından Karbon Muhasebesi Bilgilerinin Önemi. Mali Çözüm, 29(156), 73-88.
• Yılmaz, Z. ve Şahin, Z. (2017). Muhasebe Dersi Alan Öğrencilerin Yeşil Muhasebe Konusundaki Algıları ve Farkındalıkları. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 110-122.
• Zrnić, A., Starčević, D.P. ve Mijoč, I. (2020). Evaluating Environmental Accounting and Reporting: The Case of Croatian Listed Manufacturing Companies. Pravni Vjesnik, 36(1), 47-63.