Pandemi Döneminde Esnek Çalışma Uygulamalarının Çalışanların Motivasyonlarına Etkileri: Ankara Büyükşehir Belediyesi Çalışanları Örneği

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 47, 27 - 61, 28.01.2023

Ali Şahin Örnek , Buse Arslan , Musa Karacür

https://doi.org/10.35408/comuybd.1152480

Öz

Günümüzde küresel ve teknolojik değişimler nedeniyle iş biçimleri ve iş yapma şekilleri değişim göstermektedir. Çalışanların bu değişimlere olan tutumları işverenler açısından önem arz etmektedir. İş yaşamının geldiği noktada; çalışan ebeveynlerin artmasıyla özel yaşam ile iş yaşamı arasındaki dengenin önemi de artmaktadır. Çalışanların iş-yaşam dengelerini kurabilmeleri yaşamlarını kolaylaştırmaktadır. Örgütlerin çalışanların iş yaşam dengesini korumak için kullandıkları uygulamalardan biri esnek çalışma uygulamaları olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışanların algıları, ihtiyaçları ve beklentileri çerçevesinde esnek çalışmaya yönelik tutumları değişiklik göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, çalışanların iş yaşam dengesi ve esnek çalışma uygulamalarına yönelik tutumlarının motivasyon düzeylerine etkisini araştırmaktır. Bu kapsamda Ankara Büyükşehir Belediyesi ve bağlı kuruluşu EGO Genel Müdürlüğünün merkez birimlerinde çalışan 543 kişiye anket uygulanmıştır. Araştırmada verilerin analizinde IBM SPSS Statistics 25 programından faydalanılmıştır. Ankette kullanılan verilerin güvenilirlikleri test edilmiş, faktör analizi yapılmıştır. Bağımsız ve bağımlı değişkenler arasındaki ilişkinin varlığını tespit etmek amacıyla korelasyon analizi; etkileşimi ölçmek amacıyla regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmada değişkenler ve demografik değişkenler arasındaki farklılığın incelenmesi için Anova ve T testleri uygulanmıştır. Araştırmada esnek çalışma düzenlemelerine karşı tutum değişkeninin iş yaşam dengesi, iş sorumluluğu ve diğer çalışan tutumları alt boyutları ile motivasyon değişkeninin içsel motivasyon ve dışsal motivasyon boyutları arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Esnek Çalışma, İş-Yaşam Dengesi, İçsel Motivasyon, Dışsal Motivasyon, COVID’19., Flexible Working, Work-Life Balance, Intrinsic Motivation, Extrinsic Motivation, COVID’19

Teşekkür

Araştırmanın görgül kısmına katkı veren Ankara Büyükşehir Belediyesi yönetici ve çalışanlarına teşekkürü borç biliriz.

The Effects of Flexible Working Practices on Employees' Motivation During the Pandemic Period: The Sample of Ankara Metropolitan Municipality Employees

Öz

Today, the ways of doing business are changing due to global and technological changes. Employees' attitudes towards these changes are important for employers. At the point of business life; With the increase in working parents, the importance of the balance between private life and work life is also increasing. The ability of employees to establish a work-life balance makes their lives easier. One of the practices used by organizations to maintain work-life balance is flexible working practices. Employees' attitudes towards flexible working may differ. The aim of this study is to investigate the effects of employees' attitudes towards work-life balance and flexible working practices on their motivation levels. In this context, a questionnaire was applied to 543 people working in the central units of Ankara Metropolitan Municipality and its subsidiary EGO General Directorate. IBM SPSS Statistics 25 program was used in the analysis of the data. The reliability of the data was tested and factor analysis was performed. Correlation analysis to determine the existence of the relationship between independent and dependent variables; Regression analysis was performed to measure the interaction. Anova and T-tests were applied to examine the difference between variables and demographic variables. In the research, between work-life balance and motivation; Significant differences were found between the attitudes towards flexible working arrangements, work-life balance, job responsibility and other employee attitudes, and between the sub-dimensions of motivation. According to the results of demographic variable analysis, the attitude towards flexible working differs according to graduation level, age, working time, number of children they have and whether they can spare enough time for their families. Motivation levels, on the other hand, differ according to graduation level, working hours, ability to spare time for their families, working styles, ability to determine starting and ending times, and working styles. the right to work outside the workplace.

Anahtar Kelimeler

Flexible Working, Work-Life Balance, Intrinsic Motivation, Extrinsic Motivation, COVID’19

Kaynakça

• Alan, U. (2006). Motivasyon teorileri ve motivasyonun iş hayatı üzerindeki etkileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Albion, M. J. (2004). A Measure of Attitudes Towards Flexible Work Options. Australıan Journal Of Management, 29 (2), 275- 294. https://doi.org/10.1177/031289620402900207
• Aliasah, M. W. S., Abdullah, Z., & Shafee, S. (2020). The impact of the work-life balance on work motivation among the non-academic employees of public higher learning institutions in Malaysia. The Malaysian Journal of Social Administration, 14(2), 1-18.
• Arntz, M. & Yahmed, S. B. & Berlingieri, F. (2022). Working from Home, Hours Worked and Wages: Heterogeneity by gender and parenthood. Labour Economics, 76, 1-52. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2022.102169
• Austin-Egole, Ifeyinwa Stella; Iherıohanma, E. B. J.; Nwokorıe, Chinedu (2020). Flexible Working Arrangements and Organizational Performance: An Overview, IOSR Journal Of Humanities And Social Science, 25(5), 50-59.
• Apaydın, Ç. (2011). Öğretim Üyelerinin İşe Bağımlılık Düzeyi ile İş-Yaşam Dengesi ve İş-Aile Yaşam Dengesi Arasındaki İlişki. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Politikası Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Teftişi Doktora Programı, Ankara.
• Aslan, M., & Doğan, S. (2020). Dışsal Motivasyon, İçsel Motivasyon ve Performans Etkileşimine Kuramsal Bir Bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 291-301. https://doi.org/10.21076/vizyoner.638479
• Aşan, Öznur (2001). Motivasyon, (Ed.: Salih Güney, Yönetim ve Organizasyon), Nobel, Ankara, 225-256.
• Avcı, M. & Yavuz, E. (2020). Çalışanların Esnek Çalışma Düzenlemelerine Yönelik Tutumlarının İşe Devamsızlık Algıları Üzerindeki Etkileri: Kamu Kurumlarında Bir Alan Araştırması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18 (35), 37-55. https://doi.org/10.35408/comuybd.510842
• Başdoğan, T. (2015). Esnek Çalışanlarda Esnek Çalışmaya Yönelik Tutumun İş Tatmini Üzerine Etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Borgkvist, A. (2022). ‘It Would Be Silly to Stop Now and Go Part-Time’: Fathers and Flexible Working Arrangements in Australia. Engaged Fatherhood for Men, Families and Gender Equality: Healthcare, Social Policy, and Work Perspectives (Ed: Grau, M. G. & Maestro, M. H. & Bowles, H. R.), Springer Nature Switzerland AG.
• Ceylan, G. (2011). Aile Dostu Uygulamaların İş-Özel Yaşam Dengesi Üzerindeki Etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı İnsan Kaynakları Programı Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Ciufo, J. A. (2021). The Relationship Between Work-Life Balance and Intrinsic Motivation. A Dıssertatıon Submıtted To The Faculty Of The Adler Unıversıty Doctor Of Psychology, Chicago, IL.
• Çoşkun, R., Altunışık, R. & Yıldırım, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya Yayıncılık, 10. Baskı, Sakarya.
• Dede, N. P. & Türkmen, F. (2019). Yaşam Doyumu ve Esnek Çalışma Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13 (19), 2015-2041. https://doi.org/10.26466/opus.612219
• Doğan, A., Bozkurt, S., & Demir, R. (2015). Çalişanlarin Esnek Çalişmaya İlişkin Tutumlarini Belirlemeye Yönelik Bir Araştirma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (14), 375-398. https://doi.org/10.18092/ijeas.32445
• Doğrul, B. Ş. & Tekeli, S. (2010). İş-Yaşam Dengesinin Sağlanmasında Esnek Çalışma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 11-18. https://dergipark.org.tr/en/pub/sobiadsbd/issue/11350/135624
• Ekinci, H., & Sabancı, A. (2021). İş-Yaşam Dengesi Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11 (1), 151-163. https://doi.org/10.24315/tred.690816
• Erdirençelebi, Meral; Çini, Mehmet Akif; Ertürk, Ebru; Baykal, Elif (2022). Work-Life Conflict Experienced by Turkish Women Managers During the Covid-19 Pandemic: A Qualitative Research, Ege Akademik Bakış / Ege Academıc Revıew, 22(3), 271-286.
• Eren, Erol (2012). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta, İstanbul.
• Er Ülker, F. (2018). Aile Dostu Politikaların İş Görenlerin Kariyer Tatminleri ve Yaşam Doyumlarına Olan Etkisi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Tekirdağ.
• Ersarı, G., & Naktiyok, A. (2012). Iş görenin içsel ve dışsal motivasyonunda stresle mücadele tekniklerinin rolü/role of stress fighting tecniques in internal and external motivation of employees. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 81-101.
• Garipağaoğlu-Uğur, N. (2020). İçsel ve Dışsal Motivasyon Araçlarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Turizm Sektöründe Bir Araştırma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 95-115. https://dergipark.org.tr/en/pub/ibad/issue/56382/790836
• Gössling, S., & Cohen, S. (2014). Why sustainable transport policies will fail: EU climate policy in the light of transport taboos. Journal of Transport Geography, 39, 197-207.
• Gullu, S., Sahin, S., & Kiziloglu, E. (2018). The Effect of Internal and External Motivation on Organizational Trust: A Case Study on A Sport Organization in Turkey. International Journal of Higher Education, 7(5), 127-137. https://doi.org/10.5430/ijhe.v7n5p127
• Gürbüz, S. (2021). Sosyal Bilimlerde Aracı ve Düzenleyici Etki Analizleri. Seçkin Yayıncılık, 2.Baskı, Ankara.
• Hawke, S. M. (2019). Effects Of Self-Determination On Work/Life Balance. Masters Of Consumer-Industrıal Research At The Cleveland State Unıversıty, Cleveland.
• Jones, Gareth R.; George, Jennifer M. (2019). Essentials of Contemporary Management, McGraw Hill, New York.
• Khan, W., & Iqbal, Y. (2013). An investigation of the relationship between work motivation (intrinsic & extrinsic) and employee engagement: a study on Allied Bank of Pakistan. Umeå School of Business Umeå University Master's Programme in Management Master thesis, Umeå.
• Khalid, A., & Rathore, K. (2018). Medıatıng Effect Of Work-Lıfe Balance On Work Motıvatıon Of Post-Graduate Traınee Doctors In Publıc Sector Hospıtals. Pakistan Economic and Social Review, 56(1), 93-119. https://www.jstor.org/stable/26616734
• Kılıç, R., & Keklik, B. (2012). Sağlık Çalışanlarında İş Yaşam Kalitesi Ve Motivasyona Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2),147-160. https://dergipark.org.tr/en/pub/akuiibfd/issue/1620/20302?publisher=aku
• Koçel, Tamer (2020). İşletme Yöneticiliği: Yönetim Organizasyon, Organizasyonlarda Davranış, Klasik-Modern-Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar, Beta, İstanbul.
• Korkmaz, O., & Erdoğan, E. (2014). İş Yaşam Dengesinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışan Memnuniyetine Etkisi. Ege Academic Review, 14 (4), 541-557.
• Koruca, H. İ. & Boşgelmez G. (2018). İş Yaşam Dengesi ve Esnek Çalışma Sisteminin Çalışan Memnuniyetine Etkisinin Değerlendirilmesi. Sdü Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (4), 32-36. https://doi.org/10.22312/sdusbed.450337
• Kördeve, M. K. & Aydıntan, B. (2016). Çalışanların Esnek Çalışma Modeli Çerçevesinde Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2(3), 27-48.
• Metin, B. (2017). İş ve Aile Yaşamının Uyumlaştırılmasına Yönelik Politikalar ve Kadın İstihdamı: İsveç, Almanya ve Birleşik Krallık Örnekleri. Tisk Akademi Dergisi, 12(23), 18-49.
• Mottaz, Clifford J. (1985). The Relative Importance Of Instrınsıc and Extrınsıc Rewards As Determınants Of Work Satısfactıon.  Sociological Quarterly, 26(3), 365-385. https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1985.tb00233.x
• Nguyen My, L. (2017). The impact of employees motivation on organizational effectiveness. Vaasan Ammattıkorkeakoulu Unıversıty Of Applıed Scıences, Business Economics Master Thesis.
• Nwagbara, U., & Akanji, B. (2012). The impact of work-life balance on the commitment and motivation of Nigerian women employees. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2(3), 38-47. Oktosatrio, S. (2018). Investigating the relationship between work-life-balance and motivation of the employees: Evidences From The Local Government of Jakarta. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8 (2), 205-221. https://EconPapers.repec.org/RePEc:pra:mprapa:85084
• Özçelik, O. vd. (2018). İnsan Kaynakları Yönetimi (8), Beta Basım. İstanbul.
• Palumbo, Rocco (2020). Let me go to the office! An investigation into the side effects of working from home on work-life balance, International Journal of Public Sector Management, 33(6/7), 771-790.
• Rani, R., & Desiana, P. M. (2019). The Impact of Owners' Intrinsic Motivation and Work-Life Balance on SMEs' Performance: The Mediating Effect of Affective Commitment. International Journal of Business, 24(4), 393-411.
• Rubin, O., Nikolaeva, A., Nello-Deakin, S., & te Brömmelstroet, M. (2020). What can we learn from the COVID-19 pandemic about how people experience working from home and commuting?.University of Amsterdam Press.1-9.
• Schermerhorn, John R. (2014). Exploring Management, John Wiley, New Jersey.
• Sheppard, G. (2016). Work-life balance programs to improve employee performance. Walden University College of Management and Technology of Business Administration, Doctoral Study.
• Şener, Yasin (2021). İçsel Ve Dışsal Motivasyon Araçlarının Çalışanların Örgütsel Bağlılığına Etkisi: Katılım Bankacılığında Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı, Konya.
• Thamrin, M., & Riyanto, S. (2020). The effect of work motivation, work environment, and work life balance on employee performance at pt. Angkasapura i (persero) sultan aji muhammad sulaiman sepinggan airport–balikpapan. IOSR Journal of Dental and Medical Sciences, 19(6), 40-47. DOI:10.9790/0853-1906044047
• Yadav, V. & Sharma, H. (2021). Family-Friendly Policies, Supervisor Support And Job Satisfaction: Mediating Effect Of Work-Family Conflict. Vilakshan - XIMB Journal of Management, 17(1/2), 1-16. https://doi.org/10.1108/XJM-02-2021-0050