ÇEVRİMİÇİ EĞİTİM UYGULAMASININ İİBF ÖĞRETİM ÜYELERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı, 676 - 709, 18.10.2023

Yakup Özkaya , Aytaç Duran , Kıvanç Demirci

https://doi.org/10.35408/comuybd.1344055

Cited By: 1

Öz

Öğrenci ile öğreticinin aynı mekânda olması zorunluluğunu ortadan kaldırarak farklı yerlerdeki kişilerin bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla eğitim faaliyetini yürütmelerine olanak tanıyan uzaktan eğitimin öne çıkan uygulama türü olan çevrimiçi (online) eğitim, önemli bir dijital öğrenme yöntemi ve ortamıdır. Genellikle olağanüstü kriz durumlarında başvurulan çevrimiçi eğitim yöntemi, yüz yüze eğitimden farklı dinamiklere sahip olduğundan uygulanması ile birlikte olumlu ve olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Ülkemizde özellikle Covid-19 pandemisi ve 6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında üniversitelerde çevrimiçi eğitim uygulamasına geçilmiş olduğundan öğretim üyelerinin nasıl etkilendiği sorusu önem kazanmıştır. Bu kapsamda araştırmanın amacı da üniversitelerin iktisadi ve idari bilimler fakültelerinde (iibf) görevli olan ve çevrimiçi eğitim uygulaması ile ders vermiş öğretim üyelerinin bu süreçten nasıl etkilendiğinin tespiti olarak belirlenmiştir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada verilerin toplanmasında açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Hazırlanan görüşme formu etik izinlerin alınmasının ardından katılımcılara uygulanmış ve veri doygunluğuna (cevapların birbirini tekrar etmesi) ulaşınca görüşmeler sonlandırılmıştır. Toplam 24 öğretim üyesi ile görüşme yapılmıştır. Ayrıca katılımcılardan elde edilen verilerin analizinde ve bulguların görselleştirilmesinde MAXQDA 2022 nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Araştırma neticesinde ise, çevrimiçi eğitimin büyük çoğunlukla kalitesiz ve verimsiz bir eğitim olarak değerlendirildiği, asli yöntemden ziyade ikincil-destekleyici bir yöntem olması gerektiği, öğrencilerle ve diğer öğretim üyeleriyle iletişimin önemli oranda azaldığı ve büyük oranda çevrimiçi eğitimde ders anlatım yöntemlerinde değişikliğe gidilmek zorunda kalındığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca derse devam zorunluluğunun olmaması, öğrenci performanslarını doğru ve sağlıklı şekilde ölçme ve değerlendirmenin mümkün olmaması, sınav denetiminin yapılamaması, ödevlerde replikasyon (kopyalama) yapılması gibi problemler tespit edilmiştir. Teknolojik donanım eksikliği, internet bağlantı sorunlarının varlığı ve üniversitelerin çevrimiçi eğitim platformlarında teknik aksaklıkların yaşanmasından dolayı verimli ders ortamının oluşturulamadığı saptanmıştır. Son olarak, çevrimiçi eğitim sürecinin bilimsel çalışmaları niceliksel olarak azalttığı, öğretim üyelerinde motivasyon kaybına yol açtığı ve daha çok özel hayata zaman ayrılmasına neden olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevrimiçi (Online) Eğitim, Öğretim Üyesi, Uzaktan Eğitim, İİBF

Kaynakça

• Ağırtaş, A. ve Çavuş, H. (2022). Üniversitelerde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Acil Uzaktan Eğitim Dönemindeki Dijitalleşme Durumlarının İncelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 36-52.
• Altınpulluk, H. (2021). Türkiye’deki Öğretim Üyelerinin Covid-19 Küresel Salgın Sürecindeki Uzaktan Eğitim Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(1), 53-89.
• Anderson, B. ve Simpson, M. (2012). History and Heritage in Distance Education. Journal of Open, Flexible, and Distance Learning, 16(2), 1-10.
• Andrews, T. ve Tynan, B. (2012). Distance learners: Connected, mobile and resourceful individuals. Australasian Journal of Educational Technology, 28(4).
• Ayyildiz, S. Ü., Günlük, M. ve Erbey, S. N. (2006). Muhasebe Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitim ve Uzaktan Muhasebe Eğitimine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 32, 1-14.
• Aziz, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem ve Teknikleri (10. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Bailenson, J. N. (2021). Nonverbal Overload: A Theoretical Argument for the Causes of Zoom Fatigue. Technology, Mind, and Behavior. 2(1), 1-5. Doi: 10.1037/tmb0000030
• Barış, M. F. ve Çankaya, P. (2016). Akademik Personelin Uzaktan Eğitim Hakkındaki Görüşleri. International Journal of Human Sciences, 13(1), 399-413.
• Bayam, Y. ve Aksoy, S. (2002). Türkiye'de Uzaktan Egitim ve Sakarya Üniversitesi Uygulaması. SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 169-175.
• Baxter, P. ve Jack, S. (2008). Qualitative Case Study Methodology: Study Design And Implementation for Novice Researchers. The Qualitative Report, 13(4), 544-559.
• BBC Radio. (2022). Style Guide. Erişim: 11 Temmuz 2023, https://downloads.bbc.co.uk/radio/commissioning/radio-4-style-guide.pdf
• Britannica. (2023). Land-Grant Universities. Erişim: 13 Temmuz 2023, https://www.britannica.com/topic/land-grant-university
• Buckland, M. ve Dye, C. (1991). The Development of Electronic Distance Education Delivery Systems in the United States. Recurring and Emerging Themes in History and Philosophy of Education. Annual Conference of the Midwestern Educational Research Association, Chicago, Education Resources Information Center. 16-19.
• Chmiliar, L. (2010). Multiple-Case Designs. A. J. Mills, G. Eurepas ve E. Wiebe (Ed.), Encyclopedia of Case Study Research içinde, (s. 582-583). USA: SAGE Publications.
• Corbin J. ve Strauss, A. (2007). Basic of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (3. Ed.), Thousand Oaks, CA: Sage.
• Creswell J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları (3. Baskı), (Çev. Selçuk Beşir Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çardak, U. ve Güler, Ç. (2022). Uzaktan Eğitim ve Uzaktan Öğretmen Yetiştirme Bağlamında Akademisyen Uygulama Görüş ve Önerileri. Van Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 323-353.
• Demiray, U. ve İşman, A. (2001). History of Distance Education. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (1), 88-108.
• Denzin, N. K. (2009). The Research Act: A Theoretical Introduction to Sociological Methods. London: Routledge.
• Denzin, N. K. ve Lincoln, Y. S. (2005). The Sage Handbook of Qualitative Research (3. Ed.). London: Sage.
• ECT. (2001). History Of Distance Education. Erişim: 7 Ağustos 2023, http://members.aect.org/edtech/ed1/13/13-02.html
• Falowo, R. (2007). Factors Impeding Implementation Of Web-Based Distance Learning. Association for the Advancement of Computing in Education, 15(3), 315-338.
• Fosslien, L. ve Duffy, M. W. (2020). How to Combat Zoom Fatigue. Erişim: 21 Temmuz 2023, https://bond.edu.au/files/4829/How%20to%20Combat%20Zoom%20Fatigue.pdf
• Galusha, J. (1998). Barriers to Learning in Distance Education. Education Resources Information, 1-22.
• Gerring, J. (2007). Case Study Research: Principles and Practices. New York: Cambridge University Press.
• Grenier, R. S. ve Merriam, S. B. (2019). Qualitative Research In Practice: Examples for Discussion and Analysis. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Gu, J. (2022). Development History and Theoretical Basis of Distance Education A Discussion on Teachers’ Information Literacy Based on the TPACK Model. EIMSS, 1024–1033.
• Gunawardena, C. N. ve McIsaac, M. S. (2004). Distance Education. M. D. David Jonassen. Handbook of Research on Educational Communications and Technology A Project of the Association for Educational Communications and Technology içinde, (s. 355-395). New York: Routledge. Erişim: 8 Temmuz 2023, https://ocw.metu.edu.tr/file.php/118/Week10/Gunawardena-McIsaac-distance-ed.pdf
• Gürer, M. D., Tekinarslan, E. ve Yavuzalp, N. (2016). Çevrimiçi Ders Veren Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitim Hakkındaki Görüşleri 1. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(1), 47-78.
• Hancock, R. D. ve Algozzine, B. (2006). Doing Case Study Research. New York: Teachers College Press.
• Holloway, I. ve Wheeler, S. (2002). Qualitative Research for Nurses. Oxford: Blackwell Science Ltd.
• Houser, J. (2015). Nursing Research: Reading, Using, and Creating Evidence. (3. Ed.). Burlington: Jones ve Bartlett Learning.
• Kaya, M., Akyol, C. Ç., Özbek, R. ve Pepeler, E. (2017). Lisansüstü Eğitim Programlarinda ‘Uzaktan Eğitim Uygulamasina’ Yönelik ‘Eğitim Bilimleri Bölümü’ Akademisyenlerinin Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(64), 1616-1627.
• Keegan, D. J. (1980). On Defining Distance Education. Distance Education, 13-36.
• Klenke, K. (2016). Qualitative Research in the Study of Leadership. Emerald Group Publishing Limited.
• Kırık, A. M. (2014). Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi ve Türkiye’deki Durumu. Marmara İletişim Dergisi (21), 73-94.
• Koenig, A. ve Hill, R. B. (1967). The Farther Vision: Educational Television Today. Madison: Wisconsin Press.
• Lase, D., Zega, T. G., Daeli, D. O. ve Zaluchu, S. E. (2022). Parents Perceptions of Distance Learning During Covid-19 in Rural Indonesia. Journal of Education and Learning (EduLearn), 16(1), 103-113.
• Leininger M. (1994). Evaluation Criteria and Critique of Qualitative Research Studies. J. M. Morse (Ed.), Critical Issues in Qualitative Research Methods içinde. Thousand Oaks: Sage.
• Leszczyńskia, P., Charutaa, A., BeataŁaziuka, Gałązkowskic, R., Wejnarskid, A., Roszakeandİ, M. ve Kołodziejczak, B. (2018). Multimedia and Interactivity in Distance Learning of Resuscitationguidelines: A Randomised Controlled Trial. Interactive Learning Environments, 26(2), 151-162. https://doi.org/10.1080/10494820.2017.1337035
• Lincoln, S. Y. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Thousand Oaks, CA: Sage
• Marshall, C. ve Rossman, G. B. (2014). Designing Qualitative Research. New York: Sage.
• Maxwell, J. A. (2008). Designing a Qualitative Study. The SAGE Handbook of Applied Social Eesearch Methods, 2, 214-253.
• McNabb D. E. (2015). Research Methods for Political Science: Quantitative and Qualitative Methods. Routledge London.
• Merriam S. B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulamalar İçin Bir Rehber (Çev. Selahattin Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Metu. (2023). Genel Bilgi. Erişim: 9 Temmuz 2023, https://ii.metu.edu.tr/tr/genel-bilgi
• Miles M. B. ve Huberman, A. M. (1994) Qualitative Data Analysis: A Sourcebook of New Methods. Thousans Oaks: Sage
• Miles, M. B., Huberman, A. M. ve Saldaña, J. (2014). Qualitative Data Analysis: A Methods Sourcebook. (3. Ed). Sage.
• Moore, M. G. ve Kearsley, G. (2005). Distance Education: a Systems View . Belmont, CA: Thomson/Wadsworth.
• Morse, J. M. (2016). Mixed Method Design: Principles and Procedures. New York: Routledge.
• Neuman, W. L. (2014). Social Research Methods: Qualitative And Quantitative Approaches (7. Ed.). Essex: Pearson Education Limited.
• Neuman, W. L. ve Robson, K. (2014). Basics of Social Research. Pearson Canada Toronto.
• Oskay, U. (1971). Toplumsal Gelişmede Radyo ve Televizyon. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Öztürk, H. (2020). Meslek Yüksekokulu Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitim Sürecinde Uyumlarının İncelenmesi: Nitel Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 74-97.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative Research & Evaluation Methods: Integrating Theory and Practice. Sage.
• Ravitch, S. M. ve Carl, N. M. (2019). Qualitative Research: Bridging The Conceptual, Theoretical, and Methodological. Sage Publications.
• Roller, M. R. ve Lavrakas, P. J. (2015). Applied Qualitative Research Design: A Total Quality Framework Approach. Guilford Publications.
• Sayan, H. (2020). COVİD-19 Pandemisi Sürecinde Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitime İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 11(42), 100-122. Doi: 10.5824/ajite.2020.03.004.x
• Seale, C. (1999). Quality in Qualitative Research. Qualitative Inquiry, 5(4), 465-478.
• Seidman, I. (2013). Interviewing As Qualitative Research: A Guide For Researchers in Education And The Social Sciences. Columbia: Teachers College Press
• Sekreter, S., Çetin, E. İ. ve Samut, P. K. (2021). Covid 19 Pandemisi ile Başlayan Acil Uzaktan Eğitim Sürecinin Öğretim Elemanları Perspektifinden Değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 444-455. Doi: 10.5961/jhes.2021.464
• Silverman, D. (2021). Nitel Araştırma Nasıl Yapılır (Çev. Ergin Hava). İstanbul: Küre Yayınları.
• Sözen, N. (2020). Covid 19 Sürecinde Uzaktan Eğitim Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(12), 302-319.
• Stake, R. E. (2005). Qualitative Case Studies. N. K. Denzin ve Y. S. Lincoln (Ed.). The Sage Handbook of Qualitative Research içinde, (s. 443-466). London: Sage.
• Teles, R., Valle, A., Rodríguez, S., Piñeiro, I. ve Regueiro, B. (2020). Perceived Stress and Indicators of Burnout in Teachers at Portuguese Higher Education Institutions (HEI). International Journal of Environmental Research and Public Health, 1-11. doi: 10.3390/ijerph17093248
• Thai, T. V., Nguyen, H. T., Nguyen, N. T. ve Le, V. V. (2021). The Opinion Of Lecturers in Universities on Online Learning in The Context of The Covid 19 Pandemic: A Case Study in Vietnam. PalArch's Journal of Archaeology of Egypt, 18(9), 1515-1525.
• UNICEF. (2020). Zbc Radio Lessons Programme Schedule. Erişim: 14 Ağustos 2023, https://www.unicef.org/zimbabwe/zbc-radio-lessons-programme-schedule
• Yılmaz, E. O. ve Aktuğ, S. (2011). Uzaktan Eğitimde Çevrimiçi Ders Veren Öğretim Elemanlarının, Uzaktan Eğitimde Etkileşim ve İletişim Üzerine Görüşleri. XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri (s. 469-480). Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Yin, R. K. (2012). Applications of Case Study Research (3. Ed). Tousands Oaks, CA: Sage.