Kent Planlama Perspektifinden İklimin Geleceğine İlişkin Mekansal Öngörüler: Antalya Havzası Örneği

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 4, 128 - 145, 31.07.2023

Öznur Işınkaralar

Öz

İklim değişikliği, günümüz dünyasının kritik sorunlarından biri olup canlılığı tehdit eden uzun vadeli bir süreçtir. Yaygın görüşe göre yaşanan olumsuz etkilerden sanayi üretiminde, ulaşımda ve ısınmada kullanılan fosil yakıtların ürettiği sera gazlarından dolayı kentsel faaliyetler sorumlu tutulmaktadır. Ancak aynı zamanda kentsel bölgeler, iklim değişikliğine uyum ve dayanıklılık için lider güç konumundadır. Bu araştırma, iklimin değişimini öngörmek ve olası tehditlere karşı planlamayı bir araç olarak kabul ederek havza ölçeğinde stratejiler üretmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda öncelikle sıcaklık, yağış ve rüzgâr parametrelerinin iklim sınıfları üzerindeki etkileri zamansal-mekânsal olarak tahmin edilmiştir. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporlarında tanımlanan ılımlı (SSP 245) ve kötümser (SSP 585) senaryolar çerçevesinde, iklim değişikliği açısından en kırılgan bölgelerden biri olan Antalya havzasında, Lang, Emberger ve De Martonne iklim indekslerini kullanılarak 2100 yılına kadar yirmi yıl aralıklarla tahmin haritaları mekânsal olarak üretilmiştir. Yapılan tahminlere göre havza sınırları içerisinde günümüzde yer almayan kurak ve yarı kurak alanların oluşacağı, çöl sınıfının oluşmaya başlayacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, şehircilik, havza yönetimi, planlama stratejileri

Kaynakça

• Abbass, K., Qasim, M. Z., Song, H., Murshed, M., Mahmood, H., ve Younis, I. (2022). “A review of the global climate change impacts, adaptation, and sustainable mitigation measures”. Environmental Science and Pollution Research, 29(28), 42539-42559.
• Alibašić, H. (2022). “The administrative and ethical considerations of climate resilience: The politics and consequences of climate change”. Public Integrity, 24(1), 33-50.
• Al-Zamili, H. S., ve Al-Lami, A. M. (2018). “Assessment of spatial distributions of some climate indices in Iraq”. Journal of Applied and Advanced Research, 3, 96-104.
• Ashraf, B., Yazdani, R., Mousavi-Baygi, M., ve Bannayan, M. (2014). I”nvestigation of temporal and spatial climate variability and aridity of Iran”. Theoretical and Applied Climatology, 118, 35-46.
• Baltas, E. (2007). “Spatial distribution of climatic indices in northern Greece”. Meteorological Applications: A journal of forecasting, practical applications, training techniques and modelling, 14(1), 69-78.
• Beillouin, D., Cardinael, R., Berre, D., Boyer, A., Corbeels, M., Fallot, A., ve Demenois, J. (2022). “A global overview of studies about land management, land‐use change, and climate change effects on soil organic carbon”. Global change biology, 28(4), 1690-1702.
• Dönmez, Y., ve Türkmen, F. (2015). “Turistlerin satın alma kararında peyzaj düzenlemelerinin rolü: Belek örneği”. Turizm Akademik Dergisi, 2(2).
• Durmuş, B., Bulut, İ., ve Gönençgil, B. (2021). “Antalya Bölümünde sıcaklık ve yağış indislerinin değişim analizleri”. Türk Coğrafya Dergisi, (78), 91-108.
• Dursun, İ., ve Babalık, A.A. (2021). “De Martonne-Gottman ve Standart Yağış İndeksi yöntemleri kullanılarak kuraklığın belirlenmesi: Isparta ili örneği”. Turkish Journal of Forestry, 22(3): 192-201.
• Elagib, N. A., ve Abdu, A. S. A. (1997). “Climate variability and aridity in Bahrain”. Journal of Arid Environments, 36(3), 405-419.
• Gavilán, R. G. (2005). “The use of climatic parameters and indices in vegetation distribution. A case study in the Spanish Sistema Central”. International Journal of Biometeorology, 111-120.
• Heidarizadi, Z., Jamali, Z. (2022). “Future Changes in Dry Conditions using Statistical Downscaling Model (SDSM) in the Western Region of Gorgan Plain, Iran”. Arid Ecosystems 12, 345–352 https://doi.org/10.1134/S2079096122040072
• Huang, J., Ji, M., Xie, Y., Wang, S., He, Y., ve Ran, J. (2016). “Global semi-arid climate change over last 60 years”. Climate Dynamics, 46, 1131-1150.
• IPCC, (2007). Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
• IPCC. (2013). Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change.
• IPCC. (2022). Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, H.-O. Pörtner et al., Eds. Cambridge University Press, 2022.
• Isinkaralar, K. (2022). “The large-scale period of atmospheric trace metal deposition to urban landscape trees as a biomonitor”. Biomass Conversion and Biorefinery. https://doi.org/10.1007/s13399-022-02796-4.
• Isinkaralar, O. (2023). “Bioclimatic comfort in urban planning and modeling spatial change during 2020–2100 according to climate change scenarios in Kocaeli, Türkiye”. International Journal of Environmental Science and Technology. https://doi.org/10.1007/s13762-023-04992-9
• Isinkaralar, O., ve Varol, C. (2023). “A cellular automata-based approach for spatiotemporal modeling of the city center as a complex system: The case of Kastamonu, Türkiye”. Cities, 132, 104073.
• IUCN. (2022). Nature-based solutions. Erişim: 14 Mayıs 2022 https://www.iucn.org/commissions/commission-ecosystem-management/ourwork/naturebasedsolutions#:~: text=Nature%2Dbased%20Solutions%20(NbS),%2Dbeing%20and%20bi odiversity%20benefits%E2%80%9D
• Kemp, L., Xu, C., Depledge, J., Ebi, K. L., Gibbins, G., Kohler, T. A., ve Lenton, T. M. (2022). “Climate Endgame: Exploring catastrophic climate change scenarios”. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(34), e2108146119.
• Lang, R. (1920). Verwitterung und Bodenbildung als Einführung in die Bodenkunde. E. Schweizerbart’sche verlagsbuchhandlung, E. Nagele.
• Mansuroğlu, S., Dağ, V., ve Kalaycı Önaç, A. (2021). “Attitudes of people toward climate change regarding the bioclimatic comfort level in tourism cities; evidence from Antalya, Turkey”. Environmental Monitoring and Assessment, 193, 1-16.
• Mavrakis, A., ve Papavasileiou, H. (2013). “NDVI and E. de Martonne indices in an environmentally stressed area (Thriasio Plain–Greece)”. Procedia Technology, 8, 477-481.
• Nistor, M. M. (2016). “Spatial distribution of climate indices in the Emilia‐Romagna region”. Meteorological applications, 23(2), 304-313.
• Oliver, J. E. (Ed.). (2008). Encyclopedia of world climatology. Springer Science Business Media.
• Öztürk, S., Tönük, G. U., ve Arıcak, B. (2012). “Devrekani Çayı Alt Havzası’nın doğal kaynak değerlerinin CBS ile belirlenmesi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi Özel Sayısı, 14, 21.
• Pata, U. K., Yilanci, V., Hussain, B., ve Naqvi, S. A. A. (2022). “Analyzing the role of income inequality and political stability in environmental degradation: evidence from South Asia”. Gondwana Research, 107, 13-29.
• Rahimi, J., Ebrahimpour, M., & Khalili, A. (2013). “Spatial changes of extended De Martonne climatic zones affected by climate change in Iran”. Theoretical and applied climatology, 112, 409-418.
• Savo, V., De Zuliani, E., Perini, L., ve Ganeva, G. (2012). “Long-term changes in precipitation and temperature patterns and their possible impacts in vegetation (Tolfa-Certie Area, Central Italy)”. Applied Ecology and Environmental Research,243-266
• Schlaepfer, D. R., Bradford, J. B., Lauenroth, W. K., Munson, S. M., Tietjen, B., Hall, S. A., ve Jamiyansharav, K. (2017). “Climate change reduces extent of temperate drylands and intensifies drought in deep soils”. Nature communications, 8(1), 14196.
• Szewrański, S., ve Kazak, J. K. (2020). “Socio-environmental vulnerability assessment for sustainable management”. Sustainability, 12(19), 7906.
• Ullah, S., You, Q., Sachindra, D. A., Nowosad, M., Ullah, W., Bhatti, A. S., ve Ali, A. (2022). “Spatiotemporal changes in global aridity in terms of multiple aridity indices: An assessment based on the CRU data”. Atmospheric Research, 268, 105998.
• UN-Habitat (2014). A new strategy of sustainable neighbourhood planning: Five principles. Nairobi, Kenya: United Nations Human Settlements Programme.
• UNOPS. (2021). Infrastructure for climate action. Copenhagen: UNOPS.
• While, A. ve Whitehead, M. (2013). “Cities, urbanisation and climate change”. Urban Studies, 50(7), 1325-1331.
• Xing, T., Liu, P., Ji, M., Deng, Y., Liu, K., Wang, W., ve Liu, Y. (2022). “Sink or Source: Alternative Roles of Glacier Foreland Meadow Soils in Methane Emission Is Regulated by Glacier Melting on the Tibetan Plateau”. Frontiers in Microbiology, 13.
• Yang, Z., Yang, H., ve Wang, H. (2020). “Evaluating urban sustainability under different development pathways: A case study of the Beijing-Tianjin-Hebei region”. Sustainable Cities and Society, 61, 102226.
• Zhao, Q., Yu, P., Mahendran, R., Huang, W., Gao, Y., Yang, Z., ve Guo, Y. (2022). “Global climate change and human health: Pathways and possible solutions”. Eco-Environment & Health.
• Zhu, X., Deng, Y., Hernández, M., Fang, J., Xing, P., ve Liu, Y. (2023). “Distinct responses of soil methanotrophy in hummocks and hollows to simulated glacier meltwater and temperature rise in Tibetan glacier foreland”. Science of The Total Environment, 862, 160888.