Atatürk’ün İzmir Ziyaretleri ve Vefatının İzmir’deki Yankıları

Year 2008, Volume: 7 Issue: 16, 19 - 33, 01.06.2008

Melih Tınal

Abstract

Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı’nın hemen ardından hastalığının ağırlaştığı günlere kadar birçok yurt gezisine çıkmıştır. Tarihler, bu gezilerin Türkiye Cumhuriyeti için dönüm noktaları sayılabilecek günlerde yoğunlaştığını göstermektedir. Bu gezilerde halk ile iç içe olan Atatürk, basın gibi kamuoyunu etkileyebilecek kurumlarla da görüşmelerde bulunmuştur. İzmir, Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşamında önemli yeri olan kentlerden biridir. Kurtuluş Savaşı’nda ilk kurşunun Şehit Gazeteci Hasan Tahsin tarafından İzmir’de atılmasının yanında; kent, Mustafa Kemal’in annesi Zübeyde Hanım’ın kabrini barındırmaktadır. Atatürk’ün ilk ve son eşi Lâtife Hanım da, İzmir’in tanınmış ailelerinden Uşakîzadelere mensuptur. 10 Kasım 1938 tarihinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatı, tüm yurdu olduğu gibi İzmir’i de yasa boğmuş ve İzmir halkı üzüntüsünü düzenlenen törenlerde dile getirmiştir

Keywords

Atatürk, İzmir, 10 Kasım, İzmir Basını

ATATÜRK’S İZMİR VİSİTS AND THE EVENTS TAKİNG PLACE IN İZMİR IN THE AFTERMATH OF HİS DEATH

Abstract

İzmir is one of the significant cities in Mustafa Kemal Atatürk’s life. Other than the first bullet being shot in İzmir by Martyr Journalist Hasan Tahsin, the city is home to the grave of Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal’s mother. Latife Hanım, first and last wife of Atatürk was also a member of Uşakizade family, a prominent family of İzmir. Mustafa Kemal Atatürk has been to many trips in the country right after the War of Independence until his ilness has become heavier. The dates show that the trips intensified in sensitive periods. Atatürk, who has been close to the public in this trips, made contacts with institutions which may affect the public opinion, such as the pres. İzmir as well as the whole country, mourned the death of Gazi Mustafa Kemal Atatürk on 10 November 1938 and people of İzmir expressed their sadness in organized commemoretions

Keywords

Atatürk, İzmir, 10 November, İzmir Press

References

• AFETİNAN, A, İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat-4 Mart 1923, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1989.
• AKÇİÇEK, Eren, Mustafa Kemal Olmak, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2004.
• ___________, Atatürk’ün Hastalıkları ve Ölümü, Güven Kitabevi, İzmir, 2005.
• ARI, Kemal, İzmir’in Kurtuluşu ve Yüzbaşı Şerafettin, Üçüncü Kılıç, Genişletilmiş 3. Baskı, Zeus Kitabevi, İzmir, 2009.
• ARIKAN, Zeki, İzmir Basınından Seçmeler, 1872-1922, Cilt:I, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, İzmir, 2001.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk (1919-1927), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1991.
• Atatürk’ün Ölüm ve Anıtkabir’e Nakil Günleri, Türkiye Barolar Birliği Yayınları:168, Küratör ve Yayına Hazırlayan: Turan Tanyer, Ankara, 2009.
• Atatürk’ün Sırdaşı Kılıç Ali’nin Anıları, (der.: Hulûsi Turgut), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2005.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, (1906-1938), C.II, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1997.
• Atatürk’ün Yanı Başında, Çankaya Köşkü Kütüphanecisi Nuri. Ulusu’nun Hatıraları, (der.: M. Kemal Ulusu), Doğan Kitap, İstanbul, 2008.
• BAYUR, Yusuf Hikmet, Atatürk Hayatı ve Eseri, Doğumundan Samsun’a Çıkışına Kadar, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1997.
• Belgelerle Atatürk, T.C. Milli Savunma Bakanlığı, Ankara, 1999. BOZOK, Salih, Yaveri Atatürk’ü Anlatıyor, (yay. haz.: Can Dündar), Doğan Kitap, İstanbul, 2001.
• CEBESOY, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, İstanbul, 1967.
• ÇETİNER, Yılmaz, Son Padişah Vahdettin, İstanbul, 1993. “Dışişleri Bakanı Dr. Tevfik Rüştü Aras’ın Anıları, Atatürk’ün Kaybettiği Tek Savaş”, (yay. haz.: Sadun Tanju), Hürriyet, 10-11 Kasım 1987.
• DİRİK, K. Doğan, Vali Paşa Kâzım Dirik, Bandırma Vapuru’ndan Halkın Kalbine, Yayın Danışmanı: Kemal Arı, Gürer Yayınları, İstanbul, 2008.
• ESİN, Seyfullah, “Atatürk’ün Cenaze Merasimine Dair Hatıralar”, Türk Kültürü, Yıl: XIV, S.157 Atatürk Sayısı.
• GÖNLÜBOL,Mehmet-SAR, Cem, “1919-1938 Yılları Arasında Türk Dış Politikası”, Olaylarla Türk Dış Politikası, Siyasal Kitabevi, Ankara, 1996.
• GÜLER, Ali, “Atatürk’ün Ölümü, Cenaze Namazı ve Defin İşlemi”, Türkler, C.16, Ankara, 2002.
• GÜREL, Ahmet, “Gazi’nin İzmir Günleri”, İzmir Tarih ve Toplum, S.3, Aralık, 2008.
• İzmir Yollarında, Atatürk’ün Batı Anadolu Gezisi 14 Ocak 1923-20 Şubat 1923, (yay. haz.: Mehmet Önder), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1989.
• Kılıç Ali, Atatürk’ün Son Günleri, Sel Yayınları, İstanbul, 1955. KOCATÜRK, Utkan Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2000. Lord Kinross, Atatürk, İstanbul, 1972.
• MANGO Andrew, Atatürk, Sabah Kitapları, İstanbul, 2000.
• ÖKTE, Ertuğrul Zekai, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Yurtiçi Gezileri (1922-1931), Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul, 2000.
• ÖNDER, Mehmet, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1998.
• ÖZCAN, Nezahat, “Atatürk’ün Kastamonu Ziyareti ve Bu Ziyaretin Önemi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, S.57, C.XIX, Kasım 2003.
• PALAZOĞLU, Ahmet Bekir, Atatürk’ün Okul Gezileri, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1999.
• PINAR, İlhan, Hacılar, Seyyahlar, Misyonerler ve İzmir- Yabancıların Gözüyle Osmanlı Döneminde İzmir, 1608-1918, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, İzmir, 2001.
• SERÇE, Erkan-YILMAZ, Fikret-YETKİN, Sabri, Küllerinden Doğan Şehir, İzmir Büyük Şehir Belediyesi Kültür Yayını, İzmir, 2003.
• SEVENGİL, Refik Ahmet, “Atatürk’ün Cenaze Törenine Dair Hatıralar”, İnkılâp Gençliği, Yıl:1, S.5, İstanbul, 1952.
• SOYAK, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Yapı ve Kredi Bankası A. Ş. Yayınları, İstanbul, 1973.
• ŞİMŞİR, Bilâl N., Atatürk ve Afganistan, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara, 2002.
• TURAL, Mehmet Akif, “Cumhurbaşkanı Halkın Arasında Atatürk’ün Yurt Gezileri”, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2002.
• UZUN, Hakan, “Liderine Ağlayan Bir Ulus: Atatürk’ün Ankara’daki Cenaze Töreni”, Atatürk Yolu, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, S.43, Bahar 2009.
• ÜLKER, Necmi-GÜNAY, Vehbi-DAŞDEMİR, Latif, İzmir’in Sevinç Günleri, Atatürk’ün İzmir Ziyaretleri, Ege Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, İzmir, 2009.
• YİĞİT, Nuyan, Atatürk’le 30 Yıl, İbrahim Süreyya Yiğit’in Öyküsü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2004.