TEVFİK PASHA GOVERNMENT’S RECONCILITION QUENTS WITH ANATOLIA AND REFLECTIONS OF BİLECİK MEETING ON PRESS (1920)

Year 2017, Volume: 17 Issue: 34, 69 - 95, 08.09.2017

Hasan Türker

Abstract

Allied powers who had succeeded in getting Treaty of Sevres signed to Ottoman

Government in the summer of 1920 demanded that acceptance of the treaty by Ankara

government be procured, as well. It had been seen that Damat Ferit Pasha government had not

obtained any result from rigoristic policy which had been conducted over Anatolia by Damat

Ferit Pasha government and, furthermore, gaining ground of Greek Army across Anatolia

had been stopped by nationalists. In this case, Allied Powers turned towards a new quest

in order to be able to get the treaty accepted to the nationalists, too. By putting the pressure on

Sultan Vahdettin (Mehmed VI), Allied Powers procured the resignation of Damat Ferit Pasha

government and, instead, that Tevfik Pasha government be formed. Put into power in order to

compromise Istanbul-Anatolia reconciliation, Tevfik Pasha Government sended a commitee

which had been established under the chairmanship of Ahmet İzzet Pasha to Anatolia on

3rd December, 1920. The commitee met with Ankara committee on 5th December in Bilecik.

Through a manoeuvre by Mustafa Kemal Pasha, the committee was taken to Ankara and

detained. Thus, reconciliation effort of İstanbul with Anatolia was made unsuccessful from

the very beginning. When the committee was in Ankara, while Ankara press was making

news in line with Mustafa Kemal’s thoughts, İstanbul press was giving rumour-based news

which did not reflect the truth. The committee returned in a quiet and retiring way to İstanbul

during the days of London Conference.

Keywords

Mustafa Kemal Pasha, Tevfik Pasha, Anatolian Commitee, İstanbul, Ankara

TEVFİK PAŞA HÜKÜMETİ’NİN ANADOLU İLE UZLAŞMA ARAYIŞI VE BİLECİK BULUŞMASININ BASINDAKİ YANSIMALARI (1920)

Abstract

1920 Yazında Sevr Antlaşması’nı Osmanlı Hükümeti’ne imzalatmayı başaran İtilaf

Devletleri, antlaşmanın Ankara Hükümeti’nce de kabulünün sağlanmasını istiyorlardı. Damat

Ferit Paşa Hükümeti’nin Anadolu üzerinde yürüttüğü sertlik yanlısı politikadan bir sonuç

alamadığı görülmüş, üstelik Yunan Ordusu’nun Anadolu’daki ilerleyişi de milliyetçilerce

durdurulmuştu. Bu durumda İtilaf Devletleri, antlaşmayı Anadolu’daki milliyetçilere de

kabul ettirebilmek için yeni bir arayışa yöneldiler. Padişah Vahdettin üzerinde baskı kurarak

Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin istifasını, yerine Tevfik Paşa Hükümeti’nin kurulmasını

sağladılar. İstanbul- Anadolu uzlaşmasını sağlamak amacıyla iş başına getirilen Tevfik Paşa

Hükümeti, 3 Aralık 1920’de, Ahmet İzzet Paşa başkanlığında kurulan bir heyeti Anadolu’ya

gönderdi. Heyet 5 Aralık’ta Bilecik’te Ankara Heyeti ile bir araya geldi. Mustafa Kemal’in

ustaca yaptığı bir manevra ile heyet Ankara’ya götürüldü ve alıkondu. Böylece İstanbul’un

Anadolu ile uzlaşma çabası daha baştan başarısız kılındı. Heyet Ankara’da iken Ankara

basını, Mustafa Kemal’in düşünceleri doğrultusunda yayın yaparken, İstanbul basını gerçeği

yansıtmayan söylentilere dayalı haberler verdi. Heyet, Londra Konferansı günlerinde sessiz

sedasız İstanbul’a geri döndü.

Keywords

Mustafa Kemal Paşa, Tevfik Paşa, Anadolu Heyeti, İstanbul, Ankara

References

• Akşam
• Alemdar
• Anadolu’da Yeni Gün
• Hakimiyet-i Milliye
• İleri
• Peyam-ı Sabah
• Vakit
• Ahmet İzzet Paşa, Feryadım, C.2, Atlas & Nehir İletişim, İstanbul, 1993. ATATÜRK, Gazi Mustafa Kemal Nutuk, II.C, (1920-1927), TTK Basımevi, Ankara 1984.
• AYIŞIĞI, Metin, Mareşal Ahmet İzzet Paşa (Askeri ve Siyasi Hayatı), TTK Basımevi Ankara, 1997.
• ŞIMŞIR, Bilal N., İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), C.2, Nisan-Aralık 1920, TTK Basım Evi Ankara, 2000.
• ÇETIN, Nurten, Son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2015.
• KADRI, Hüseyin Kazım, Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Hatıralarım, Haz. İsmail Kara, İletişim Yayınları, İstanbul, 1991.
• İNAL, İbnülemin Mahmut Kemal, Son Sadr-ı Azamlar, İstanbul, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1982.
• ÖZTOPRAK, İzzet, Kurtuluş Savaşı’nda Türk Basını (Mayıs 1919-Temmuz 1921) Türkiye İş Bankası Kültür yayınları Ankara 1981.
• TANSEL, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya III.C, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1978.
• SONYEL, Salahi R., Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış politika II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1986.
• AYTEPE, Oğuz, “Millî Mücadele’de Bilecik Görüşmesi”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 33-34, Mayıs-Kasım 2004, ss., 25-30.
• BIYIKLIOĞLU, Tevfik, “Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Hukuki Statüsü ve İhtilalci Karakteri”, Belleten, XXIV/96 (1960) ss., 637-663.
• YAMAN, Ahmet Emin, “İstanbul’un Ankara’ya Yaklaşma Deneyimi: Bilecik Görüşmesi”, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,1994 ss., 2755- 2771.