İZMİR’İN İŞGAL SÜRECİNDE ALİ NADİR PAŞA VE 17. KOLORDU

Year 2023, Volume: 23 Issue: 46, 25 - 94, 21.07.2023

Ercan Haytoğlu

Abstract

Mondros Mütarekesi’nin 7. Maddesi ile Osmanlı Devleti’nin toprakları işgal
edilmeye başlandı. Bu işgallerin savaşın galipleri tarafından yapılan geçici işgaller olduğu
düşünüldü. Bu nedenle işgaller karşısında güçlü ve kararlı bir direniş ortaya konulamadı.
İzmir ve çevresinde Rumlar mütareke sürecinden itibaren hareketlendiler. Nurettin Paşa, vali
ve komutan olarak bu hareketlenmelere engel olmaya çalıştı.
Nurettin Paşa’nın görevden alınması ile Ahmet İzzet (Kambur) Bey vali, kısa süre
sonra da Ali Nadir Paşa 17. Kolordu Komutanı tayin edildi. Ali Nadir Paşa, göz göre göre
gelen işgal karşısında hiçbir etkili tedbir almadı. İzmir’in işgal sürecinde Vali İzzet Bey ile
birlikte hareket ederek, 14 Mayıs’ta sadece verilen notalardan Harbiye Nezareti’ni haberdar
etmekle yetindi.
15 Mayıs günü ilk açılan ateş sonrası Yunan askerlerinin gerçek yüzünü göstermeleri
ile teslimiyetçi tutum sergiledi ve her türlü zillete boyun eğdi. İşgal günü kolordunun birçok
subay ve askeri şehit edildi. Geri kalan subay ve askerler vapurlara ve depolara hapsedildi. Ali
Nadir Paşa ile subay ve askerler serbest bırakıldıklarında, Yunan işgal kuvvetleri komutanı
İzmir’i terk etmelerini istedi. Görevden alınan Paşa ile subay ve askerler bir Yunan şilebiyle
Mudanya’ya gönderildiler. Paşa, oradan İstanbul’a gitti ve orada askerlik görevi sona erdi.

Keywords

İzmir, İşgal, Ali Nadir Paşa, 17. Kolordu, 56. Tümen, Yunan İşgali.

ALİ NADİR PASHA AND THE 17TH ARMY CORPS IN THE OCCUPATION PROCESS OF İZMİR

Abstract

The territories of the Ottoman Empire began to be occupied with the 7th Article
of the Armistice of Mudros. These occupations were believed to be temporary invasions
carried out by the victors of the war. Therefore, a strong and resolute resistance could not
be mobilized against the occupations. The Greeks in and around Izmir had stirred since the
armistice process. Nurettin Pasha, as the governor and commander, attempted to thwart
these movements.
With the dismissal of Nurettin Pasha, Ahmet İzzet Bey (Kambur) was designated as
the governor, and shortly after, Ali Nadir Pasha was appointed the Commander of the 17th
Army Corps. Ali Nadir Pasha failed to take any effective precautions against the obvious
invasion. Acting in concert with Governor İzzet Bey during the occupation process of İzmir,
he only settled to inform the Ministry of War of the notes given on 14 May.
The Greek soldiers showed their true colors after the first gunfire on May 15, he
showed a conceding attitude and succumbed to all kinds of disgrace. Many officers and
soldiers of the army corps were martyred on the day of the invasion. The remaining officers
and soldiers were detained on steamers and warehouses. When Ali Nadir Pasha, the officers
and soldiers were released, the commander of the Greek occupation forces asked them to
leave Izmir. The dismissed Pasha, along with officers and soldiers, was sent to Mudanya with
a Greek freighter. From there, Pasha went to Istanbul where his military service ended.

Keywords

Izmir, Occupation, Ali Nadir Pasha, 17th Army Corps, 56th Division, Greek, Occupation.

References

• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi BOA, DH. EUM. AYŞ 8-105-1 (17.5.1335 – 17 Mayıs 1919)
• BOA, DH. İ. UM. EK 52-7 s.2 (19.5.1335 - 19 Mayıs 1919).
• BOA. BEO 3454-258988 (30 Teşrin-i Sani 1324 – 13 Aralık 1908)
• BOA. BEO 2990-224200 (14 Şubat 1322 – 27 Şubat 1907)
• BOA. BEO. 2990-224200 (3 Şubat 1322 – 16 Şubat 1907)
• BOA. BEO. 3062-229634 (8 Mayıs 1323 - 21 Mayıs 1907)
• BOA. BEO. 3138 235321, s.1,2,3. (22 Ağustos 1323 – 4 Eylül 1907)
• BOA. BEO. 4054-304037 s.1 (10 Haziran 1328 – 23 Haziran 1912)
• BOA. BEO. 4093/306926 (23 Eylül 1328 - 6 Ekim 1912)
• BOA. BEO. 4129-309622-3 (17 Kanun-u Evvel 1328 – 30 Aralık 1912)
• BOA. BEO. 4129-309622-4 (15 Kanun-u Evvel 1328 – 28 Aralık 1912)
• BOA. BEO. 4129-309622-5 (15 Kanun-u Evvel 1328 – 28 Aralık 1912)
• BOA. BEO. 4134-310037-1 (1 Kanun-u Sani 1328 -14 Ocak 1913)
• BOA. BEO. 4134-310037-2 (1 Kanun-u Sani 1324 - 14 Ocak 1913)
• BOA. BEO.4107-307966 (20 Teşrin-i Evvel 1338 – 2 Kasım 1912)
• BOA. BEO.4107-307966-3. (Tarih yok)
• BOA. BEO.4107-307966-4. (Tarih yok)
• BOA. BEO.4129-309622-1 (17 Kanun-u Evvel 1328 – 30 Aralık 1912)
• BOA. BEO.4129-309622-2 (26 Kanun-u Evvel 1328 – 8 Ocak 1913)
• BOA. DH. DEUM. AYŞ 8-105-2 (5 Mayıs 1335 - 5 Mayıs 1919)
• BOA. DH. İ. UM 19-1 (19-10.1-16.2) (6 Kanun-u Evvel 1335 – 6 Aralık 1919)
• BOA. DH. İ. UM 19-1 (19-10.1-16.3) (2 Eylül 1335 – 2 Eylül 1919)
• BOA. DH. İ. UM 19-1 (19-6/1-3/1) (11 Nisan 1335 – 11 Nisan 1335)
• BOA. DH. İ. UM. EK 51-71 (14 Mayıs 1335 – 14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. İ. UM.EK 51-72 -1-1 (14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. İ. UM. EK 51-72-3 (14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. İUM 19-1 (19-6/1-3/2) (13 Nisan 1335 – 11 Nisan 1335)
• BOA. DH. MKT 1149-11-2 (13 Mart 1323 – 26 Mart 1907)
• BOA. DH. MKT. 1173-41-1 (30 Mayıs 1323 – 12 Haziran 1907)
• BOA. DH. ŞFR 100.134 (17.6.1335 – 2 Haziran 1919)
• BOA. DH. İUM 19-1 (19-6/1-3/2) (13 Nisan 1335 – 11 Nisan 1335)
• BOA. HRSYS. 704-7 (14 Şubat 1328 – 27 Şubat 1913)
• BOA. İ. AS 78-2 s.2 (22 Teşrin-i Sani 1324 – 5 Aralık 1908)
• BOA. İ. AS 78-2 s.4 (27 Teşrin-i Sani 1324 – 10 Aralık 1908)
• BOA. İ. AS. 78-2 s.1 (19 Teşrin-i Sani 1324 – 2 Aralık 1908)
• BOA. İ. HB 123-15 (23 Eylül 1328 - 6 Ekim 1912)
• BOA. İ. HB. 123-15 (19 Eylül 1328 – 2 Ekim 1912)
• BOA. İ. TAL 330-24 (5 Nisan 1320 - 18 Nisan 1904)
• BOA. MV. 173/25 s.2 (8 Kanun-u Sani 1328 - 21 Ocak 1913)
• BOA. MV. 173-15 (2 Kanun-u Sani 1328 – 15 Ocak 1913)
• BOA. ŞD. 3196-88 (23 Kanun-u Sani 1322 - 5 Şubat 1907)
• BOA. Y. PRK. KOM 14-79 (22 Teşrin-i Evvel 1321 – 4 Kasım 1905)
• BOA. DH. EUM. AYŞ 8-29-1 ve 2 (14 Mayıs 1335 - 14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. EUM. AYŞ 8-29-3 (14 Mayıs 1335 - 14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. EUM. AYŞ 8-29-4 (14 Mayıs 1335 - 14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. EUM. AYŞ 8-29-5 (14 Mayıs 1335 - 14 Mayıs 1919)
• BOA.DH.EUM. AYŞ 8-29-6 (14 Mayıs 1335 - 14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. EUM. AYŞ 8-29-7 ve 8 (14 Mayıs 1335 - 14 Mayıs 1919)
• BOA. DH. MKT. 1173-41-2 (9 Haziran 1323 – 22 Haziran 1907)
• BOA. Y. A. HUS 511/98 s.1 (3 Mayıs 1323 - 16 Mayıs 1907)
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. Bakanlıklararası Tayin Daire Başkanlığı 1.3.9 s.2 (6.11.39 –6 Kasım 1923). Askeri Tarih Stratejik Etüt Başkanlığı ATASE Kutu No:20 Gömlek No:5AA (43-3) (17 Mayıs 1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:43-3)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:63A,
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:63AA,
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:63AB,
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:63ADE,
• ATASE Kutu No:20 Gömlek No:5AA (43-3) (17 Mayıs 1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:43-3)
• ATASE Kutu No:20 Gömlek No:5AB (43-4) (17 Mayıs 1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:43-4)
• ATASE Kutu No:20 Gömlek No:5AC (43-5) (17 Mayıs 1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:43-5)
• ATASE Kutu No:20 Gömlek No:5AD (43-6) (17 Mayıs 1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:43-6)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:138AB ATASE Kutu No:20 Gömlek No:5AA (43-3) (17 Mayıs 1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:43-3)
• ATASE Kutu No:20 Gömlek No:2 (40) (20 Mayıs 1335-20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:40)
• ATASE Kutu No:27 Gömlek No:119 (2.3.1335 – 2 Mart 1919) (A:1/1 D:127 F:62)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:21AA (24.2.1335-24 Şubat 1919) (A:1/3 D:48 F:23)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:21 (25.2.1335- 25 Şubat 1919) (A:1/1 D:28 F:22)
• ATASE Kutu No:27 Gömlek No:116 (59) (25.2.1335-25 Şubat 1919) (A:1/1 D:27 F:59)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:97AA (25 Şubat 1335-25 Şubat 1919) (A:1/1 D:44 F:15-1)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:97AB (25 Şubat 1335-25 Şubat 1919) (A:1/1 D:44 F:15-2)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:21AD (25 Şubat 1335-25 Şubat 1919) (A:1/1 D:28 F:23)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:97 (26 Şubat 1335-26 Şubat 1919) (A:1/1 D:44 F:15)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:101AA (19-1) (2.3.1335 – 2 Mart 1919) (A:1/1 D:44 F:19-1)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:101 (19) (3.3.1335 – 3 Mart 1919) (A:1/1 D:44 F:19)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:29AA (31-1) (3.3.1335-3 Mart 1919) (A:1/1 D:4 F:31-1)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:29AB (31-2)( (3.3.1335-3 Mart 1919) (A:1/1 D:4 F:31-2)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:102 (5.3.1335 – 5 Mart 1919) (A:1/1 D:44 F:20)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:103 (21) (8.3.1335 – 8 Mart 1919) (A:1/1 D:44 F:21)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:104 (22) (8.3.1335 – 8 Mart 1919) (A:1/1 D:44 F:22)
• ATASE Kutu No:27 Gömlek No:46 (08.03.1335-8 Mart 1919) (A:1/1 D:155 F:3)
• ATASE Kutu No:13 Gömlek No:106 (24) (12.3.1335 – 12 Mart 1919) (A:1/1 D:44 F:24)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:35 (38) (15.3.1335-15 Mart 1919) (A:1/1 D:48 F:38)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:42AA (45-1) (29.3.1335 - 29 Mart 1919) (A:1/1 D:48 F:45-1)
• ATASE Kutu No:22 Gömlek No:106AA (10.4.1335-10 Nisan 1919) (A:1/1 D:23 F:25-1)
• ATASE Kutu No:22 Gömlek No:106AB (10.4.1335-10 Nisan 1919) (A:1/1 D:23 F:25-2)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:58AA (24.4.1335 - 24 Nisan 1919) (A:1/1 D:48 F:62-1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:140AA (Tarihsiz) (A:1/1 D:74 F:35-1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:140AB (Tarihsiz) (A:1/1 D:74 F:35-2)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:140AC (Tarihsiz) (A:1/1 D:74 F:35-3)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No: 63AAA (A:1/2 D:48 F:67/1) ATASE Kutu No:11 Gömlek No:63ABA (A:1/2 D:48 F:67/2)
• ATASE Kutu No:11 Gömlek No:63ACA(A:1/2 D:48 F:67/3) ATASE Kutu No:11 Gömlek No:63ADA (A:1/3 D:48 F:67/4).
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:122 (Tarihsiz) (A:1/1 D:72 F:15)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:133 (28) (Tarihsiz) (A:1/1 D:74 F:28)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:133 (28-1) (Tarihsiz) (A:1/1 D:74 F:28-1)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:123AB (16/1) (Tarihsiz) (A:1/1 D:72 F:16-2)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:138AD (33/3) (Tarihsiz) (A:1/1 D:74 F:33-4)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1 (14.5.1335 – 14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:127AB (20/2) (14.5.1335-14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:20-2)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:127AC (20/3) (14.5.1335-14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:20-3)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1A (14.5.1335 – 14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1- 1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:107 (2)(14.5.1335 – 14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:21)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:107AA (2/1) (14.5.1335 – 14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:21)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1A (2) (14.5.1335-14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1 (1) (14.5.1335-14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1 (14.5.1335 – 14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:110AB (14.5.1335 – 14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:5-2)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:110 AB (5/2) (14.5.1335 – 14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:5-2)
• ATASE Kutu No:20 Gömlek No:50AA (14.5.1335-14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:80-1)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1 (1) (14.5.1335-14 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:110 (15.5.1335 – 15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:5-1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:110 (5/5)(15.5.1335 – 15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:5-5)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 112 (3/1) (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:7)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:112 (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:5)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:112AA (5/1) (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:5-1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:111AB (7/8) (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:6-2)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:115 (8) (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:8)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:112AB (5/2) (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:5/2)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:111 (7) (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:6)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:111 (7/1) (15.5.1335-15 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:7-1)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:123 (16.5.1335-16 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:16)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 121 (16) (16.5.1335-16 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:16)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:136AF (29/6) (16.5.1335-16 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:229/6)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:136 (29/3) (16.5.1335-16 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:29-3)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:123AA (16/1) (16.5.35-16 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:16-1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 120AB (17.5.1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:15-2)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 116 (11) (17.5.1335-17 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:11)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:142 (35) (18.5.1335-18 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:35)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:120AD (18.5.1335-18 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:15-4)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 28 (23) (18.5.1335-18 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:23)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:141AA (34/1) (18.5.1335-18 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:34-1)
• ATASE Kutu No:19 Gömlek No:142 (35) (18.5.1335-18 Mayıs 1919) (A:1/1 D:72 F:35)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 120AA (18.5.1335-18 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:15-1)
• ATASE Kutu No:12 Gömlek No: 58 (108) (19.5.1335-19 Mayıs 1919) (A:1/3 D:153 F:108)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 126 (19.5.1335-19 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:21)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:138 (33) (19.5.1335-19 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:33)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:138AE (33/5) (19.5.1335-19 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:33-5)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No: 125AA (19.5.1335-19 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:20/1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:140 (19.5.1335-19 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:35)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1ACA (20.5.1335 – 20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-3)
• ATASE, Kutu No:15 Gömlek No:1ACA (8) (20.5.1335-20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-3)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1ACA (20.5.1335 – 20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-3)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1AD (9) (20.5.1335 – 20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-4)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1ADA (10) (20.5.1335 – 20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-4)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1AE (11) (20.5.1335 – 20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-5)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:138AA (33/1) (20.5.1335-20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:33-1)
• ATASE Kutu No:17 Gömlek No:138AC (33-2) (20.5.1335-20 Mayıs 1919) (A:1/1 D:74 F:33-3)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1AEA (12) (21.5.1335 – 21 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-5)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1AF (13) (21.5.1335 – 21 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-6).
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1AFA (14) (21.5.1335 – 21 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-6)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1AG (15) (22.5.1335 – 22 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-7)
• ATASE Kutu No:15 Gömlek No:1AGA (16) (22.5.1335 – 22 Mayıs 1919) (A:1/1 D:80 F:1-7)
• Genelkurmay Başkanlığı, Türk İstiklal Harbi C.II, Batı Cephesi Kısım:1, 3. Baskı, ATASE yayını, Ankara 1999
• TBMM Gizli Celse Zabıtları, Devre:2, C.4, İçtima senesi:2, İçtima:39, Celse:2, 16.4.1340 (1924), s.440.
• Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Haziran 2001, Yıl:50, S.112, ATASE Yayını, Ankara 2001, s.120 ve 123.
• AKER, M. Şefik, İstiklal Harbinde 57. Tümen ve Aydın Milli Cidali, (Büyük Harbin mütarekesinden 336 (1920) senesi sonuna kadar), 104 Sayılı Askeri Mecmua’nın Tarih Kısmı, 1 Mart 1937, Yıl:11, S.45, C.1, Askeri Matbaa, İstanbul, 1937.
• AKKILIÇ, Yılmaz, Kurtuluş Savaşı’nda Bursa, Birinci Kitap/Mondros’tan İşgale, Nilüfer Akkılıç Kütüphanesi Yayınları, Bursa 2008.
• AKSOY, Yaşar, Hasan Tahsin: Yürekler Selanik - Ve İşgal İzmir’inden Hatıralar, Kırmızı Kedi Yayınları, İstanbul 2019.
• APAK, Rahmi, İstiklal Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, TTK Yayını, Ankara 1990.
• ARIKAN, Zeki, “İzmir Basını’nın Mütareke ve İşgal Günleri”, İşgalden Kurtuluşa İzmir, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Cumhuriyet Gazetesi İmecesidir. 9 Eylül 1922 - 9 Eylül 2007, İzmir 2007, s.37.
• ATAY, Falih Rıfkı, Çankaya, Mustafa Kemal’in Çankaya’sı, Bateş Atatürk Dizisi, İstanbul 1998.
• AYDINEL, Sıtkı, Güneybatı Anadolu’da Kuvayı Milliye Harekâtı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993.
• BAYAR, Celal, Ben de Yazdım Milli Mücadeleye Gidiş, C. 6, Sabah Kitabevi, İstanbul 1997.
• BAYAR, Celal, Ben de Yazdım, Milli Mücadeleye Giriş, C. 5, Sabah Yayınları, İstanbul 1997.
• BELEN, Fahri, Türk Kurtuluş Savaşı (Askeri, Siyasi ve Sosyal Yönleriyle), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1983.
• BERBER, Engin, Bir İzmir Kâbusu, Mütareke ve İşgal Dönemi Yazılar, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, İzmir 2002.
• BERBER, Engin, Sancılı Yıllar: İzmir 1918-1922 Mütareke ve Yunan İşgal Döneminde İzmir Sancağı, Ayraç Yayınevi, Ankara 1997.
• BERBER, Engin, Yeni Onbinlerin Gölgesinde Bir Sancak: İzmir (30 Ekim 1918 - 15 Mayıs 1919), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999.
• CEBESOY, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, Temel Yayınları, İstanbul 2019.
• ÇAKMAK, Fevzi, Batı Rumeli’yi Nasıl Kaybettik?, Garb-i Rumeli’nin Suret-i Ziyaı ve Balkan Harbi’nde Garp Cephesi, Haz. Ahmet Tetik, Türkiye İş Bankası Kültür Yayını, İstanbul 2011.
• ÇETİNKAYA, Ali, Askerlik Hayatım 1914-1922 Haz. Oktay Şimşek – Zeki Dilek, Irak Cephesi, İşgal İzmir’i ve Ayvalık, Türkiye İş Bankası Kültür Yayını, İstanbul 2012.
• GÖKÇEN, Salim, Türkiye’de Rum-Yunan Vahşet ve Terörü, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2010.
• HAYTOĞLU, Ercan, “Batı Anadolu’da İngiltere’nin 1919 Yılı Siyasi ve Askeri Faaliyetlerine Bir Bakış”, Milli Mücadele’nin Başlangıcının 100. Yıldönümünde 1919, Ed. İbrahim Bozkurt-Umut Karabulut, Nobel Yayınları, İstanbul 2019, s.81. J
• JAESCHKE Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922), TTK Yayını, Ankara 1989.
• JAESCHKE, Gotthard, Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri, (Çev. Cemal Köprülü), TTK Yayınları, Ankara 1991.
• KISIKLI, Emine, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Yapılandırılması Sürecinde Mustafa Kemal’in Hayatında İzmir”, Kuva-yı Milliye’nin 90. Yılında İzmir ve Batı Anadolu Uluslararası Sempozyumu Bildirileri”,6-8 Eylül 2009, 1.Kitap, (Yay. Haz. Oktay Gökdemir)İzmir Büyükşehir Belediyesi, Ankara 2010, s.229.
• KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, TTK Yayını, 2. Baskı Ankara 1988. Miralay Bekir Sami Günsav’ın Milli Mücadele Anıları, I. Cilt, Haz. Muhittin Ünal, TTK Yayını, Ankara 2016.
• MORALI, Nail, Mütareke’de İzmir Olayları, TTK Yayını, 3. Baskı, Ankara 2021.
• ORHUNLU, Bilge, Mütareke Dönemi, Emperyalist Batı’nın ve Yerli İşbirlikçilerin Gerçek Yüzü, Kum Saati Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2011.
• ÖKLEM, Necdet, İzmir’in İşgali, İzmir 1999. ÖKTEM, Haydar Rüştü, Mütareke ve İşgal Anıları, Haz. Zeki Arıkan, TTK Yayını, Ankara 1991.
• ÖZALP, Kazım, Milli Mücadele 1919-1922 I, TTK Yayını, 3. Baskı, Ankara 1988.
• ÖZTOPRAK, İzzet – AYTEPE Oğuz – KARATAŞ Murat, Yunan İşgali’nde Batı Anadolu, C.1, Atatürk Araştırma Merkezi yayını, Ankara 2014.
• SARIHAN, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü I (Açıklamalı Kronoloji), Mondros’tan Erzurum Kongresi’ne (30 Ekim 1918 – 22 Temmuz 1919) TTK Yayını, 2.Baskı Ankara 1993. Savaşın Sona Erdirildiği Kent Mudanya ve A.(Abdullah) Galip Tokça’nın İki Mütareke Arasında Mudanya Hatıraları, Mudanya Belediyesi, Yay. Haz.:Yılmaz Akkılıç, İstanbul, (tarihsiz)
• SELEK, Sabahattin, Anadolu İhtilali, C. 1, Kastaş Yayınları, 9. Baskı İstanbul 2000
• SONYEL, Salahi R., İngiliz Gizli Belgelerinde Türk-Yunan İlişkileri 1821-1923, Remzi Kitabevi, İstanbul 2011.
• SORGUÇ, Erdoğan, Kurtuluş Savaşı Tarihinde Doğru Bilinen Bir Yanlışın İç Yüzü İzmir’in İşgali ve Sözde İlk Kurşun, Cinius Yayınları, İstanbul 2019.
• Süvari Yüzbaşı Ahmed, Türk İstiklal Harbi Başında Milli Mücadele, Haz. İsmail Aka, Vehbi Günay, Cahit Telci, Akademi Kitabevi, İzmir 1993.
• TAÇALAN, Nurdoğan, Ege’de Kurtuluş Savaşı Başlarken, Hür Yayın, İstanbul 1981. TANSEL, Selahattin Tansel, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.1, MEB Yayınları, İstanbul 1991.
• TAŞKIRAN, Cemalettin, Milli Mücadele’de Türk ve Yunan Esirler (1919-1923), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2018.
• TURAN, Mustafa, “İtilaf Devletlerinin Anadolu Planları ve Yunan İşgali”, Prof. Dr. Necmi Ülker’e Armağan, (Haz. Nilgün Nurhan Kara, Latif Daşdemir, Özer Küpeli), İzmir 2008, s.130.
• TURAN, Mustafa, Yunan Mezalimi (İzmir, Aydın, Manisa, Denizli- 1919-1923), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 1999.
• TÜRKGELDİ, Ali Fuad, Görüp İşittiklerim, 4. Baskı, TTK Yayını, Ankara1987
• UMAR, Bilge, İzmir’de Yunanlıların Son Günleri, Bilgi Yayınevi, Ankara 1974.
• UMAR, Bilge, Yunanlıların ve Anadolu Rumlarının Anlatımıyla İzmir Savaşı, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2002.
• Vahdettin’in Sırdaşı Avni Paşa Anlatıyor, Milli Mücadele ve Sürgün Yılları, Haz. Osman Öndeş, İstanbul 2012.
• Ziya Şakir, İşgal Altında, Haz. Feridun Ata, Palet Yayınları, Konya 2010. V.
• ALTAY, Fahrettin, İzmir Faciasının Muhakemesi, Belleten, C.XXIII, S.89, Ocak 1959, s.137-156.
• ATA, Feridun, “Divan-ı Harbi Örfi Reisleri Mustafa Paşalar Hakkında Bir Yanlışın Düzeltilmesi”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:24, Erzurum 2004, s.261-265.
• BAYKAL, Bekir Sıtkı, İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgali ve Bu Olayın Doğu Anadolu’daki Tepkileri, Belleten, C.XXXIII, S.132, Ekim 1969, s.517-575.
• BAYTUOĞLU, Hamdi, “İzmir’in İşgali”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi (Aylık Kültür ve Tarih Dergisi), Nisan 1968, S.7, s.3-11.
• BERBER, Engin, “Kurtuluştan Sonra İzmir’de Yunan İşgal Dönemine Tepkiler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:3, Yıl:1987, Sayı:8, İkinci Basım, s.443-460.
• ÇELEBİ, Mevlüt, “Bir İtalyan Gazetecinin Kaleminden İzmir’in İşgali”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.XIX, İzmir’in İşgali Özel Sayısı, Yıl:2014, s.131-154.
• ETİNGÜ, Turgut – PAMİRTAN, Pamirtan, “İzmir Nasıl İşgal Edilmişti?”, Hayat (Haftalık Mecmua), Yıl 9, C.2, S.37, 3 Eylül 1964, s.12-13.İzmir’in İşgal Sürecinde Ali Nadir Paşa ve 17. Kolordu
• TEKİR, Süleyman, “Yunan İşgali Öncesi İzmir ve Çevresinde Rum Faaliyetleri”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.XIX, Özel Sayı, Yıl:2019, s.29-61.
• YAVUZ, Nuri, “Birinci Balkan Harbi ve Selanik’in Kaybı” Gazi Akademik Bakış, C.I, S.2, Yaz 2008, s.139-154. VI. İnternet Kaynakları
• ATA, Feridun, “Divan-ı Harbi Örfi Mahkemelerinde Ermeni Tehciri Yargılamaları”, Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:15, Yıl:2004, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/258116 s.313. (Erişim: 24 Eylül 2021)
• GÜNEŞ, Günver, “İzmir’in İşgali ve Aydın’daki Yankıları”, s.24. http://turkoloji. cu.edu.tr/ATATURK/ arastirmalar/ gunver_gunes_izmirin_isgali_ aydindaki_yankilari.pdf (Erişim: 25 Eylül 2021)