Research Article
BibTex RIS Cite

TÜRKİYE’S MIDDLE EAST POLICY IN THE DEBATES OF THE REPUBLICAN SENATE (1961-1980)

Year 2024, Volume: 24 Issue: 49, 905 - 932, 31.12.2024
https://doi.org/10.18244/cttad.1488081

Abstract

The Republican Senate is one of the most critical institutions in Turkish politics and bureaucracy in the inter-coup period. The Senate had an eclectical structure bringing the elected and appointed members together. Senate members originated from the military made this institution a tool of military tutelage. Political, economic and social developments in the country as well as foreign policy were discussed by the members of the senate. Main topics in foreign policy debates were Turkish-American relations, Cyprus Problem and Turkey’s membership to the Common Market. In addition, Turkey’s Middle East policy was discussed in the senate in detail. The governments ruling the country in this period sought to develop Turkey’s political relations with the Middle East countries. Political relations included the development of diplomatic relations and bilateral visits between countries, Turkey’s membership to CENTO, Turkey’s relations with the ICO and PLO as well as Turkey’s approach to the Arab-Israeli Wars. In this period, Turkey tried to develop relations with the regional states and organizations and supported the Arab states in two wars. This study analyzes these developments on the basis of the archives of the Republican Senate chronologically and concludes that Turkey’s Middle East policy was generally supported, but sometimes criticized for the methods used to conduct these policies by the members of the senate. However, the political and ideological polarization in this period did not have serious impact on the foreign policy debates in the parliament.

References

  • Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (CSTD)
  • Ahmad, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2022.
  • Armaoğlu, Fahir, Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997. İstanbul: Kronik Yayınları, 2022. Armaoğlu, Fahir, Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları 1948-1988. İstanbul: Kronik Yayınları, 2017.
  • Aydın, Suavi ve Taşkın Yüksel. 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2022.
  • Bengio, Ofra, Türkiye-İsrail: Hayalet İttifaktan Stratejik İşbirliğine. İstanbul: Erguvan Yayınevi, 2009.
  • Erhan, Çağrı ve Kürkçüoğlu, Ömer. “Arap Olmayan Ülkelerle İlişkiler.” Türk Dış Politikası c.1. Editör Baskın Oran, 796-801. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
  • Fırat, Melek ve Kürkçüoğlu, Ömer. “Arap Devletleriyle İlişkiler.” Türk Dış Politikası c.1. Editör Baskın Oran, 784-796. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
  • Gerger, Haluk, ABD, Ortadoğu, Türkiye. İstanbul: Yordam Kitap, 2012.
  • Hale, William, Türk Dış Politikası 1774-2000. İstanbul: Mozaik Yayınları, 2003.
  • Kürkçüoğlu, Ömer, Türkiye’nin Arap Ortadoğusu’na Karşı Politikası 1945-1970. Ankara: Barış Kitap, 1972.
  • Papuççular, Hazal, Cumhuriyet’in Dış Politikası: Olaylar, Aktörler, Kurumlar 1923-2023. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2023.
  • Sander, Oral, Türk-Amerikan İlişkileri 1947-1964. Ankara: İmge Kitabevi, 2016.
  • Sander, Oral, Türkiye’nin Dış Politikası. Ankara: İmge Kitabevi, 2006.
  • Türkmen, İlter, Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu Politikası. İstanbul: BİLGESAM Yayınları, 2010.
  • Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2023.
  • Ahmad, Syed Salahuddin, “Regional Cooperation for Development.” Pakistan Horizon 22, 2 (1969): 22-28. Duran, Hasan ve Karaca, Ahmet, “1950-1980 Döneminde Türkiye-Ortadoğu İlişkileri.” Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari İlimler Dergisi 14, 1 (2013): 121-136.
  • Hale, William ve Bharier, Julian, “CENTO, R.C.D and the Northern Tier.” Middle Eastern Studies 8, 2 (1972): 217-226. Özgişi, Tunca, “Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosunun Yeri.” Türkiyat Mecmuası 21 (Güz 2011): 291-323.
  • Sinkaya, Bayram, “Geçmişten Günümüze Türkiye’nin Ortadoğu Politikası ve Batı Etkisi.” Adam Akademi 11, 1 (2011): 79-100.
  • Yeşilbursa, Behçet Kemal, “CENTO: The Forgotten Alliance in the Middle East (1959-1979).” Middle Eastern Studies 56, 6 (2020): 854-877.
  • Yeşilbursa, Behçet Kemal, “The Formation of RCD: Regional Cooperation for Development.” Middle Eastern Studies 45, 4 (2009): 637-660.

CUMHURİYET SENATOSU TARTIŞMALARINDA TÜRKİYE’NİN ORTADOĞU POLİTİKASI (1961-1980)

Year 2024, Volume: 24 Issue: 49, 905 - 932, 31.12.2024
https://doi.org/10.18244/cttad.1488081

Abstract

Cumhuriyet Senatosu iki darbe arası dönemin en önemli kurumlarından biridir. 1961 Anayasası ile kurulan senato eklektik bir yapıya sahip olmuş ve seçilmiş üyelerle atanmış üyeleri bir araya getirmiştir. Senatoda asker kökenli üyelerin de yer alması ise bu kurumu sivil siyaset üzerinde bir vesayet aracı haline getirmiştir. İki darbe arası dönemde Türkiye’de yaşanan tüm gelişmeler senato tartışmalarında yer almıştır. Senato Türkiye’nin siyasi, ekonomik ve sosyal konularının yanı sıra dış politikanın da tartışıldığı bir kurum işlevi görmüştür. Dış politika alanında bu tartışmaların ana konuları Türk-Amerikan ilişkileri, Kıbrıs Sorunu ve Ortak Pazar’a üyelik olmuştur. Bunun yanı sıra Türkiye’nin Ortadoğu politikası da senato tartışmalarında geniş yer tutmuştur. İki darbe arası dönemde ülkeyi yöneten hükümetler Ortadoğu özelinde Türkiye’nin bölge ülkeleriyle siyasi ilişkilerini geliştirmeye çabalamışlardır. Ortadoğu ülkeleri ile siyasi ilişkiler; diplomatik ilişkilerin geliştirilmesi ve ülkeler arası ziyaretler, Türkiye’nin CENTO üyeliği, İKÖ ve FKÖ gibi örgütlerle ilişkilerinin yanı sıra Türkiye’nin Arap-İsrail Savaşları karşısındaki tutumunu kapsamaktadır. Türkiye bu dönemde bölge ülkeleriyle ve CNETO, İKÖ ve FKÖ gibi örgütlerle diplomatik ilişkilerini geliştirmeye çalışmış ve Arap-İsrail Savaşları’nda Arap ülkelerinden yana politikalar izlemiştir. Bu çalışma Cumhuriyet Senatosu tutanakları ışığında bu başlıkları kronolojik olarak incelemektedir. Çalışmanın en temel çıkarımı ise Türkiye’nin bu dönemdeki Ortadoğu siyasetinin senato üyeleri tarafından ana hatlarıyla desteklendiği fakat yöntemsel olarak hükümetlere yer yer ağır eleştirilerin de yapıldığıdır. Sonuç olarak 1960’lı ve 1970’li yılların siyasi ve ideolojik kutuplaşma ortamının senatodaki dış politika tartışmalarına çok fazla yansımadığı görülmektedir.

References

  • Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (CSTD)
  • Ahmad, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2022.
  • Armaoğlu, Fahir, Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997. İstanbul: Kronik Yayınları, 2022. Armaoğlu, Fahir, Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları 1948-1988. İstanbul: Kronik Yayınları, 2017.
  • Aydın, Suavi ve Taşkın Yüksel. 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2022.
  • Bengio, Ofra, Türkiye-İsrail: Hayalet İttifaktan Stratejik İşbirliğine. İstanbul: Erguvan Yayınevi, 2009.
  • Erhan, Çağrı ve Kürkçüoğlu, Ömer. “Arap Olmayan Ülkelerle İlişkiler.” Türk Dış Politikası c.1. Editör Baskın Oran, 796-801. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
  • Fırat, Melek ve Kürkçüoğlu, Ömer. “Arap Devletleriyle İlişkiler.” Türk Dış Politikası c.1. Editör Baskın Oran, 784-796. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
  • Gerger, Haluk, ABD, Ortadoğu, Türkiye. İstanbul: Yordam Kitap, 2012.
  • Hale, William, Türk Dış Politikası 1774-2000. İstanbul: Mozaik Yayınları, 2003.
  • Kürkçüoğlu, Ömer, Türkiye’nin Arap Ortadoğusu’na Karşı Politikası 1945-1970. Ankara: Barış Kitap, 1972.
  • Papuççular, Hazal, Cumhuriyet’in Dış Politikası: Olaylar, Aktörler, Kurumlar 1923-2023. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2023.
  • Sander, Oral, Türk-Amerikan İlişkileri 1947-1964. Ankara: İmge Kitabevi, 2016.
  • Sander, Oral, Türkiye’nin Dış Politikası. Ankara: İmge Kitabevi, 2006.
  • Türkmen, İlter, Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu Politikası. İstanbul: BİLGESAM Yayınları, 2010.
  • Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2023.
  • Ahmad, Syed Salahuddin, “Regional Cooperation for Development.” Pakistan Horizon 22, 2 (1969): 22-28. Duran, Hasan ve Karaca, Ahmet, “1950-1980 Döneminde Türkiye-Ortadoğu İlişkileri.” Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari İlimler Dergisi 14, 1 (2013): 121-136.
  • Hale, William ve Bharier, Julian, “CENTO, R.C.D and the Northern Tier.” Middle Eastern Studies 8, 2 (1972): 217-226. Özgişi, Tunca, “Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosunun Yeri.” Türkiyat Mecmuası 21 (Güz 2011): 291-323.
  • Sinkaya, Bayram, “Geçmişten Günümüze Türkiye’nin Ortadoğu Politikası ve Batı Etkisi.” Adam Akademi 11, 1 (2011): 79-100.
  • Yeşilbursa, Behçet Kemal, “CENTO: The Forgotten Alliance in the Middle East (1959-1979).” Middle Eastern Studies 56, 6 (2020): 854-877.
  • Yeşilbursa, Behçet Kemal, “The Formation of RCD: Regional Cooperation for Development.” Middle Eastern Studies 45, 4 (2009): 637-660.
There are 20 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Türkish Political Hİstory
Journal Section Research Articles
Authors

Murat Kasapsaraçoğlu 0000-0003-4786-6592

Early Pub Date December 31, 2024
Publication Date December 31, 2024
Submission Date May 22, 2024
Acceptance Date November 12, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 24 Issue: 49

Cite

Chicago Kasapsaraçoğlu, Murat. “CUMHURİYET SENATOSU TARTIŞMALARINDA TÜRKİYE’NİN ORTADOĞU POLİTİKASI (1961-1980)”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 24, no. 49 (December 2024): 905-32. https://doi.org/10.18244/cttad.1488081.