Direct and Indirect Relationships between Personality Types and Problem-Focused Coping Style in Adolescents: Mediation Role of Cognitive Flexibility

Year 2019, Volume: 48 Issue: 1, 73 - 99, 21.04.2019

Bülent Gündüz Öner Çelikkaleli

Abstract

The first aim of this research is to examine the relationship between personality types,
problem-focused stress coping style, and cognitive flexibility in adolescents. The
second aim is to determine whether cognitive flexibility plays a mediating role in
relationship between personality types and problem-oriented coping styles. For this
purpose, data were collected from 465 adolescents (293 (63%) women and 172 (37%)
men). Five Factor Personality Scale, Coping Style Scale and Cognitive Flexibility Scale
were used as data collection tools. Correlation coefficient and path analysis were used
in the analysis of the data. According to the findings obtained from the research,
positive personality types such as extraversion, agreeableness, conscientiousness and
openness of the adolescents have significant positive relationships between problemfocused coping style and cognitive flexibility. On the other hand, there was a
significant negative correlation between neuroticism personality type and problemfocused coping style and cognitive flexibility. When the findings of mediation analysis
are examined, it has been found that cognitive flexibility has partially mediation role in
relationships between personality types and problem-focused coping style. In other
words, both direct relationships between personality types and problem-focused
coping are meaningful, as well as indirect implications through cognitive flexibility. The
findings were discussed and interpreted in light of the literature.

Keywords

Personality, Problem, Stress, Coping, Cognitive Flexibility

Ergenlerde Kişilik Tipleri ile Problem Odaklı Stresle Başaçıkma Tarzı Arasındaki Doğrudan ve Dolaylı İlişkiler: Bilişsel Esnekliğin Aracılık Rolü

Abstract

Bu araştırmanın ilk amacı, ergenlerde kişilik tipleri, problem odaklı stresle başaçıkma
tarzı ve bilişsel esneklik arasındaki ilişkiyi incelemektir. İkinci amacı ise, bilişsel
esnekliğin kişilik tipleri ve stresle problem odaklı başaçıkma tarzı arasında ilişkide
aracılık rolü olup olmadığını belirlemektir. Bu amaçla, 293’ü (%63) kadın, 172’si (%37)
erkek toplam 465 ergenden veri toplanmıştır. Veri toplama araçları olarak, Beş Faktör
Kişilik Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Ölçeği kullanılmıştır.
Verilerin analizinde korelasyon katsayısı ve yol analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde
edilen bulgulara göre, ergenlerin dışa dönüklük, yumuşak başlılık, dürüstlük ve açıklık
gibi olumlu kişilik tipleri ile stresle problem odaklı başaçıkma ve bilişsel esneklik
arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Buna karşın, nevrotiklik kişilik
tipi ile problem odaklı stresle başaçıkma ve bilişsel esneklik arasında negatif yönde
anlamlı ilişki bulunmaktadır. Aracılık analizine ilişkin bulgular incelendiğinde, kişilik
tipleri ile problem odaklı stresle başa çıkma tarzı arasındaki ilişkide bilişsel esneklik kısmi aracılık işlevi görmektedir. Diğer bir ifadeyle, kişilik tipleri ile problem odaklı
stresle başaçıkma arasında hem doğrudan ilişkiler anlamlıdır hem de bilişsel esneklik
aracılığıyla oluşan dolaylı ilişkiler anlamlıdır. Elde edilen bulgular alanyazın
çerçevesinde tartışılmış ve yorumlanmıştır 

Keywords

Kişilik, Problem, Stres, Başaçıkma, Bilişsel Esneklik

References

• Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklikleri ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Anderson, P. (2002). Assessment and development of executive function (EF) during childhood. Child Neuropsychology, 8(2), 71-82.
• Baltaş, A. & Baltaş, Z. (1997). Stres ve başaçıkma yolları, 16. Baskı, Remzi Kitabevi, istanbul.
• Basım, H. N, Çetin, F. & Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarıyla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24 (63), 20-34.
• Batıgün-Durak, A. & Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26 (67), 1-10
• Bedel, A. & Ulubey, E. (2015). The role of cognitive flexibility on explanatıon adolescent’s coping strategies. Electronic Journal of Social Sciences. 14 (55), 291-300.
• Benet-Martinez,V. & John, O. P. (1998). Los cincogr and esacross cultures and ethnic groups: Multitrait multimethod analysis of the bigfive in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 729-750.
• Bilgin, M. (2017). Ergenlerin beş faktör kişilik özelliğini yordayan bazı değişkenler. Journal of Human Sciences, 13(3), 36543670. doi:10.14687/jhs.v13i3.3975
• Bilgin. M. (2009b). Bilişsel esnekliği yordayan bazı değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 142-157.
• Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K., Wltz, T., & Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire–II: A revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behavior therapy, 42(4), 676-688.
• Brebner, J. (2001). Personality and stress coping. Personality and individual differences, 31(3), 317-327.
• Canas, J., Quesada, J., Antolí, A., & Fajardo, I. (2003). Cognitive flexibility and adaptability to environmental changes in dynamic complex problem– solving tasks. Ergonomics, 46(5), 482–501
• Caprara, G. V. & Cervone, D. (2000). Personality: Determinants, Dynamics andpotentials. Cambridge: Cambridge University Pres.
• Chung, M. C., & Kaminski, E. R. (2018). Posttraumatic stress disorder and chronic idiopathic URTICARIA: The role of coping and personality. Psychiatric Quarterly, 1-16.
• Chwaszcz, J., Lelonek-Kuleta, B., Wiechetek, M., Niewiadomska, I., & Palacz-Chrisidis, A. (2018). Personality traits, strategies for coping with stress and the level of ınternet addiction—a study of Polish secondary-school students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(5), 987.
• Costa, P. T., (1996), Workand personality: Use of The NEO-PI-R in industrial/organisational psychology, applied psychology: An International Review, 45 (3), 225-241
• Curran, T & Andersen, K.K. (2017). Intergenerational patterns of cognitive flexibility through expressions of maternal care. Personality and Individual Differences, 108, 32-34.
• Çapri, B. (2018). Bilişsel gelişim (Ed. B. Gündüz ve B. Çapri), Eğitim Psikolojisi içinde, 6. Baskı, Adana: Karahan Kitapevi.
• Çelikkaleli, Ö. (2014a). Bilişsel Esneklik Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim,39(176), 339-346.
• Çelikkaleli, Ö. (2014b). Ergenlerde bilişsel esneklik ile akademik, sosyal ve duygusal yetkinlik inançları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 39(176), 347-354.
• Dağ, İ. & Gülüm, V. (2013). Yetişkin bağlanma örüntüleri ile psikopatoloji belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel özelliklerin aracı rolü: bilişsel esneklik. Türk Psikiyatri Dergisi, 24,1-8.
• Dennis, J. P.,& Vander Wal, J. S. (2010). The Cognitive Flexibility Inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34, 241-253.
• Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1), 56-64.
• Doğan Laçin, B. G. & Yalçın, İ. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Öz-yeterlilik ve Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Bilişsel Esnekliği Yordama Düzeyleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,
• Esen-Aygun, H. (2018). The Relationship between Pre-Service Teachers' Cognitive Flexibility and Interpersonal Problem Solving Skills. Eurasian Journal of Educational Research, 77, 105-128.
• Evans, P., Martin, A. J., & Ivcevic, Z. (2018). Personality, coping, and school well-being: an investigation of high school students. Social Psychology of Education, 21(5), 1061-1080.
• Gámez, W., Chmielewski, M., Kotov, R., Ruggero, C. & Watson, D. (2011). Development of a measure of experiential avoidance: the multidimensional experiential avoidance questionnaire. Psychological Assessment, 23, 692–713.
• Garbaroni, S.,Chiorri. C. & Magnativa, N. (2014). Personality traits of the Five-Factor Model are associated with work-related stress in special force poliçe officers. International Archives of Occupational and Environmental Health, 87 (3), 295-306.
• Gloster, A. T., Klotsche, J., Chaker, S., Hummel, K. V., & Hoyer, J. (2011). Assessing psychological flexibility: what does it add above and beyond existing constructs? Psychological Assessment, 23, 970–982.
• Güler, B. (2015). Ergenlerde bilişsel esneklik ölçümü ve depresyon belirtileri ile ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir üniversitesi Sosyal Bililer Enstitüsü.
• Gündüz, B. (2013). The contributions of attachment styles, irrational beliefs and psychological symptoms to the prediction of cognitive flexibility. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(4), 2071-2085.
• Gündüz, B. (2018). Kişilik gelişimi (Ed. B. Gündüz ve B. Çapri), Eğitim Psikolojisi içinde, 6. Baskı, Adana: Karahan Kitapevi.
• Hasçuhadar, B. & Coşkun, H. (2018). Okul öncesi dönemde hazzı geciktirme ve yaratıcılık arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rol. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 230-249. DOI: 10.17240/aibuefd.2018.18.36350-411090
• Hasking, P. A.,Coric, S. J., Swannell, S., Martin, G., Thompson, H. K., & Frost, A. D. (2010). Briefreport: Emotion regulation and coping as moderators in the relationship between personality and self-injury. Journal of adolescence, 33(5), 767-773.
• İpek Güler, B. (2017). Eylem kimlikleme düzeyinin yordanmasında akademik erteleme, sosyal sorun çözme, bilişsel esneklik ve dürtüselliğin rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara üniversitesi Eğitim Bililer Enstitüsü.
• Kashdan, T. B. & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30, 865–878.
• Kiekens, G.,Bruffaerts, R., Nock, M. K., Van de Ven, M., Witteman, C., Mortier, P., Demyttenaere, K. & Claes, L. (2015). Non-suicidal self-injury among Dutch and Belgian adolescents: personality, stress and coping. European Psychiatry, 30(6), 743-749.
• Koesten, J. & Anderson, K. (2004). Exploringthe influence of family communication patterns, cognitive complexity, and interpersonal competence on adolescent risk behaviors. Journal of FamilyCommunication, 4 (2), 99-121.
• Koesten, J., Schrodt, P., & Ford, D. J. (2009). Cognitive flexibility as a mediator of family communication environments and young adults’ well-being. Health Communication, 24(1), 82-94.
• Küçüködük, C. (2015). 3-5 yaş arasında ve anaokuluna giden çocuk annelerinin ayrılma kaygısı ve bağlanma biçimleri ile çocuğun davranışları ve ayrılma kaygısı arasındaki ilişki: bilişsel esnekliğin aracı rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Bilim Dalı, Ankara.
• Latzman, R. D., & Masuda, A. (2013). Examining mindfulness and psychological inflexibility within the framework of Big Five personality. Personality and Individual Differences, 55(2), 129-134.
• Lazarus, R.S. ve Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, andcoping. New York: Springer Publishing.
• MacKinnon, D. P.,Lockwood, C. M., Hoffman, J. M., West, S. G., & Sheets, V. (2002). A comparison of methods to test mediation and other intervening variable effects. Psychological Methods, 7(1), 83, 107.
• Martin, M.M. & Anderson, C.M. (1998). The cognitive flexibility scale: Three validity studies. Communication Reports, 11 (1), 1-9
• Martin, M. M., Anderson, C. M., & Thweatt, K. S. (1998). Aggressive communication traits and their relationships with the cognitive flexibility scale and the communication flexibility scale. Journal of Social Behavior ve Personality, 13(3), 531-540.
• Martin, M. M. & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76(2), 623-626
• McCrae, R. & R.-Costa, P. T. (1989). Reinterpreting the Myers-Briggs Type Indicator from the perspective of The Five-Factor Model of personality. Journal of Personality, 57, 1, 17-40
• McCrae, R. & R.-Costa, P. T., (2005), Personality in Adulthood. A Five Factor Theory Perspective. New York: Guilford Press.
• McCrae, R.R., & Costa, P. T., (1987). Validation of thefive-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52 (1), 81- 90.
• Meyer, E. C., Kotte, A., Kimbrel, N. A., DeBeer, B. B., Elliott, T. R., Gulliver, S. B., & Morissette, S. B. (2019). Predictors of lower-than-expected posttraumatic symptom severity in war veterans: The influence of personality, self-reported trait resilience, and psychological flexibility. Behaviour Research and Therapy, 113, 1-8.
• Murdock, K. W., Oddi, K. B., & Bridgett, D. J. (2013). Cognitive correlates of personality: Links between executive functioning and the big five personality traits. Journal of Individual Differences, 34(2), 97-104.
• Ocak, M. & Güler, M. (2013). A tipi kişilik ve başa çıkma yöntemlerinin stresle ilişkisi: Türk ve Bosna’lı öğrenciler üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(8), 135-147.
• Öncü, B. & Sakarya, A. (2013). Ergen Özkıyımlarında bilişsel etmenler ve çarpıtmaların rolü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5 (2), 232-245.
• Shields, G. S., Trainor, B. C., Lam, J. C., & Yonelinas, A. P. (2016). Acute stress impairs cognitive flexibility in men, not women. Stress. 19(5), 542-548.
• Singh, K.,Arteche, A. & Holder, M.D. (2011). Personality factors and psychopathy, alexithymia and stress. Asian Journal of Psychiatry, 4 (35-40).
• Stahl, L.,& Pry, R. (2005). Attentional flexibility and perseveration: Developmental aspects in young children. Child Neuropsychology, 11(2), 175-189.
• Stevens, A. D. (2009). Social problem-solving and cognitive flexibility: Relations to social skills and problem behavior of at risk young children (Doctoralthesis). Available from ProOuestDissertations and Theses database. (UMI No. 3359050)
• Şahin, N. H & Durak, A. (1995). Üniversite öğrencileri için bir Stresle Başa Çıkma Tarzı Ölçeği. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
• Şahin, N. H., Güler, M., & Basım, H. N. (2009). A tipi kişilik örüntüsünde bilişsel ve duygusal zekânın stresle başa çıkma ve stres belirtileri ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(3), 243-254.
• Şahin, N., Şahin, N. H. & Heppner, P. P. (1993). Psychometric proporties of the Problem Solving Inventory in a group of Turkish University Students. Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.
• Taş, S., & Deniz, S. (2018). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematiğe yönelik öğrenilmiş çaresizliklerinin yordanması: Problem Çözme Becerisi ve Bilişsel Esneklik. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 9(3), 581-617.
• Tayfun, D. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş.Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1), 56-64.
• Telef, B. B. & Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlerin kişilik özellikleri, stresle başaçıkma yöntemleri ve kontrol algıları arasındaki ilişkiler.Millî Eğitim, 182, 159-171.
• Theeboom, T., Beersma, B. & Van Vianen, A.E.M. (2015). The differential effects of solution-focused and problem-focused coaching questions on the affect, attentional control and cognitive flexibility of undergraduate students experiencing study-related stress. The Journal of Positive Psychology , 11 (5), 460-469.
• Türe, N. (2017). Stres düzeyi ve kişilik arasındaki ilişki ve stres yönetim teknikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Walker, M. P., Liston, C., Hobson, J. A., & Stickgold, R. (2002). Cognitive flexibility across the sleep–wake cycle: REM–sleep enhancement of anagram problem solving. Cognitive Brain Research, 14(3), 317–324.
• Watson, D. & Naragon-Gainey, K. (2014). Personality, emotions, and the emotional disorders. Clinical Psychological Science, 2(4) 422 –442
• Williams, J.,& MacKinnon, D. P. (2008). Resampling and distribution of the product methods for testing indirect effects in complex models. Structural Equation Modeling, 15, 23-51.
• Yücel, O. (2011). The effects of problem based learning on cognitive flexibility, selfregulation skills and students' achievements. (Unpublished master thesis). Bahçesehir University, İstanbul.
• Yurtsever, H. (2009). Kişilik özelliklerinin stres düzeyine etkisi ve stresle başa çıkma yolları: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi) DEÜ, İzmir.
• Zhou, Y.,Li, D., Li, X., Wang, Y., & Zhao, L. (2017). Big five personality and adolescent Internet addiction: The mediating role of coping style. Addictivebehaviors, 64, 42-48.