Yeni Çağ İnanışlarının Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma: Bursa Örneği

Year 2022, Volume: 26 Issue: 1, 135 - 152, 15.06.2022

Ekber Şah Ahmedi

https://doi.org/10.18505/cuid.1080308

Cited By: 2

Abstract

Bu araştırmanın konusunu bireysel dindarlık olarak değerlendirilebilen yeni çağ inanışları oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı ise yeni çağ inanışlarının bireylerin dini bilgi ve dindarlık düzeyi ile ilişkisini ölçmektir. Bilindiği üzere klasik sekülerleşme kuramcıları modernleşme süreci ile dini, mitolojik ve benzeri doğaüstücü yapıların tedrici olarak önemini yitireceğini öngörmüştür. Buna göre din sadece toplumsal kurumlar üzerindeki belirleyici etkisini kaybetmeyip, aynı zamanda bireyin yaşamından da önemli ölçüde çekilecektir. Ancak müesses dinin (post)modern toplumlarda göreceli olarak geçmişe nazaran yaşama yön verme noktasında belirleyici rolünü yitirdiyse de hala önemli bir toplumsal kurum olarak farklı biçimlerde varlığını sürdürdüğü söylenebilir. Bir başka deyişle, kurumsal dinin zayıfladığı toplumlarda dinselliğin farklı biçimlere büründüğü ifade edilebilir. Bu bağlamda, 1960 sonrasında Batı toplumlarında yeni dinsellik formlarının ortaya çıktığı görülmektedir. Sosyolojik araştırma geleneğinde bahsi geçen dinsellik formlarını tanımlamak için yeni dinler, yeni dini hareketler, yeni çağ hareketi veya yeni çağ maneviyatı gibi kavramlar ortaya atılmıştır. Modernleşen ülkemizde de benzer dinsel yapıların görünürlük kazanmaya başladığı tespit edilmektedir. Konu sosyal bilimin pek çok alt disiplininde farklı açılardan araştırılmaktadır. Bu çerçevede nicel desende tasarlanan mevcut araştırma Bursa’da okuyan 382 üniversite öğrencisi ile yapılmıştır. Araştırmada dine öznel önem verme ile yeni çağ inanışları arasında negatif yönlü bir korelasyon bulunmuştur.

Keywords

Din Sosyolojisi, Modernleşme, Sekülerleşme, Yeni Dini Hareketler, Yen Çağ İnanışları

A Study on the Relationship between New Age Beliefs and Various Variables: The Case of Bursa

Abstract

The subject of this research is the new age beliefs, which can be considered as individual religiosity. The aim of the research is to measure the relationship between new age beliefs and the level of religious knowledge and religiosity of individuals. As it is known, classical secularization theorists predicted that religious, mythological and similar supernaturalist structures will gradually lose their importance with the modernization process. Accordingly, religion will not only lose its decisive influence on social institutions, but will also withdraw from the life of the individual to a significant extent. However, it can be said that although established religion relatively has lost its decisive role in directing life in (post)modern societies in comparison to the past, it still continues to exist in different forms as an important social institution. In other words, it can be stated that religiosity takes on different forms in societies where institutional religion has weakened. In this context, it is seen that new forms of religiosity emerged in Western societies after 1960. Concepts such as new religions, new religious movements, new age movement or new age spirituality have been put forward to describe these forms of religiosity in the tradition of sociological research. It has been determined that similar religious structures have begun to gain visibility in our modernizing country. The subject is investigated from different angles in many sub-disciplines of social science. In this context, the current research, which was designed in a quantitative design, was conducted with 382 university students studying in Bursa. In the study, a negative correlation was found between giving subjective importance to religion and new age beliefs.

Keywords

Sociology of Religion, Modernization, Secularization, New Religious Movements, New Age Beliefs.

References

• Ahmadi, Akbarshah. Bir Sekülerleşme Teorisi olarak Varoluşsal Güvenlik Teorisinin Analizi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016, 74.
• Ahmedi, Ekber Şah. “Sekülerleşme: Soykütüksel Bir İnceleme”. Afyon Kocatepe İslami İlimler Fakültesi Dergisi 1/1 (2018), 57-70.
• Altınlı Macic, Merve. Turkish Students’ Spirituality Today. İstanbul: Dem, 2021.
• Andaç, Muzaffer. “Almanya’da Dini Hareketlerin Sebepleri”. Uluslararası Avrupa Birliği Şurası. 1/312-316. Ankara: DiB Yayınları, 2000.
• Arslan, Mustafa. “Değişim Sürecinde Yeni Dindarlık Formları: "Yeni Çağ" İnanışları Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi 4/11 (2006), 9-25.
• Arslan, Mustafa. Paranormalizm ve Din. Malatya: Bilsam Yayınları, 2011.
• Arweck, Elisabeth. “New Religious Movements”. Religions in the Modern World: Transitions and Transformations. ed. Linda Woodhead vd. 305-33. London: Routledge, 2005.
• Aydın, Cüneyd. İnsanın Anlam Arayışı ve Yeni Çağ İnançları. Ankara: Araştırma Yayınları, 2015.
• Barker, Eileen, New Religious Movements: A Practical Introduction. London: HMSO Publications, 1989.
• Barker, Eileen. “New Religious Movements: Their Incidence and Significance”. New Religious Movements: Challenge and Response. ed. Bryan Wilson-Jamie Cresswell. 15-31. London: Routledge, 2001.
• Beckford, James A. Cult Controversies: The Societal Response to the New Religious Movements. London: Tavistock Publications, 1985.
• Berger, Peter L. The Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion. New York: Doubleday, 1967.
• Bilgin, Vejdi. Din ve Toplum: Din Sosyolojisine Giriş. İstanbul: Beyan Yayınları, 2021.
• Brown, Susan Love. “The New Age: A Twentieth Century Movement”. Introduction to New and Alternative Religions in America. ed. Eugene V. Gallagher-W. Michael Ashcraft. 3/132-148. Coneccticut: Greenwood Press, 2006.
• Bruce, Steve. Religion in the Modern World: From Cathedrals to Cults. Oxford: Oxford University Press, 1996.
• Casanova, Jose. Public Religions in the Modern World. The University of Chicago Press: Chicago, 1994.
• Cengiz, Kurtuluş vd. Türkiye’de Spiritüel Arayışlar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
• Clarke, Peter B. “New Age Movements”. Encyclopedia of New Religious Movements. ed. Peter B. Clarke. 453-455. London: Routledge, 2006.
• Dawson, Lorne L. “New Religious Movements”. The Blackwell Companion to The Study of Religion. ed. Robert A. Segal. 369-384. Malden: Blackwell Publishing, 2006.
• Duke, James - T. Johnson Barry L., “The Stages of Religious Transformation: A Study of 200 Nations”, Review of Religious Research, 30/3 (1989), 209-224.
• Ertit, Volkan. Sekülerleşme Teorisi. Ankara: Liberte Yayınları, 2020.
• Ezber, Hüsnü. “Küreselleşme Bağlamında Batı’da Ortaya Çıkan Yeni Dini Hareketler ve Türk Toplumuna Etkileri”. Uluslararası Avrupa Birliği Şurası. 1/305-311. Ankara: DiB Yayınları, 2000.
• Gane, Nicholas. Max Weber ve Postmodern Theory: Rationalization versus Re-enchantment. Hampshire: Palgrave, 2002.
• Gürbüz, Gamze- Aygül, Hasan Hüseyin. “Arayıştan Uyanışa, Şifadan Estetiğe Yeni Çağ İnançları”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23/43 (2021), 19-51. https://doi.org/10.17335/sakaifd.872353
• Hair, J. F. vd. Multivariate Data Analysis. Essex: Pearson Education, Seventh Edition, 2014.
• Hanegraaff, Wouter J. “New Age Movement”. Encyclopedia of Religion. ed. Lindsay Jones vd. 6495-6500 Macmillan Reference, Michigan, 2. Basım, 2005.
• Hanegraaff,Wouter J. “New Age Religion”. Religions in the Modern World. ed. Linda Woodhead vd. 287-304. London: Routledge, 2005.
• Heelas, Paul. The New Age Movement: The Celebration of Self and the Sacralization of Modernity. Oxford, Blackwell Publishers, 1999.
• Kaya, Mevlüt - Cüneyt Aydın. “Yeni Çağ İnanışları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 35 (2013), 5-19.
• Kızılgeçit, Muhammed. Yeni Dini Hareketler Psikolojisi. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2018.
• Kirman, M. Ali. “Batı’da Ortaya Çıkan Yeni Dini Hareketlerin Karakteristik Özellikleri”. Uluslararası Avrupa Birliği Şurası. 1/317-322. Ankara: DiB Yayınları, 2000.
• Kirman, M. Ali. Yeni Dini Hareketler Sosyolojisi. Ankara: Birleşik Yayınevi, 2010.
• Köse, Ali. Milenyum Tarikatları: Batı’da Yeni Dini Akımlar. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
• Kurt, Abdurrahman. Din Sosyolojisi. İstanbul: Sentez Yayıncılık, 11. Baskı, 2016.
• Oliver, De Paul. New Religious Movements: A Guide For The Perplexed. London: Continuum Publishing, 2012.
• Partridge, Christopher. “Alterantive Spiritualitesi, New Religions, and The Reenchanment of The West”. The Oxford Handbook of New Religious Movements, ed. James R. Lewis. 39-67. Oxford: Oxford University Press, 2004.
• Pınarbaşı, Gülenay. Spiritüel Ağlar: Sosyal Medya ve Yön Değiştiren İnançlar. İstanbul: Okur Akademi, 2021.
• Rose, Stuart, “An Examination of the New Age Movement: Who is Involved and What Constitutes its Spirituality”. Journal of Contemporary Religion, 13/1 (1998), 5-22. https://doi.org/10.1080/13537909808580818
• Sancar, Faruk - Turan, Süleyman. Yeni Dini Hareketler: Tarihsel, Teorik ve Pratik Boyutlarıyla. İstanbul: Açılım Kitap, 2014.
• Sarı, Hasan. Arayış olarak Din: Postmodern Dönemde Maneviyat Arayışı. Ankara: Akademisyen Kitapevi, 2021.
• Shimazono, Susumu. “‘New Age Movement’ or “New Spirituality Movements and Culture”?”. Social Campus 46/2 (1999), 121-133. https://doi.org/10.1177/003776899046002002
• Trzebiatowska, Marta - Bruce, Steve. Why Women Are More Religious Than Men. Oxford: Oxford University Press, 2012. Uluç, Özlem. Yeni Dini Hareketler. İstanbul: Yarın Yayınları, 2013.
• van der Veer, Peter. “Spirituality in Modern Society”. Social Research 76/4 (2009), 1097-1120.
• Wallis, Roy. The Elementary Forms of the New Religious Life. London: Routledge, 1984.
• Weber, Max. Protestant Ethic and The Spirit of Capitalism. çev. Talcott Parsons. London: Routledege, 2005.
• Weber, Max. The Vocation Lecutures. ed. David Owen-Tracey B. Strong, çev. Rodney Livingstone, Cambridge: Hackett Publishing Company, 2004.
• Woodhead, Linda. “Why do religious and spiritual movements grow?”. Big Questions in History. ed. Harriet Swain. 167-174. London: Vintage Books, 2005.
• Wuthnow, Robert. “Religious Movements adn Counter-Movements in North America”. New Religious Movements and Rapid Social Change. ed. James A. Beckford. London: Sage Publications, 1991.
• Yapıcı, Hakan. Toplumun Burçla İmtihanı: Teorik ve Gündelik Fragmanları. İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları, 2021.