Nasîreddin Tûsî’nin İbn Sina Felsefesini Fahreddin Râzî’nin Eleştirilerine Karşı Savunması

Year 2010, Volume: 14 Issue: 1, 247 - 276, 15.06.2010

Murat Demirkol

Abstract

Nasir al-Din Tusi, owes his fame in philosophy to be the most
outstanding elucidative of Ibn Sina. Tusi contributes greatly to be
acquired the philosophy of Ibn Sina by expounding clearly and
according to the purpose of writer of El-Isharat ve al-Tenbihat about
which many explanations are given, are the classics of philosophy.
Tusi commits various works to paper in order to advocate the
philosophy of Ibn Sina against opponent; however, none of them
arouses interests as much as Sharh al-Isharat ve al-Tenbihat which
aim at answering the criticisms. This article aims at setting forth the
success of advocating and explicating the view of Ibn Sina against the
criticism directed by Fahreddin Razi, within the frame of four matters of debate about ontology and epistemology. As Razi, in spite of not
being a member of philosopher clique is very competent to
philosophy and Asharist theolog who has a knack for writing.

Keywords

Sharh al-Isharat ve al-Tenbihat, Tusi, Razi, existence, knowledge

Nasîreddin Tûsî’nin İbn Sina Felsefesini Fahreddin Râzî’nin Eleştirilerine Karşı Savunması

Abstract

Nasîreddin Tûsî İslam felsefesindeki ününü en başarılı İbn Sina şârihi
olmaya borçludur. O, İbn Sina’nın, üzerine onlarca şerh yazılmış ve
hakkında eleştiriler yapılmış olan özlü felsefe klasiği el-İşârât ve’tTenbihât’ını
müellifinin maksadına uygun ve anlaşılır bir dille şerh
ederek İbn Sina felsefesinin doğru olarak öğrenilmesinde büyük
katkıda bulunmuştur. Tûsî, İbn Sina felsefesini muarızlarına karşı
savunmak için çeşitli eserler kaleme almıştır ama hiçbirisi Râzî’nin
tenkitlerini cevaplamayı amaçladığı Şerhu’l-İşârât ve’t-Tenbihât kadar
etki uyandırmamıştır. Bu makalede, Tûsî’nin Fahreddin Râzî
tarafından yöneltilen eleştirilere karşı İbn Sina’nın görüşlerini
açıklama ve savunmadaki başarısını varlık ve bilgi felsefesiyle ilgili
dört tartışma konusu çerçevesinde ortaya koymaya çalıştık. Tûsî bu
amacını büyük oranda gerçekleştirmiş olsa da Râzî’nin bazı itirazları
yine de yeterince cevaplanmadan kalmıştır. Çünkü Râzî filozoflar
zümresine mensup olmadığı halde felsefeye vakıf ve kalemi güçlü bir
Eş’arî kelamcısıdır.

Keywords

Şerhu’l-İşârât ve’t-Tenbihât, Tûsî, Râzî, varlık, bilgi

References

• Bkz. Landolt, Herman, Khaja Nasir al-Din Tusi: Ismailism and Ishraqi Philosophy,
• Daneşmend-i Tus içinde, Tahran, HŞ. 1379, s.13-30
• 2 Mişkat, S. Muhammed, “Himayet-i Hace-i Nasir, ez Felsefe-i İbn Sina,” Yadname-i
• Hace Nasiruddin Tusî içinde, Tahran, HŞ. 1336, s. 199-203
• 3
• el-İşârât ve’t-Tenbihât üzerine yapılan şerhler için bkz. Ali Naki Münzevî, Lübabu’l-
• İşarat’ın mukaddimesinde, Tahran, HŞ. 1339, s.24-31
• 4 Hemedanî, Hüseyn Masumî, Üstad-ı Beşer, Daneşmend-i Tus, Tahran, HŞ. 1375,
• s.11-15; Dabashi, Hamid, Khawajah Nasir al-Din al-Tusi: The Philosopher,
• History of Islamic Philosophy, New York, 2003, s.546-549. Razî’nin eleştiri