Hz. Peygamber’in Teri ile İlgili Rivayetlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2010, Cilt: 10 Sayı: 1, 161 - 193, 01.03.2010

Recep Tuzcu

Öz

Bazı hadis kitaplarında Hz. Muhammed’in terinin güzel koktuğu rivayet edilmektedir. Fakat onun teri konusundaki rivayetler, isnad açısından tenkide uğramış, merdud rivayetlerdir. Rivayetin metinleri, Kur’an, Sünet ve ilmin verileriyle değerlendirildiğinde, güzel kokan şeyin Hz. Peygamber’in teri değil; onun süründüğü kokuya ait olduğu ortaya çıkmaktadır. Mevzu rivayetlerde yer alan gülün Hz. Peygamber’in terinden yaratıldığı ve kokusunu ondan aldığı düşüncesi Türk İslam Edebiyatına da konu olmuştur.  Edebiyatımızdaki rivayet kaynaklı bu imgeler, Hz. Peygamber’i çok iyi tanımayan halk kitlesi arasında “yanlış bir peygamber tasavvuru” geliştirmiş, gülün kokusunun Hz. Peygamber’in terinden yaratıldığı batıl inanışına,  kaynaklık etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Peygamber, Ter, Güzel koku, Gül

Hz. Peygamber’in Teri ile İlgili Rivayetlerin Değerlendirilmesi

Öz

Kaynakça

• Abd İbn Humeyd b. Nasr Ebû Muhammed el-Kissî, el-Muntehabu min Müsnedi Abd İbn Humeyd, Subhi’l-Bedrî es-Semerrâî ve Mahmuh Muhammed Halil es-Saîdî, Mektebetu’s-Sünne I. Baskı, Kahire 1408/1998
• Abdurrezzâk, Ebû Bekir b. Hemmâm (ö. 211), Musannefu Abdirrezzâk, I-XI, (Thk.: Habibürrahman el-A’zamî), el-Mektebetu’l-İslâmî, 2. Baskı, Beyrut 1403.
• Aclûnî, İsmâil b. Muhammed el-Cerrahî, (ö.1162), Keşfu’l-Hafâ, I-II, (Thk.: Ahmed el-Kalaş), Müessesetü’r-Risâle, 4. Baskı, Beyrut 1405.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah eş-Şeybânî, (164-240), el-Müsned, I-VI, İstanbul 1402/1982.
• Aktaş, Ekrem, Ter Bezi Hastalıkları, Kayseri 2010.
• Aliyyü’l-Karî, el-Esrâru’l-Merfuâ fî Ahbâri’l Mevdua’ (el-Mevzuatu’l-Kübrâ), el-Kutubu’l-İslâmî, Bey- rut 1406/1986
• el-Aynî, Bedruddîn Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed, Umdetu’l-Karî Şerhu Sahihi’l-Buhârî, Dâru ihyai’t-Turâs, Beyrut trs.
• Aydemir, Ertuğrul H. Ter Bezi Hastalıkları, 2. Baskı Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul 1994.
• Bayraktar, İbrahim, Hz. Peygamber’in Şemâili, İstanbul 1990.
• el-Bacî, Suleymân b. Halef b. Sa’d Ebu’l-Velîd, et-Ta’dil ve’l-Cerh Limen Harrace lehu fî Sahihi’l- Buhârî, thk. Ebû Lubâbe Huseyn, Dâru’l-Livâ, I. Baskı Riyad 1406/1986.
• Bağcı, Musa, Beşer Olarak Hz. Peygamber, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2010.
• el-Beyhâkî, Ahmed b. el-Huseyn Ebû Bekr, Şuabu’l-imân, thk. Muhammed Saîd Bisyûnî Za’lûl, Dâru’l-Kutübi’l-İlmiyye, I. Baskı, Beyrut 1410.
• el-Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail el-Cûfî, Sahihu’l-Buhârî, (ö. 256), Thk. Mustafa Dîb el-Buga, I-VI, III. Baskı Beyrut-1987. - et-Tarihu’l-Kebîr, Thk.es-Seyyid Hişâm en-Nedvî, Dâru’l-Fikr, Beyrut Trs. ed-Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman, es-Sunen, I-II, Thk. Huseyn Selim Esed, Dâru’l-Kitâbi’l-A’râbî, I. Baskı, Beyrut 1407.
• Ebû Dâvûd, Suleymân İbni’l-Eş’as es-Sicistânî el-Ezdî(ö.275), es-Sunen, (I-V), Çagrı Yayınları, II. Bakı, İstanbul 1992.
• Ebû Hatim, Abdurrahmân b. Ebî Hâtim Muhammed b. İdrîs er-Râzî et-Temîmî, el-Cerh ve’t-Ta’dîl, Dâru ihyâi Turasi’l-Arabî, I. Baskı, Beyrut 1271/ 1952
• el-Hût, Muhammed b. Derviş b. Muhammed b. Muhammed, Esnel Metâlib fî Ehâdisi’l-Muhtelifeti’l- Merâtib, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1418/1997.
• Ebû Ya’la, Ahmed Ali b. Musennâ el-Mevsılî et-Temimî, Müsned, thk., Huseyin Selîm Esed, Dâru’l-Me’mûn, I. Baskı, Dımışk 1404/1984.
• Elbânî, Muhammed Nâsıruddin, Silsiletu’d-Daîfe, Dâru’l-Meârif, Riyâd trs.
• el-Fettenî, Muhammed Tahir b. Ali es-Sâdıkî, Tezkiretu’l-Mevdûât, Kahire 1343.
• İbn Adî, Abdullah b. Adî b. Abdillah b. Muhammed Ebû Ahmed el-Cürcânî, el-Kâmil fi’d-Duafâi’r- Ricâl, thk., Yahyâ Muhtar Gazâvî, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1409/1988.
• İbn Arrâk, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed, Tenzîhu’ş-Şerîâti’l-Merfûâ’ ani’l-Ahbâri’ş-Şenîâti’l- Mevdûâ, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1401/1981.
• İbn Cevzî, Abdurrahmân b. Ali Ebu’l-Ferec, Kitâbu’l-Mevzuât, Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut 1415/1995.
• İbn Ebî Şeybe, el-Musannefü İbn Ebî Şeybe, (159-235), (I-VII), thk. Kemâl Yûsufu’l-Hût), Mektebetü’r-Rüşd, I. Baskı, Riyad 1409.
• İbn Hacer, el-Askalanî, Şihâbüddin Ahmed b. Ali (ö.852), Fethu'l-Bâri bi Şerh-i Sahihi'l-Buhârî, (Thk.: Muhammed Fuad Abdülbâkî- Muhibbüddin el-Hatib), I-XIII, Daru’l-Ma’rife, Beyrut 1379.
• Lisânu’l-Mîzân, (Thk.: Ali b. Muhammed el-Muavvıd-Adil Abdî Ahmed el-Mevcut), Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, I-VIII, Beyrut 1995.
• Tehzîbu’t-Tehzîb, Dâru’l-Fikr Beyrut 1404/1984.
• Takrîbu’t-Tehzîb, thk. Muhammed Avvâme, I. Baskı, Dâru’r-Reşîd, Suriye 1406/1986.
• Tabakâtu’l-Müdellisîn, Thk. Asım b. Abdillah Karyevetî, Mektebetu’l-Menâr, I. Baskı, Amman 1983.
• İbn Hibbân, Muhammed b. Hibbân b. Ahmed b. Ebî Hâtim et-Teymî el-Bustî (ö.354), Sahîhu İbn-i Hibbân (I-XVIII), thk. Şuayb el-Arnavut, II. Baskı, Beyrut 1414/1993. el-Mecruhîn, thk., Muhammed İbrâhîm Zeyyâd, Dâru’l-Va’y, Haleb trs
• İbn Huzeyme, Muhammed b. İshâk Ebû Bekr es-Sulemî en-Neysâbûrî (223-311), Sahîhu İbni Huzeyme, (I-IV), thk. Muhammed Mustafâ el-Â’zamî, Mektebetu'l-İslamî, Beyrut 1970/ 1390.
• İbn Mâce, Ebû Abdullâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (ö.275), es-Sunen (I-II), thk. M. Fuâd Abdulbâkî, Çagrı Yayınları, II. Baskı, İstanbul 1992.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Meni’ Ebû Abdullah el-Basrî ez-Zührî, Tabakatu’l-Kübrâ, Dâru Sâdır, Beyrut trs.
• Kadı Iyaz, Ebu'l-Fadl el-Yahsubî, eş-Şifâ bi Ta’rîfi Hukûkı’l-Mustafa, I-II, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1409/1988.
• el-Kastallânî, Şihabuddin Ahmed b. Muhammed, el-Mevâhibu’l-Ledunniye bi’l-Minahi’l- Muhammediyye, thk., Salih Ahmed Şâmî, el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut 1412/1991
• Kıneci, Süleyman, Gülyağı Eldesinde Verim Arttırıcı Yeni Tekniklerin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Isparta 2005.
• Kurnaz, Cemal, “Gül” maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XIV/ 220, İstanbul 1996.
• el-Makdisî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdi'l-Vahid b. Ahmed el-Hanbelî (567-643), el-Ehâdisü'l- Muhtâra, (Thk.: Abdu'l-Melik b. Abdullâh b. Dehiş). I-X, Mektebetü Nehdati'l-Hadîsiyye, Mekke-i Mükerreme 1410.
• Malik, İbn Enes, Muvattau Mâlik, I-II, Thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Dâru İhyai Turâsi’l-Arabî, Mısr trs.
• Meydan Larus, “Ter” mad., XIX, 197.
• el-Mizzî, Yûsuf b.ez-Zekî Abdurrahmân Ebu’l-Haccâc Tehzibu’l-Kemâl, thk. Beşar Avad Ma’rûf, Muessesetu’r-Risâle, Beyrut 1400/1980.
• Müslim, b. el-Haccâc Ebû’l-Huseyn el-Kuşeyrî (ö.261), en-Nisâbûrî, Sahîh-i Muslim (I-III.), thk. Muhammed Fu’ad Abdulbakî, Çagrı Yayınları, II. Baskı, İstanbul 1992.
• en-Nebhânî, Yûsuf b. İsmâil, Huccetullahi alel’l-Âlemîn fî Mu’cizâtı Seyyidi’l-Mürselîn, Dâru’l-Fikr, b.y.y. trs. el-Envâru’l-Muhammediye
• Minel-Mevâhibu’l-Ledunniye,
• Dâru’l-Beşâir, Dımışk 1414/1994.
• en-Nesâî, Ahmed b. Şuayb Ebû Abdurrahmân (ö. 303), es-Sunen, Thk. Abdulfettah Ebû Gudde, I- VIII, Mektebetu’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, II. Baskı, Haleb 1986/ 1406.
• en-Nevevî, Muhyiddin, Sahihu Müslim bi Şerhi’n- Nevevî, Dâru İhyâit-Turâsi’l-Arabî, Beyrut trs.
• es-Sehâvî, Muhammed b. Abdirrahmân, Makâsıdu’l-Hasene fî Beyâni Kesîrin Mine’l-Ehâdisi’l- Müştehirati ale’l-Elsine, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1407/1987.
• es-Suyûtî, Ebu’l-Fadl Celâlüddin Abdurrahman b. Ebî Bekr, el-Câmiu’s-Sağîr, Dâru Tâiri’l-İlim, Cidde trs. ed-Dürrü'l-Mensûr fî’t-Tefsîr bi’l-Me’sûr, I-VIII, Dâru’l-Fikr, 2. Baskı, Beyrut 1983/1403. el-Hasâisü’l-Kübrâ, Thk. Muhammed Ali Beydâvî, Dâru’l-Kutubü’l-İlmiyye Beyrut trs. el-Leâli’l-Masnûa’ fil-Ehâdîsi’l-Mevdua’, I-II, Dâru’l-Mearif, Beyrut 1983/1403.
• eş-Şevkânî, Muhammed Ali b. Muhammed, Fevâidu’l-Mecmua fi Ehâdisi’l-Mevzua’, thk., Abdurrahmân Yahyâ Muallimî, Mektebetu’l-İslâmî, III. Baskı, Beyrut 1407.
• et-Taberânî, Süleymân b. Ahmed b.Ahmed b. Eyyub Ebû'l-Kâsım (260-360), el-Mu'cemu'l-Kebir, (Thk. Hamdi b. Abdülmecîd es-Sekafî), I-XX, Mektebetü Ulûmi’l-Hikem, 2. Baskı, Musul 1983/1404. - el-Mu'cemu'l-Evsat, Thk. Tarık b. Ivedullah b. Muhammed, Abdul Muhsin b. İbrahim el- Huseynî, Dâru’l-Haremeyn, Kahire 1415. et-Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ (ö. 279), es-Sünen, (Thk.: Mustafa Kemal Yusuf el-Hût), Dâru'l-Kitabi'l-İlmiyye, I-IV, Beyrut 1408/1987.
• Tuzcu, Recep, Hz. Peygamberle İlgili Bazı Halk İnanışlarının el-Hasâisü’l-Kübrâdaki Dayanakları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana 2002
• Yardım, Ali, Peygamberimizin Şemâili, Altınoluk Yayınları, İstanbul 1998.
• ez-Zehebî, Hamd b. Ahmed Ebû Abdillâh, el-Kâşif Men lehu fi’l-Kütübi’s-Sitteti, thk. Muhamed Avvâme, Dâru’l-Kıble li’s-Sakâfeti’l-İslâmiyye, I. Baskı, Cidde 1413/ 1992.
• ez-Zerkeşî, Bedruddîn, et-Tezkira fî Ehâdisi’l-Müştehira, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1406/1986.