OSMAN NURİ ERGİN’İN ÇALIŞMALARINDA BAHÂÎLİK HAREKETİ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 107 - 123, 30.12.2022

Süleyman Çam

https://doi.org/10.30627/cuilah.1148166

Cited By: 1

Öz

Bahâîlik, 19. yüzyılın sonlarında İran’da Mirza Hüseyin Ali (ö. 1309/1892) tarafından kurulan, görüşleri itibariyle İslâm kültürüne dayanan ancak Müslümanların genel çoğunluğuna göre batıl kabul edilen bir mezheptir. Bahâîlik, Şîa içinde doğan Bâbîlik ile başlamış, Mirza Hüseyin Ali’nin büyük oğlu Abbas Efendi ile şekillenmiş, Şevki Efendi ile dünyaya yayılarak günümüze kadar varlığını devam ettirmiştir. Bu hareket, propagandalar yoluyla Cumhuriyetin ilk dönemlerinden itibaren özellikle de 1945 ve sonrasında Türkiye’de yayılmıştır. Osman Nuri Ergin, Bahâîlik propagandasının yaygın şekilde yapıldığı dönemde Müslüman Türk halkını, özellikle de gençliğini, onların zararlı düşüncesinden korumak amacıyla araştırmalar yapan ve Bahâîliğin bir din olup olmadığını ele alan aydın bir mütefekkirdir. Onun araştırmaları Sebîlürreşâd mecmuasında “Sapık Fırkalar: Bahâîliğin İçyüzü” başlığıyla makale şeklinde yayımlanmıştır. Mezhepler Tarihçisi olmamasına rağmen Ergin’in, Bahâîlere yönelik yaptığı çalışmalar birçok açıdan önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada, Ergin’in Bahâîliğe yönelik değerlendirmeleri ele alınmıştır. Ergin’in araştırmalarında Bahâîliğin bir din olmadığı ancak batıl ve sapık bir tarikat olduğu sonucuna ulaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mezhepler Tarihi, Şîa, Bâbîlik, Bahâîlik, Mirza Hüseyin Ali

Bahaism Movement In Osman Nuri Ergin’s Works

Öz

Bahaism is a sect founded by Mirza Hussein Ali (d. 1309/1892) in Iran at the end of the 19th century, based on Islamic culture in terms of views, but considered superstitious by the general majority of Muslims. Bahaism started with Babism born in Shia, was shaped by Abbas Efendi, eldest son of Mirza Hussein Ali, and continued its existence until today by spreading to the world with Shawqı Efendi. This movement, spread through propaganda, especially in Turkey from the first periods of the Republic, in 1945 and later. Osman Nuri Ergin is an enlightened thinker who made researches to protect the Muslim Turkish people, especially the youth, from their harmful thoughts during the period when Bahá’í propaganda was widespread, and discussed whether Bahá’í was a religion or not. His researches were published in the form of an article in the journal Sebīlürresād, with the title “Perverted Sects: The Inside of Bahá’í Faith.” Although he is not a historian of sects, Ergin’s studies on Bahá’ís are important in many respects. Therefore, in this study, Ergin’s evaluations of Bahaism are discussed. In Ergin’s research, it was seen that Baha’i was not a religion, but a superstitious and perverted sect.

Anahtar Kelimeler

Keywords: History of Sects, Shia, Babism, Bahaism, Mirza Hussein Ali

Kaynakça

• Albayrak, Ali vd. “Anadolu’da Bahâî Faaliyetlerinin Bir Yansıması: Emin Ali’nin ‘Bahâî Hareketi Hakkında İlmî Bir Tetebbu’ Adlı Makalesi”. Türk Akademik Araştırmalar Dergisi, 5/4 (2020), 559-573.
• Durusoy, Orhan. İstanbul Belediye Kütüphanesi Alfabetik Kataloğu Osman Ergin Kitapları (Arapça ve Farsça Basma Eserleri). İstanbul: Belediye Kütüphanesi, 1953.
• Ergin, Osman Nuri, Türkiye Maarif Tarihi. 5 cilt, İstanbul: Eser Matbaası, 1977.
• Ergin, Osman Nuri. “Sapık Fırkalar-III: Bahâîliğin İçyüzü”. Sebîlürreşâd 9/206 (Ekim 1955).
• Ergin, Osman Nuri. “Sapık Fırkalar-IV: Bahâîliğin İçyüzü”. Sebîlürreşâd 9/207 (Ekim 1955).
• Ergin, Osman Nuri. “Bahâîliğin İçyüzü”. Sebîlürreşâd 9/203 (Ağustos 1955).
• Ergin, Osman Nuri. “Sapık Fırkalar-I: Bahâîliğin İçyüzü”. Sebîlürreşâd 9/204 (Eylül 1955).
• Ergin, Osman Nuri. “Sapık Fırkalar-II: Bahâîliğin İçyüzü”. Sebîlürreşâd 9/205 (Eylül 1955).
• Ergin, Osman Nuri. “Sapık Fırkalar-V: Bahâîliğin İçyüzü”. Sebîlürreşâd 9/208 (Kasım 1955).
• Ergin, Osman Nuri. Bahaîlik Hakkında Rapor, Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Bölümü Katalog. No: OE_Yz_001848. Fatheazam, Husmand. Yeni Bahçe. çev. Mehmet Niyazi Adana: Nadir Kitap, 1977.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. “Bahâîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 4/464-468 İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi Yayınları, 1991.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. Bâbîlik ve Bahâîlik. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1994.
• Hizmetli, Sabri. “İtikadî İslâm Mezheplerinin Ortaya Çıkış Sebepleri ve Bâbîlik-Bahâîlik”. İslâm’da İnsan Modeli ve Hz. Peygamber Örneği (Kutlu Doğum Haftası 1993), Ankara 1995, 215-222.
• İhsan Mahvî. “Bâbîlik”. Mahfil 2/23 (1340/1922).
• İhsan Mahvî. “Bâbîlik”. Mahfil 12/24 (1340/1922).
• İpek, Yasin. “Suphi Ezel Mirza Yahya ve Ezeliler”. Bilimnâme 45 (2021/2), 43-78.
• İpek, Yasin. “Yeni bir Dinî hareket olan Bahâîlikte Tebliğ Anlayışı ve Türkiye’de Bahâîler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11/59 (2018), 1328-1330.
• Kıranşan, Çiğdem-Erdem, İlhan. “Eğitim Tarihçisi, Aydın ve Âlim: Osman Ergin (1883-1961)”. Malatyalı İlim ve Fikir İnsanları Sempozyumu (Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları, 2017), 1/162.
• Niyaz, Sufi A. Q. The Babi and Bahai Religion. Surrey: Islam International Publications, 1960.
• Okay, Orhan. Silik Fotoğraflar, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2001.
• Öz, Mustafa. “Türkiye’de Bahâîlik ve Bahâî Faaliyetleri”. Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. ed. Ömer Faruk Harman. 317-324. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2004.
• Özşuca, Neyir. Bahâî Dini, Tarihi, Prensipleri ve Dinî Hükümleri. Ankara: Ant Matbaası, 1989.
• Pîrâ, Suâd-Gözüdenli, Osman Gazi. “Nâsırüddin Şah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 32/405-406 (İstanbul: TDV Yayınları, 2006), 405.
• Sarıkaya, Mehmet Saffet. İslâm Düşünce Tarihinde Mezhepler. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2013.
• Sayar, Ahmet Güner. “Osman Nuri Ergin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 11/297-298, İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Şahsuvaroğlu, Bedi. Osman Ergin Biyografisi, Tıp ve İlim Tarihimizden Portreler. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1958.
• Şevki Efendi. Bahâî Dininin I. Yüzyılı. trc. Suna Bozkır, İstanbul: Baha Yayınları 1995.
• Şevki Efendi. Hz. Bahâullah’ın Dünya Düzeni Hakkında Mektupları. Ankara: Bahâî Eserleri Basım Dağıtım, 2012.
• Taherzadeh, Abid. Hz. Bahâullah’ın Zuhuru. 4 cilt, trc. Süreyya Güler, İstanbul Kazancı Matbaacılık, 1995.
• Tan, Muzaffer-Teber, Ömer Faruk. “Gelenekselden Moderne Geçiş Sürecinde İsmâîlîlik: Ağa Hanlar Dönemi”, Türk Akademik Araştırmalar Dergisi, 6/4 (2021), 107-124.
• Teber, Ömer Faruk. “Mehdîlik İnancı Temelinde Oluşan Geç Dönem Mezhepler”, İslâm Mezhepleri Tarihi, Anadolu Üniversitesi İlahiyat Önlisans Programı, ed. M. Ali Büyükkara, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2018.
• Topaloğlu, Fatih. “Bahâîliğin Gençliğe Yönelik Faaliyetleri”. İslâm Modernite ve Gençlik. ed. Seyfullah Kara vd., 361-372. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2021.
• Türk, Fahri vd. “Geçmişten Günümüze Edirne Bahâî Toplumu”, Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 8/1 (Ocak 2017), 18-38.
• Türkiye Bahâî Toplumu Dış İlişkiler Temsilciliği. Bahâî Dini, Tarihi, Öğretileri ve Toplumsal Çalışmaları. İstanbul: Bahâî Eserleri Basım Dağıtımı, 2016.
• Ünver, Süheyl. “Osman Ergin, Çalışma Hayatı ve Eserleri 1883-1961”. Belleten 26/101 (1961), 163-178.
• Yılmaz, Müslüm. “Osman Nuri Ergin: Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri”. Türkiyat Mecmuası, 23 (Bahar, 2013), 143-181.
• Yörük, Ali Âdem. “Eğitim Tarihimizin Kırkanbar Müellifi: Osman Nuri Ergin”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6/12 (2008), 685-706.