Gökiçi (Diyarbakır) Yapısının Stratigrafisi ve Hidrokarbon Potansiyeli Açısından İncelenmesi

Yıl 2013, Cilt: 28 Sayı: 1, 127 - 142, 25.07.2016

Ferhat Özdemir Ulvi Can Ünlügenç

Öz

Gökiçi yapısının bulunduğu çalışma alanı, Güneydoğu Anadolu’da XI. Petrol bölgesinde Diyarbakır İli’nin 50 km kuzeybatısında yer almaktadır. Çalışma alanında açılan kuyuların değerlendirilmesi sonucunda bölgede hidrokarbon potansiyeli taşıyabilecek karakterde olan Bedinan, Dadaş ve Derdere Formasyonları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Organik maddece zengin olan Dadaş Formasyonu bu sahanın kaynak kaya özelliği gösteren birimidir. Buna bağlı olarak, Bedinan Formasyonu içerisindeki kumtaşı paketlerinin iyi rezervuar kaya özelliği gösterdiği, uygun yapı sunduğu takdirde de, bu formasyonda petrol bulma olasılığının çok yüksek olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, Derdere Formasyonu’nun tabanında bulunan Sferli seviyeler de kaynak kaya özelliğinde olup, üst seviyelerde gözlenen kriptomikro-mikro kristalen dolomitler de rezervuar kaya özelliği taşımaktadır

Anahtar Kelimeler

Güneydoğu Anadolu, Hidrokarbon potansiyeli, Gökiçi bölgesi, Derdere, Bedinan ve Dadaş formasyonları

Evaluation of Hydrocarbon Potential and Stratigraphy of Gökiçi (Diyarbakır) Structure

Öz

The study area including the Gökiçi structure takes place within the XI. Petroleum Region in South East Anatolia to the 50 km northwest of Diyarbakır. After determining the wells drilled in the study area, Bedinan, Dadaş and Derdere Formations which have a hydrocarbon potential were evaluated in detail. After the detail studies, it is seen that the Dadaş formation, which has rich organic material, presents the source rock character for the study area. Depending on this, the sandstone packages within the Bedinan formation indicate good reservoir rock characteristics and if the convenient structure is found within the area, there is a very high possibility to discover oil within this formation. In addition, the spherical levels at the bottom of the Derdere formation have source rock characteristics and the following upper levels that comprising criptomicro-micro crystalline dolomites point out reservoir rock properties

Anahtar Kelimeler

South East Anatolia, Hydrocarbon potential, Gökiçi area, Derdere, Bedinan and Dadaş formations

Kaynakça

• 1. Sungurlu, O., 1974. VI. Bölge Kuzey Sahalarının Jeolojisi: TPAO Arama Grubu, Rapor No.871, 32s. Ankara.
• 2. Perinçek, D., 1979. The Geology of HazroKorudağ-Çüngüş-Maden-Ergani-Hazar-Elazığ- Malatya area: Geol. Soc. of Turkey, no.22 Ankara.
• 3. Günay, Y., 1984. Amanos Dağlarının Jeolojisi Ve Karasu-Hatay Grabeninin Petrol Olanakları: TPAO Arama Grubu, Rapor No.1954, 98s. Ankara.
• 4. Perinçek, D., Duran, O., Bozdoğan, N., Çoruh, T., 1991, Stratigraphy and Paleogeographical Evolution of the Autochthonous Sedimentary Rocks in the SE Turkey (Güneydoğu Türkiye’de Otokton Sedimanter Kayaların Stratigrafisi ve Paleocoğrafik Evrimi): Ozan Sungurlu Symposium proceedings, p. 274-305.
• 5. Kellogg, H. E., 1960, Stratigraphic Report Derik-Mardin Area, Petroleum District V, SE Turkey : T.P.A.O. Arama Grubu Rapor No: 1367, 34s.
• 6. Bryant, G.F., 1960. Stratigraphic Report of the Penbeğli-Tutköy Area, Petroleum District VI, Southeast Turkey (American Overseas Petroleum (AMOSEAS) Report): Petrol Đşleri Genel Müdürlüğü Teknik Arşivi, Kutu No.323, Rapor No.12, 27s.(TPAO Arama Grubu, Rapor No.647). Ankara.
• 7. Ketin, Đ., 1964, Güneydoğu Anadolu’nun Paleozoyik Teşekküllerinin Jeolojik Etüdü Hakkında Rapor (I.Kısım: Derik-Bedinan, Penbeğli-Tut ve Hazro bölgesi): TPAO Arama Grubu, Rapor No.333, 22s. Ankara.
• 8. Tuna, D., 1973. VI. Bölge Litostratigrafi Birimleri Adlanmasının Açıklayıcı Raporu: TPAO Arama Grubu, Rapor No.813, 131s. Ankara.
• 9. Aksu, R., 1980. Derik-Bedinan-2 Ölçülmüş Stratigrasfik Kesiti. TPAO Arama Grubu. Rapor No. 1460. Ankara.
• 10. Açıkbaş, D., Akgül. A., Erdoğan, L. T., 1981. Güneydoğu Anadolu’nun Hidrokarbon Olanakları ve Baykan-Şirvan-Pervari Yöresinin Jeolojisi. TPAO Arama Grubu, Rapor no.1543, 387s. Ankara.
• 11. Bozdoğan, N., 1982. Güneydoğu Anadolu Mardin ve Adıyaman Bölgeleri Kambriyen ve Öncesi Tortul Đstifinin Stratigrafik ve Sedimantolojik Deneştirilmesi (Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Bilim Dalı Yüksek Mühendislik Tezi): TPAO Araştırma Merkezi, Rapor No. 831, 144s. Ankara.
• 12. Bayçelebi, O., Gümüş, S., Tezcan, Ü.Ş., Güven, A., Erten, T., Bozdoğan, N., Köylüoğlu, M., Balkaş, Ö., 1984. Güneydoğu Anadolu’da Bedinan Formasyonu Basen Analizi: TPAO Arama Grubu, Rapor No.1919, 224s. Ankara.
• 13. Amoco, 1985. Turkey ESRI report no. ET 85/1 Geological Studies in SE Turkey (Pervari-Beytüşşebap, Hazro, Mardin): TPAO Arama Grubu, Rapor No. 2115, 214s. Ankara. 14. Kozlu,H., Sachanski, V., Günay, Y., 2002,
• Güneydoğu Anadoluda ve Toros Kuşağında Yer Alan Alt Silüriyen Đstifinin Stratigrafisi ve Biostratigrafisi, TPAO Arama Grubu. Rapor no.4355. Ankara.
• 15. Özdemir, F., 2003, Gökiçi (Diyarbakır) Sahasının Stratigrafisi ve Hidrokarbon Olanakları. Çukurova Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi. Adana.
• 16. Yılmaz, E. ve Du ran, O., 1997, Güneydoğu Anadolu Bölgesi Otokton ve Allokton Birimler Stratigrafi Adlama Sözlüğü, TPAO Araştırma Grubu, Ankara, Eğitim Yayınları No, 31, 460s.
• 17. Gayret, M., 2001. Gökiçi-1 Arama Kuyusu Programı TPAO Arama Grubu, Ankara
• 18. Demirkol, C., 1988. Türkoğlu (K.Maraş) batısında yer alan Amanos Dağlarının Stratigrafisi, Yapısal Özellikleri ve Tektonik Evrimi: MTA Dergisi, Sayı.108,ss.18-37 Ankara.
• 19. Bozdoğan, N., Bayçelebi, O., Alişan, C., 1988. Diyarbakır Grubu’ nun Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti. TPAO Arama Grubu, Ankara . 20. Karabulut, A., Tezcan, Ü.Ş., Güven, A., Bozdoğan, N., Köylüoğlu, M., Balkaş, Ö., 1982. Hazro Antiklinali Alanında (X. Bölge, Diyarbakır ili) Dadaş Formasyonu (Üst Silüriyen-Alt Devoniyen) ile Tanin Grubu’nun (Permiyen) Stratigrafisi, Palinoloji, Paleontoloji ve Hazro Formasyonu Fasiyes Analizi: TPAO Arama Grubu, Rapor No.1645, 127s. Ankara.
• 21. Erten, T., 1983. Hazro Antiklinal Alanında Dadaş Formasyonu ile Gomaniibrik Formasyonlarının (Tanin Grubu) Sedimantolojisi, Petrografik Đncelemesi ve Ortamsal Yorumu: TPAO Araştırma Merkezi, Rapor No.236. Ankara.
• 22. Handfield, R.W., Bryant, G.F., Keskin, C., 1959. Measured Section, Korudağ. P.A. Archives. Amoseas.
• 23. Çelikdemir, E., Dülger, S., 1990. Güneydoğu Anadolu’ da Mardin Grubu Karbonatlarının Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Rezervuar Özellikleri, TPAO Arama Grubu, Rapor No.2665 Ankara.
• 24. Köylüoğlu, M., 1981, Körkandil Ölçülmüş Stratigrafi Kesitinin Mesozoyik biyostratigrafisi. TPAO Araştırma Merkezi, Rapor No.362, 14s. Ankara.
• 25. Erenler, M., 1989. XI-XII. Bölge Güney Alanlardaki Kuyularda Mesozoyik Çökel Đsitifin Mikropaleontolojik Đncelemesi, TPAO Araştırma Grubu, Rapor No.2641, 44s. Ankara.
• 26. Ertuğ, K., 1991. Güneydoğu Anadolu Kretase Yaşlı Mardin Grubu ve Karaboğaz Formasyonunun Palinostratigrafisi, TPAO Araştırma Grubu, Rapor No.1991. Ankara.
• 27. Şengündüz, N., Soylu, C., 1990. Derdere Formasyonu’ nun Sferoidal Formlu Seviyesinin Sedimantolojisi ve Organik Jeokimyası: Türkiye 8. Petrol Kongresi, Jeoloji Bildirileri, s50-61. Ankara.