Tüberküloz hastalarının tedaviye uyumları ve ilişkili faktörler

Year 2020, Volume: 45 Issue: 4, 1535 - 1542, 27.12.2020

Ayşenur Oral Mustafa Aksoy Dilek Öztaş , Oya Dirican

https://doi.org/10.17826/cumj.737884

Cited By: 2

Abstract

maç: Bu araştırmada, İstanbul ili Zeytinburnu ilçesindeki verem savaş dispanserine başvuran tüberküloz hastalarının tedaviye uyum durumları ve bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya 85 hasta dahil edilmiş, ve bu hastalara ilişkili faktörleri araştırmak için anket formu uygulanmıştır. İlaçlarını almayı yarıda bırakmayan, tedavisi sürerken dispanserden ilaçlarını düzenli almaya gelen ve ilaç içmeyi unutmayan hastaların tedaviye uyumları olumlu olarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların sadece %29,4’ünün ilaç almayı yarıda bıraktığı, %17,6’sının tedavisi sürerken ilacını almaya gelmediği ve %21,2’sinin de ilaç almayı unuttuğunu belirttiği saptanmıştır. İlaç almaya gelmeme” konulu olumsuz davranışın diğer ekonomik statülere göre özellikle orta gelir düzeyli grupta (post hoc) daha az oranda (%7,9’a karşılık %92,1) yaşandığı görülmüştür. Hastalık süresi uzadıkça “ilaç almayı yarıda bırakma” ve “ilaç almaya gelmeme” oranının arttığı saptanmıştır.
Sonuç: Tüberküloz hastalarının tedaviye uyumlarında düzenli olarak ilaçlarını kullanması son derece önemlidir. Birinci basamak sağlık ekibinin ilgili süreçlere hakim olması, hastaların ilaç alımlarını engelleyen faktörleri bilerek kişinin tedaviye uyumunu artırıcı müdahaleleri planlayabilmesi toplum sağlığı açısından gereklidir.

Keywords

Tüberküloz, gözetimli tedavi, tedavi uyumu

Supporting Institution

YOKTUR

Project Number

YOKTUR

Treatment adherence of patients with tuberculosis and related factors

Abstract

Purpose: The aim of thi study was to investigate the treatment compliance of tuberculosis patients who applied to tuberculosis dispensary in Zeytinburnu district of Istanbul province and the factors affecting this.
Materials and Methods: 85 patients were included in the study. Patients who do not stop taking their medication during the data collection process, who come to take their medicines regularly from the dispensary while on treatment, and do not forget to drink medicines are compatible with the treatment. An information form has been collected to gather related factors.
Results: Only 29.4% of the participants stopped taking their medication, 17.6% did not come to take their medication while the treatment was continuing, and 21.2% stated that they forgot to take their medication. Although it seems that it does not have a determining role in showing negative treatment behavior, negative behavior with the subject of "not coming to take medicine" is less common in the middle income group (post hoc) compared to other economic status (7.9% vs. 92.1%). As the duration of the illness was prolonged, the rates of "stopping taking medication" and "not coming to take medicine" increased.
Conclusions: It is extremely important for tuberculosis patients to use their medication regularly in compliance with treatment. It is necessary for public health that the primary health care team has a command of processes, and is able to plan interventions that increase the patient's compliance with treatment by knowing the factors that prevent patients from taking medication.

Project Number

YOKTUR

References

• Referans1 Öner C, Çatak B. Birinci basamakta tüberküloz kontrolü: Mevcut durum ve öneriler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care (Tjfmpc). 2014, 8(1): 1-5.
• Referans2 Seber E. Tüberkülozun dünü. Ankem Dergisi. 2010;24(EK2): 52-60.
• Referans3 World Health Organization (2018). Global Tüberculosis Report 2018. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/274453. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 231 p.
• Referans4 Onorato IM, Ridzon R. The epidemiology, transmission, and prevention of tuberculosis in the U.S. In: Fishman JE, ed. Fishmans Pulmonary Diseases and Disorders. 3rd ed. US: McGraw-Hill Company. 1998: 2431-2440
• Referans5 World Health Organization. (‎2016)‎. Global tuberculosis report 2016. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/250441. 142 p.
• Referans6 T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2017). Türkiye’de Verem Savaşı 2017 Raporu (Ed Dr. Hüseyin İlter). Yayın no:1091. Ankara, 2017.
• Referans7 Tahaoğlu K, Kongar N, Elbek O, Tümer O, Kılıçaslan Z. Türk Tabipleri Birliği Tüberküloz Raporu. 1.Baskı. Ankara, Türk Tabipleri Birliği Yayınları. 2012: 7-31.
• Referans8 Aksu MC, Togay A, Yılmaz TD. Tüberküloz olgularında doğrudan gözetimli tedavi uygulamalarına retrospektif bakış. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017; 10(1):45-53.
• Referans9 Pozsik CJ. Compliance with tuberculosis therapy. Medical Clinics of North America. 1993;77(6):1289-1301.
• Referans10 Meriç M. Anksiyolitik ve Antidepresan Kullanan Bireylerin Tedaviye Uyumlarının İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara, Gülhane Askeri Tıp Akademisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2006.
• Referans11 T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2019). Tüberküloz Tanı ve Tedavi Rehberi (Ed Fatih Kara). 2. Baskı, Yayın no:1129. Ankara, Mayıs 2019.
• Referans12 Kalender S. Çiçek HS. Eski Değil Eskimeyen Hastalık: Tüberküloz. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;3(2):58–67.
• Referans13 Chand M, Dhudum B. A Study To Assess The Contributing Factors For Non Compliance Wıth Therapeutic Regimen Of DOTS Therapy Among Tuberculosis Patients At Selected DOTS Centres Of Sangli District. World Journal of Pharmaceutical Research. 2017;6(10):982-1001.
• Referans14 Dick J, Schoeman JH. Tuberculosis in the community: The perceptions of members of a tuberculosis health team towards a voluntary health worker programme. Tuber Lung Dis. 1996;77(4): 380-383.
• Referans15 Munro SA, Levin SA, Smith HJ, Engel ME, Fretheim A, Volmink J. Patientto Tuberculosis Treatment: A systematic rewiew of qualitativere search. PLo SMed. 2007;4(7):238.
• Referans16 Özkara Ş, Arpaz S, Özkan S, Aktaş Z, Örsel O, Ecevit H. Tüberküloz tedavisinde doğrudan gözetimli tedavi (DGT). https://www.researchgate.net/profile/Zafer_Aktas/publication/267334478_Tuberkuloz_Tedavisinde_DOGRUDAN_GOZETIMLI_TEDAVI_DGT/links/544caa150cf2bcc9b1d6dad5/Tueberkueloz-Tedavisinde-DOGRUDAN-GOeZETIMLI-TEDAVI-DGT.pdf (accessed Sep 2019).
• Referans17 Özşeker F, Akkaya E, Dilek İ, Damadoğlu E. Tüberküloz hastalarının tedaviye uyumu. Solunum Hastalıkları. 2004; 15: 109-115.
• Referans18 Arpaz S, Keskin S, Sezgin N, Budin D. Doğrudan gözetimli tedavi uygulamalarında üç yıllık sonuçlar. Toraks Dergisi. 2005;6(3):228-234.
• Referans19 Talay F, Altın S, Çetinkaya E, Kümbetli S, İstanbul E. Eyüp Verem Savaş Dispanserindeki tüberküloz hastalarının değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi. 2003;10(2):40-45.
• Referans20 Gibson N, Cave A, Doering D, Ortiz L, Harms P. Sociocultural Factors Influencing Prevention and Treatment of Tuberculosis in Immigrant and Aboriginal Communities in Canada. Social Science & Medicine. 2005;61:931-942.
• Referans21 Dodor EA, Afenyadu GY. Factors Associated with Tuberculosis Treatment Default and Completion at The Effia-Nkwanta Region Hospital In Ghana. Transactions of the Royal Society Of Tropical Medicine And Hygiene. 2005;66:827-832.
• Referans22 Abed FH. Tuberculosis, Eguity and NGOS. Stop TB. News. 2002;12(6):1
• Referans23 Arnadottir T. Tuberculosis: trends and the twenty first century. Scand J Infect Dis. 2001;33(8):563-7.
• Referans24 SuarezVarela MM, MartinezSelva MI, Gonzales AL, Calabuig MLB. Tuberculosis Related To Labor Activity In An Area Of Valencia, Spain. Journal of Enviromental Health. 1999;62(1):36-42.
• Referans25 Perez HJS, Hermandez-Flores JA, Jansa JM, Cayla JA, Mateo-Martin M. Pulmonary Tuberculosis and Associated Factors in Areas of High Levels of Poverty in Chiapas, Mexico. International of Journal of Epidemiology. 2001;30:386-393.
• Referans26 World Health Organization (‎2002)‎. Global tuberculosis report https://apps.who.int/iris/handle/10665/250441. 142 p WHO. Global TB/HIV Epidemiology. Strategic Framework to Decrease the Burden of TB/HIV. Stop TB Department and Department of HIV/AIDS. Geneva . Switzerland, 2002a.
• Referans27 Dick J, Schoeman JH, Mohammed A, Lombard C. Tuberculosis in the community: 1. Evaluation of a volunteer health worker programme to enhance adherence to anti-tuberculosis treatment. Tuber Lung Dis. 1996;77(3):274-9.
• Referans28 Dünya Sağlık Örgütü (1998). Dünya Sağlık Raporu 1998. 21. Yüzyılda Yaşam Herkes İçin Bir Vizyon. Cenevre, 1998, Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı ve Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü ortak yayını. Ankara, 1998.
• Referans29 Bernard E. Solunum Yolları Enfeksiyonları (Çeviri Nail İzgi). II. Bası, İstanbul, Gelişme Yayınlar. 1987.
• Referans30 TÜİK (2004). Genel Nüfus Sayımı 2000. Nüfus Ve Toplumsal Kalkınma Göstergeleri. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları. Ankara.
• Referans31 T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı (2011). Türkiye’de Verem Savaşı 2011 Raporu (Ed Hamza Bozkurt). Sağlık Bakanlığı Yayın No: 845. Ankara, 2011.
• Referans32 Hill A, Ross MD, Manikal CM, Vivek M, Rıska MD, Paul FMD. Effectiveness of Directly Observed Therapy (DOT) for Tuberculosis: A Review of Multinational Experience Reported in 1990–2000. Medicine Der. 2002;81(3):179-193.
• Referans33 Koçakoğlu Ş, Şimşek Z, Ceylan E. 2001-2006 Yılları Arasında Şanlıurfa Merkez Verem Savaş Dispanserinde takip edilen tüberküloz olgularının epidemiyolojik özellikleri. Türk Toraks Der. 2009;10:9-14.
• Referans34 Cox H, Kebede Y, Allamuratova S, Ismailov G, Davletmuratova Z, et al. Tuberculosis recurrence and mortality after successful treatment: Impact of drug resistance. PLoS Med 2006;3(10): e384. DOI: 10.1371/journal. pmed.0030384
• Referans35 Angamo MT, Curtain CM, Chalmers L, Yilma D, Bereznicki L. Predictors of adverse drug reaction-related hospitalisation in Southwest Ethiopia: A prospective cross-sectional study. PLoS ONE. 2017; 12(10): e0186631
• Referans36 Han XQ, Pang Y, Ma Y, Liu YH, Guo R, Shu W et al. Prevalence and Risk Factors Associated with Adverse Drug Reactions among Previously Treated Tuberculosis Patients in China. Biomed Environ Sci. 2017; 30(2):139-142.