İklim Değişikliğinin Gelişmişlik ve Bölgesel Farklılıklar Bağlamında Tarımsal Katma Değer Üzerine Etkisi: Akdeniz Ülkeleri Üzerine Bir Panel Veri Analizi

Year 2023, Volume: 24 Issue: 2, 227 - 240, 19.04.2023

Sümeyye Şeyma Erdik Mehmet Temurlenk

https://doi.org/10.37880/cumuiibf.1231640

Cited By: 1

Abstract

Dünya genelinde önemli bir sorun haline gelen iklim değişikliği, ülkelerin ekonomilerini tehdit eden konuma ulaşmıştır. İklim değişikliğinde meydana gelen değişimler tarım, sağlık, çevre ve ekonomi gibi faktörleri olumlu ya da olumsuz yönde etkileme potansiyeline sahiptir. İklimde meydana gelen değişim, sıcaklık ve yağışta değişikliğe neden olmakta ve bunun sonucu aşırı sıcaklık ve aşırı yağış durumları ortaya çıkmakta ve tarımsal üretim bundan önemli ölçüde etkilenebilmektedir. Bu durumda tarımsal katma değer azalarak ekonomik büyümenin olumsuz etkilemesine neden olmaktadır. İklim değişikliği, ekonomik büyümeyi doğrudan değil dolaylı olarak etkileyebilir. Bazı ülkeler sahip oldukları coğrafya ve gelişmişlik düzeyine bağlı olarak iklim değişikliğine daha kolay uyum sağlayarak bu durumdan daha az etkilenirken, bazıları ise iklim değişikliğine uyum sağlamakta zorlanmakta ve ondan daha olumsuz etkilenebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, iklim değişikliğinin tarımsal katma değer üzerindeki etkisini 16 Akdeniz ülkesinin gelişmişlik düzeyleri ve bölgesel farklılıklarını da dikkate alarak analiz etmektir. Panel veri analizi yönteminin kullanıldığı çalışmada 1990-2019 arası yıllık verileri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, bölgesel farklılık bağlamında Güneybatı Akdeniz ülkelerine kıyasla sıcaklığın tarımsal katma değer üzerindeki etkisi Kuzeybatı Akdeniz ve Kuzeydoğu Akdeniz bölgesi ülkelerinde daha olumsuz iken, Güneydoğu Akdeniz bölgesi ülkelerinde ise daha az olumsuz etkiye sahiptir. Gelişmişlik düzeyleri bağlamında orta insani gelişme endeksine sahip ülkelere göre sıcaklığın tarımsal katma değer üzerindeki etkisi çok yüksek insani gelişme endeksi ekonomiler de daha az ve olumlu yönde seyretmektedir.

Keywords

İklim Değişikliği, Tarımsal Katma Değer, Panel Veri Analizi

The Effect of Climate Change on Agricultural Value Added in Context of Development and Regional Differences: A Panel Data Analysis on Mediterrenian Countries

Abstract

Climate change, which has become an important problem throughout the world, has reached a threatening position for the economies of countries. Changes in climate change have the potential to affect factors such as agriculture, health, environment and economy positively or negatively. Changes in climate cause changes in temperature and precipitation, resulting in extreme heat and excessive precipitation, and agricultural production can be significantly affected. In this case, agricultural value added decreases, causing a negative impact on economic growth. Climate change can affect economic growth indirectly, not directly. While some countries are less affected by this situation by adapting more easily to climate change depending on their geography and level of development, others have difficulty in adapting to climate change and may be more adversely affected by it. The aim of this study is to analyze the impact of climate change on agricultural value added, taking into account the development levels and regional differences of 16 Mediterranean countries. In the study, in which the panel data analysis method was used, annual data between 1990 and 2019 were used. According to the results of the analysis, the effect of temperature on agricultural value added is more negative in the countries of the Northwest Mediterranean and Northeast Mediterranean region compared to the Southwest Mediterranean countries in the context of regional differences, while it has a more positive effect in the Southeast Mediterranean region countries. Compared to countries with medium human development index in terms of their level of development, the impact of temperature on agricultural value added is much higher in human development index economies, which are also less positive.

Keywords

Climate Change, Agricultural Value Added, Panel Data Analysis

References

• Abegg, B., & Froesch, R. (1994). Climate Change and Winter Tourism: Impact on Transport Companies in the Swiss Canton ofGraubuenden. 328-340.
• Adams , R. (1989). Global Climate Change and Agriculture: An Economic Perspective., Am. J. Agric. Econ. 71(5), 1272-1279.
• Adams , R., Hurd, B., Lenhart, S., & Leary, N. (1998). Effects of Global Climate Change on Agriculture: an interpretative review. Climate Research Clim Res, 11, 19-30.
• Adams, R., Glyer, J., McCarl, B., & Dudek, D. (1988). The Implications of Global Change for Western Agriculture. 13, 348-356.
• Başoğlu, A., Telatar, O. (2013). İklim Değişikliğinin Etkileri: Tarım Sektörü Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6, 7-25.
• Bayraç, H., & Doğan, E. (2016). Türkiye'de İklim Değişikliğinin Tarım Sektörü Üzerine Etkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 11(1), 23-48.
• Breusch, T., & Pagan, A. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Brooks, C. (2014). Panel Data. Introductory Econometrics for Finance (3 b.). içinde www.cambridge.org adresinden alındı
• Brown, C., Meeks, R., Ghile, Y., & Hunu, K. (2010). An Ampirical Analysis of the Effects of Climate Variables on National Level Economic Growth. World Bank’s World Development Report 2010: Policy Research Working Paper 5357.
• Clark, T., & Linzer, D. (2012). Should I Use Fixed or Random Effects?
• Dell, M., Jones, B.F., & Olken, B. (2012). Temperature Shocks and Economic Growth: Evidence from the Last Half Century. American Economic Journal. 4(3), 66-95.
• Dumrul, Y., & Kilicarslan, Z. (2017). Economic İmpacts of Climate Change on Agriculture: Empirical Evidence from ARDL Approach for Turkey. Journal of Business, Economics and Finance, 6(4), 336-347.
• Easterling, W., Crosson , P., Rosenberg, N., McKenny, M., Katz, L., & Lemon , K. (1993). ĞPaper 2. Agricultural Impacts of and Responses to Climate Change in the Missouri-lovaNebraskaKansas(MINK) Region. Clim Change, 24, 23-61.
• Eren, M. (2020). Nüfus Artışı ile Kalkınma Arasındaki İlişki: Sahra-Altı Afrika Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir AnalizThe Relationship Between Population Growth and Development An Empiric. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(27), 141-158. doi:10.18092/ulikidince.586948
• FAOSTAT (2022) (Food and Agriculture Organization, Rome).
• Frankhauser, S., & Richard, S. (2005). On Climate Change and Economic Growth. Resource and Energy Economics, 27(1), 1-17. doi:10.1016/j.reseneeco.2004.03.003
• Guloglu, B., & Ivrendi, M. (2010). Output Fluctuations: Transitory or Permanent? The Case of Latin America. Applied Economics Letters, 17(4), 381-386. doi:10.1080/13504850701735880
• Harrision , S., Winterbottom, S., & Sheppard, C. (1999). The Potential Effects of Climate Change on the Scottish Tourist Industry. 20, 203-211.
• Hayaloğlu, P. (2018). İklim Değişikliğinin Tarım Sektörü ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(25).
• Hein, L., Metzger, M., & Moreno, A. (2009). Potential Impacts of Climate Change on Tourism; a case study for Spain. doi:10.1016/j.cosust.2009.10.011
• Hsiao, C. (2007). Panel Data Analysis-Advantages and Challenges. 16, 1-22. doi:10.1007/s11749-007-0046-x
• Hurd, B., Callaway, M., Smith, J., & Kirshen, P. (1999). Economic Effects of Climate Change on US Water Resourch', in R. Mendelsohn and J. Neumann (eds), The Economic Impact of Climate Chande on the United States Economy , Cambridge.
• Iverson , L., & Prasad, A. (1998). Predicting Abundance of 80 tree Species Following Climate Change in the Eastern United States. Ecological Monographs, 68, 465-485.
• Joyce, L., Mills, J., Heath, L., McGuire, A., Haynes, R., & Birdsey, R. (1995). Forest Sector Impacts from Changes in Forest Productivity under Climate Change. Journal of Biogeography, 22, 703-713.
• Karlsson, S., & Mantalos , P. (2014). The Accuracy of the Hausman Test in Panel Data: A monte Carlo Study.
• Keenan, R. (2015). Climate Change Impacts and Adaptation in Forest Management: a review. Annals of Forest Science, 72, 145-167. doi:10.1007/s13595-014-0446-5
• Kennedy, P. (2003). Guide to Econometrics.
• Khaine, L., & Woo, S. (2015). An Overview of Interrelationship Between Climate Change and Forest. Forest Science and Technology, 11(1), 11-18. doi:10.1080/21580103.2014.932718
• Kirilenko , A., & Sedjo, R. (2007). Climate Change Impacts on Foresty. 104(50), 19697-19702.
• Köksel, B., & Yılmaz, H. (2021). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Farklı Gelire Sahip Ülkeler Grubu Üzerine Bir İnceleme. Journal of Life Economics, 8(2), 157-171. doi:https://doi.org/10.15637/jlecon.8.2.02
• König , U., & Abegg, B. (1997). Impacts of Climate Change on Tourism in the Swiss Alps. Journal of Sustainable Tourism, 5(1), 46-58.
• König, U. (1998). Tourism in a Warmer World: Implications of Climate Change due to Enhanced Greenhouse Effect for the Ski Industry in the Australian Alps. 28.
• Madden , R., & Ramanathan , V. (1980). Detecting Climate Change due to Increasing Carbon Dioxide. 763-768.
• Matthews, J., Möller, V., Diemen, R., Fuglestvedt, J., Masson-Delmotte, V., Mendez, C., & Reisinger , A. (2021). Annex VII Glossary. 2215-2256. doi:10.1017/9781009157896.022.
• McGuigan, C., Reynolds, R., & Wiedmer, D. (2002). Poverty and Climate Change: Assessing Impacts in Developing Countries and the Inıtıatıves of the International Community.
• Mendelsohn, R. (2008). The Impact of Climate Change on Agriculture in Developing Countries. Journal of Natural Resources Policv Research, 1(1), 5-19.
• Mendelsohn, R., & Neumann, J. (1999). The Impact of Climate Change on the United States Economy .
• Mendelsohn, R., Dinar, A., & Williams, L. (2006). The Distributional Impact of Climate Change on Rich and Poor Countries. Environment and Development Economics, 11, 159-178. doi:10.1017/S1355770x05002755
• Menyah , K., Nazlıoglu, S., & Wolde-Rufael, Y. (2014). Financial Development , Trade Openness and Economic Growth in African Countries: New Insights from a Panel Causality Approach. Economic Modelling, 37, 386-394.
• Mercan, M. (2014). Feldstein-Horioka Hipotezinin AB-15 ve Türkiye Ekonomisi için Sınanması: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Yapısal Kırılmalı Dinamik Panel Veri Analizi. Ege Akademik Bakış, 14(2), 231-245.
• Mitchell Jr, J. (1970). A Preliminary Evaluation of Atmospheric Pollution as a Cause of the Global Temperature Fluctuation of the past centruy. 139-155.
• Molua , E., & Lambi, C. (2007). The Economic Impact of Climate Change on Agriculture in Cameroon.
• Mount , T., & Li, Z. (1994). Estimating the Effects of Climate Change on Grain Yield and Production in the US . USDA Economic Research Services.
• Nordhaus, W. (1976). Economic Growth and Climate. The carbon dioxide problem . Cowles Foundation Discussion Papers.
• Ozor, N. (2017). The Impact of Climate Change on the Nigerian Economy. International Journal of Energy Economics and Policy 7(2), 217-223.
• Paryy, M. (1990). Climate Change and World Agriculture. London.
• Perez-Garcia, J., Joyce, I., Binkley, C., & McGuire, A. (1997). Economic Impacts of Climate Change on the Global Forest Sector: An Integrated Ecological Economic Assesment. 123-138.
• Peseran , M. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels . Discussion Paper Series.
• Peseran, M. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross-SectionDependence. Journal of Applied Econometrics, 22, 265-312. doi:10.1111/j.1368-423X.2007.00227.x
• Peseran, M., Ullah, A., & Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence. The Econometrics Journal, 11, 105-127. doi:10.1111/j.1368-423X.2007.00227.x
• Rayamajhi, S. (2012). Linkage Between Tourism and Climate Change: A Study of the Perceptions of Stakeholders along the Annapurna Trekking Trail. Nepal Tourism and Development Review, 2(1).
• Roson , R., & Mensbrugghe, D. (2010). Climate Change and Economic Growth: Impacts and Interactions . DRAFT.
• Sayyan , H. (2000). Dinamik Panel Veri Modelleri ve OECD Ülkeleri Para Talebi Uygulaması. İstanbul.
• Shugart, H., Sedjo, R., & Sohngen, B. (2003). Forests and Global Climate Change: Potential Impacts on U.S. Forest Resources (Pew Center on Global Climate Change, Arlington, VA). .
• Stern , N. (2007). The Stern Review looks at the Economics of Climate Change. IAEA BULLETIN, 48(2).
• Taylor , M., & Sarno, L. (1998). The Behavior of Real Exchange Rates During the Post Bretton Woods Period. Journal of International Economics, 46(1998), 281-312. doi:10.1016/S022-1996(97)00054-8
• Thurlow , J., Zhu, T., & Diao, X. (2009). The Impact of Climate Variability and Change on Economic Growth and Poverty in Zambia. https://www.researchgate.net/publication/46442136 adresinden alındı
• Türkeş, M. (2008). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre, 1, 26-37.
• Uluyol, O., & Türk, V. (2013). Finansal Rasyoların Firma Değerine Etkisi: Borsa İstanbul (BİST)'da Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, XV(II).
• UNDP. (2018). Human Development Indıces and Indıcators 2018 Statistical Update: http://hdr.undp.org adresinden alındı
• UNDP. (2020). Human Development Report : http://hdr.undp.org adresinden alındı
• Urban, D., & Shugart, H. (1989). Forest Response to Climate Change: A Simulation Study for Southeastern Forests. 3-1 to 3-45.
• Winters , P., Murgai, R., Sadoulet , E., & Janvry , d. (1996). Climate Change , Agriculture, and Developing Economies .
• Worldbank. (2022). http://www.worldbank.org adresinden alındı
• Yalçınkaya, Ö. (2016). G-20 Ülkelerinde Satın Ama Gücü Paritesi Teorisinin Geçerliliği: Panel Birim Kök Testinden Kanıtlar(1994:Q1-2015:Q4). Bitlis Eren Üniverstesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 145-162.
• Yılmaz , M. (2008). Gelişmekte olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi.