ÇATIŞMA ÇÖZME EĞİTİM PROGRAMININ İLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Year 2015, Volume: 24 Issue: 2, 137 - 158, 31.10.2015

Suat Kılıçarslan Meral Atıcı

Abstract

Bu araştırmanın amacı, “Çatışma Çözme Eğitimi Programı”nın ilköğretim 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin çatışma çözme davranışları üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma grubu 2011-2012 öğretim yılında Adana’da bir ilköğretim Okulu’nda öğrenim gören deney ve kontrol gruplarına seçkisiz yolla atanan 20 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma deseni olarak kontrol gruplu ön-test son-test izleme modeli kullanılmış ve 10 öğrenci deney, 10 öğrenci kontrol grubuna alınmıştır.

Eğitim programı uygulanmadan önce ve sonra, deney ve kontrol gruplarının çatışma çözme davranışları, “Çatışma Çözme Davranışını Belirleme Ölçeği (ÇÇDBÖ)” ile değerlendirilmiştir. Deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin “ÇÇDBÖ”nün “Problem Çözme” ve “Saldırganlık” alt ölçeklerinden almış oldukları öntest, sontest ve izleme testi puanlarının ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı ‘İlişkili Ölçümler İçin Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi' ile test edilmiştir.

Bulgular incelendiğinde, çatışma çözme eğitim programının deney grubundaki öğrencilerin yapıcı çatışma çözme beceri düzeylerinde, bu programın uygulanmadığı kontrol grubundaki öğrencilere göre artış olduğu ve bu artışın uzun süreli olduğu görülmüştür.

Keywords

Çatışma Çözme, Çatışma Çözme Eğitim Programı, Saldırganlık, Problem Çözme

References

• Akbalık, F.G. (2001). “Çatışma çözme ölçeği’nin (üniversite öğrencileri formu) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 7-13. Bilge, F. (1996). “Danışandan hız alan ve bilişsel davranışçı yaklaşımlarla yapılan grupla psikolojik danışmanın, öğrencilerin kızgınlık düzeyleri üzerindeki etkileri”.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Bacıoğlu, D. S. (2014). “Şiddet ve Saldırganlığın Azaltılmasında Önleme ve Müdahale Programlarının Etkililiği: Meta Analiz Çalışması”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, (2014), 5, (42) 294-304. Brown, R.B. (1992). Conflict Resolution: A Strategyfor Reducing Physical Confrantation in Public Schools. Dissertation Abstracts International. 53(4), 995-A. Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum.(2. Baskı), Ankara: Pegem AYayıncılık Çoban, R. (2002). “The Effect of Conflict Resolution Training Program On Elementary School Students’ Conflict Resolution Strategies”.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. ODTÜ, Ankara. Deutsch, M. (1993). Constructive Conflict Resolution: Principles, Training andResearch. Journal of SocialIssues, 50(1), 13-32. Duryea, M.L. (1992). Conflict and Culture: A Literature Review and Bibliography. University Of VictoriaInstitute For Dispute Resolution, Victoria, British Columbia, Canada. Gordon, T. (2005). E.Ö.E. – Etkili Öğretmenlik Eğitimi. Sistem Yayıncılık: İstanbul. Haar, B.F. ve Krahe, B. (1999). Strategies for Resolving Interpersonal conflict In Adolescence A German- Indonesion comparison. Journal Of Cross- CulturalPsychology, 30(6), 667-683. Hale, L.(1988). Conflict Resolution Theory and Practice. New York: American Bar Association. Johnson, D.W. ve Johnson, R.T. (1991, 1995). TeachingChildrenTo Be Peacemakers. Edina, Minnesota, Interaction Book Company. Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (1992). Teaching studentsto be peer mediators. Educational Leadership, 50 (1), 10-13. Johnson, D. W. ve Johnson, F.P. (1997). Joining Together: GroupTheory and Group Skills. Universty of Minnesota.333- 399. Johnson, D.W. ve Johnson, R.T. (1994). ConstructiveConflict in the Schools.Journal of SocialIssues, No: 30. Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (1996). Conflict Resolutionand Peer Mediation Programs in Elementary and Secondary Schools: A Review of The Research. Review of Educational Research, 66(4), 459-506. Johnson, D.W. ve Johnson, R.T. (1997). “TheImpact of Conflict Resolution Training in Middle School Students”, Journal of SocialPsychology, No: 137. Güner, İ. (2007)“Çatışma çözme becerilerini geliştirmeye yönelik grup rehberliğinin lise öğrencilerinin saldırganlık ve problem çözme becerileri üzerindeki etkisi” .Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya. Jones, V.F. ve Jones, L.S. (1998). Comprehensive Classroom Management. London: Allyn and Bacon. Kavalcı, Z. (2001). “Çatışma çözme becerileri eğitimi programının üniversite öğrencilerinin çatışma çözme biçimleri üzerindeki etkisi”.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Korkut, F. (2004). Okul Temelli Önleyici Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: Anı Yayıncılık. Koruklu, N. (1998). “Arabuluculuk eğitiminin ilköğretim düzeyindeki bir grup öğrencinin çatışma çözme davranışlarına etkisinin incelenmesi”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Kulaksızoğlu, A. (2014). Kişisel Gelişim Uygulamaları (2. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kulaksızoğlu, A. (2005). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitap Evi. Lane-Garon, P.S. ve Richardson, T. (2003). Mediatormentors: improving school climate, nurturing student disposition. Conflict Resolution Quarterly, 21(1), 47-68. Martin, M.,Greenwood, C.W. (2002). Çocuğunuzun Okulla İlgili Sorunlarını Çözebilirsiniz (Çev. F. Zengin Dağıdır).(3. Basım) İstanbul: Sistem Yayıncılık Öğülmüş, S. (2004). Ben Sorun Çözebilirim: Kişilerarası Sorun Çözme Becerileri ve Eğitimi (2. baskı). Babil Yayıncılık: Ankara. Öner, U. (2000). Çatışma Çözme ve Arabuluculuk Eğitimi. İlköğretimde Rehberlik. (Editör: Yıldız Kuzgun) (2. Baskı). (198-237). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Öner, U. (2005). Eğitim Ortamlarında Çatışma Çözme ve Arabuluculuk Programlarının Yeri ve Kullanımı Seminer Notları. Ankara: PDR Derneği. Pekkaya, B. (1994). “Arabulucu Yolu ile Çatışmalara Çözüm Bulma, Arabuluculuk Eğitiminin Okullarda Uygulanması ve Bu Eğitimin Öğrencilerin Benlik Gelişimlerine, Liderlik Becerilerine, Saldırgan Davranışlarına ve Algıladıkları Problem Miktarına Etkisi”.Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Sarı, S. (2005). “İlköğretim 5.Sınıf Öğrencilerine Çatışma Çözümü Becerilerinin Kazandırılmasında, Akademik Çelişki Değer Çizgisi ve Güdümlü Tartışma Yöntemlerinin Etkisi”.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana. Stevahn, L., Johnson, D.W., Johnson, R.T., ve Schultz , R. (2002). Effects of ConflictResolution Training IntegratedInto a High School SocialStudiesCurriculum. Journal of SocialPsychology, 142(3), 305- 328. Stevens, R. (2003). ConflictResolutionandPeer Mediation: UnderlyingValues. Encounter, 16(2), 52-56, Taştan, N.(2004) “Çatışma Çözme ve Akran Arabuluculuğu Eğitimi Programlarının İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme Ve Akran Arabuluculuğu Becerilerine Etkisi”. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Taştan, N. (2006). Çatışma Çözme Eğitimi ve Akran Arabuluculuğu. Uygulamalı Grup Rehberliği Programları Dizisi.(Editör: Uğur Öner) (1. Baskı). Ankara: PDR Derneği. Nobel Yayın Dağıtım. Teolis, B. (1988). Ready ToUseConflictResolutionActivitiesForElementaryStudents(1.Ed.) San Francisco: Jossey- Bass. A WillayImprint Türnüklü, A. Şahin, İ. ve Öztürk, N. (2002). İlköğretim Okullarında, Öğrenci, Öğretmen, Okul Yöneticisi ve Velilerin Çatışma Çözüm Stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 8(32), s.74-597. Türnüklü, A. (2003). Öğrenciler Arasındaki Çatışmaların Çözümünde Problem Çözme ve Arabuluculuk. Sınıf Yönetimi (Editör, Emin Karip) (3. Baskı 186-204). Ankara: Pegem A Yayıncılık . Türnüklü A.Kacmaz, T. Turk , F., Kalender, A. Sevkin B. Zengin, F.(2010) Helping students resolve their conflict sthrough conflict resolution and peer mediation training; Procedia Socialand Behavioral Sciences 1 (2009) 639–647. Türnüklü, A. Kacmaz, T. Sünbül, D. ve Ergul, H. (2010) Effects of Conflict Resolution and Peer Mediation Training in a Turkish High SchoolAustralian Journal of Guidance & Counselling Volume 20 Number 1 2010 pp. 69–80. Türnüklü, A. (2011). Liselerde Öğrenci Şiddetinin Önlenmesi - Anlaşmazlık Çözümü-Eğitim Kitabı Maya akademi. Ankara. Türnüklü, A. Kaçmaz, T. İkiz, E. ve Balcı, F. (2011). Liselerde Öğrenci Şiddetinin Önlenmesi – Anlaşmazlık Çözümü-Eğitim Kitabı Maya akademi. Ankara. TÜİK, Seçilmiş Göstergelerle Adana, (2013) Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/ilGostergeleri/iller/ADANA.pdf Uysal, Z (2006). “Çatışma Çözme eğitim Programının Orta Öğretim Dokuzuncu Sınıf Düzeyindeki Öğrencilerin Çatışma Çözme Becerilerine Etkisi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.