Edebiyatta Ölüm ve Şair Nigar Hanım'ın Şiirlerinde İntihar Yazını

Year 2020, Volume: 29 Issue: 2, 28 - 41, 30.06.2020

Refika Altıkulaç Demirdağ

https://doi.org/10.35379/cusosbil.757991

Abstract

Edebiyatın ölüm ve intihar fikriyle ilişkisi genellikle intihar eden ya da intiharı deneyen sanatçılar üstünden değerlendirilir. Eğer konu sadece intiharsa o zaman da felsefî, sosyolojik ya da psikolojik sebepleri üzerinde durulur. Oysa bir yazma eylemi olarak intiharın değerlendirilmesi sanatçıyı ve eserini anlamada yardımcı olabilecek bir bakış açısı sunabilir. Bu nedenle intiharın yazın formu olarak ortaya konuluşunu Osmanlı’nın ünlü kadın şairlerinden biri olan Nigâr Hanım’ın şiirlerinden hareketle değerlendirilmiştir. Nitekim onun şiirlerinde ölüm konusu önemli bir yer tutmaktadır. Efsûs I, Efsûs II, Nirân ve Aks-i Sadâ adlı kitaplarında şairin iç dünyasına ve özel yaşamına dair imgelerin yoğunluk kazandığı görülmektedir. Mutsuz bir hayatı olan şair özellikle artık hayatta olmayan sevdiklerine şiirler yazmaktadır. Öncelikle küçük yaşta bir trafik kazası neticesinde kaybettiği kardeşi için yazdığı şiirlerinde şairin oldukça hassas bir ruh hali taşıdığını görmekteyiz. Annesinin ölümünün ardından babasının intihar etmiş olması Nigâr Hanım’ın şiirlerinde ölüm konusunun daha büyük bir önem kazanmasına neden olmuştur. Ondört yaşında şiir yazmaya başlayan şairin gençken intihara eğilimli düşüncelerinin yaşı ilerledikçe hayattan yakınmalara dönüştüğünü söyleyebiliriz. Bu noktada “yazarken ölmek” fikrini irdelemek gerektiğini düşünmekteyiz. Biz bu çalışmamızda Nigâr Hanım’ın eserlerinde ölüm konusunun romantik bir duyuşla kaleme alındığını göstermeye çalışacağız. Edebiyatta ölüm konusunu da bir yönüyle tartışmaya çalışacağız.

Keywords

Edebiyat-ölüm, Nigar Hanım, İntihar, Şiir

References

• Ahmad, A. (2000). “Nigar’ Dergisinin İsmine Esin kaynağı olan Türk Şair Nigar Bint-i Osman”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi - DTCF Dergisi 40 (1-2): 89-95.
• Altıkulaç Demirdağ, R. (2015). Giriş: Şair Nigâr Hanım ve Şiirlerinde Kadın. Nigâr Hanım Toplu Şiirleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları, 12-29.
• Alvarez, A. (1999). İntihar Kan Dökücü Tanrı. Çev. Zuhal Çil Sarıkaya. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Aslan, Y. (2012). “Türk Romanında Ölüm (1859-1910)”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Denizli.
• Ayyıldız, B. (2015). “Cesare Pavese, Italo Svevo ve Tezer Özlü’de İntihar Kavramı”. Erdem, S. 69: 22-40.
• Bekiroğlu, N. (2008). Şâir Nigâr Hanım Güftesi Garplı Bestesi Şarklı. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Blanchot, M. (1994). “Edebiyat ve Ölüm Hakkı”. Çev. Sosi Dolanoğlu. Defter Dergisi, S. 22: 124-156.
• Camus, A. (2010). Sisifos Söyleni. Çev. Tahsin Yücel. İstanbul: Can Yayınları.
• Durkheim, E. (1986). İntihar Toplumbilimsel İnceleme. Çev. Özer Ozankaya. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Er, S. E. (2018). Cioran Bir Alacakaranlık Düşünürü. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Es, H. F. (1945). “Tanımadığımız meşhurlar: Nigâr Hanım”, Akşam. 30 Mayıs 1945-10 Haziran 1945, (8 Tefrika).
• Green, A. (2018). Yazı ve Ölüm. Çev. Nesrin Demiryontan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Köprülü, F. (1924). Nigâr Hanım. Bugünkü Edebiyat. İstanbul: İkbal Kütüphanesi.
• Kula, O. B. (2010). Hegel Estetiği ve Edebiyat Kuramı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kurtuluş, M. (2011). “Osmanlı Şiirinin Modernleşme Sürecinde ‘Kadın’ın Doğuşu: Nigâr Hanım’ın Şiirlerinde Dişil Söylem”. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi.
• Nigâr Binti Osman. (1887). Efsûs 1. İstanbul: Ahter Matbaası. Nigâr Binti Osman. (1890). Efsûs 2. İstanbul: Ahter Matbaası. Nigâr Binti Osman. (1896). Nirân. Istanbul: Hanımlara Mahsus Gazete Kütüphanesi. Nigâr Binti Osman. (1899) Aks-i Sadâ. İstanbul: Şirket-i Mürettebiye Matbaası.
• Nigâr Binti Osman. (1959). Hayatımın Hikâyesi. İstanbul: Ekin Basınevi.
• Nigâr Hanım. (2015). Nigâr Hanım Toplu Şiirleri. haz.: Refika Altıkulaç Demı̇rdağ. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Platon, (1989). Phaidon. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Platon, (1998) Sokrates’in Savunması. Çev. Niyazi Berkes. İstanbul: Cumhuriyet Yayınları.
• Soysal, D. (2010). “Schopenhauer’da Ölüm ve Ölüm Korkusu Üzerine.” Tabula Rasa (25-26): 109-121.
• Sümer, N. (2015). “Dinlerin İntihar Olgusuna Bakışı”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Talû, E. E. (1949). “Tanıdıklarım: Nigâr Hanım”. Edebiyat Âlemi, no. 9, 1.
• Ulutaş, N. (2006). “Türk Romanında İntihar” (1872-1960). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa.