BİR SOSYAL KONTROL ARACI OLARAK DİN ve YENİ MEDYA

Year 2023, Volume: 32 Issue: 3 - Cumhuriyetimiz 100 Yaşında Özel Sayısı, 42 - 50, 30.12.2023

Nur Özdemir

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1321711

Abstract

Sosyal kontrol, bireylerin sosyal değerlere uygun biçimde davranmasını sağlayarak sosyal değerlerin ve normların gelecek nesillere aktarılmasını ve zamanın şartlarına uygun olarak yeniden üretilmesini sağlayan bir mekanizmadır. Geçmişten günümüze bakıldığı zaman din toplumların en önemli sosyal kontrol araçlarından birisi olmuştur. Din, toplum vasıtasıyla bireyleri kontrol etmektedir. Bu sayede dinin en önemli işlevi olan sosyal kontrol gerçekleştirilmiş olur. Günümüze gelindiğinde ise dinin yanı sıra yeni medya da önemli sosyal kontrol araçlarından birisi haline gelmiştir. Din ve yeni medya günümüz toplumların da önemini koruyan sosyal kontrol araçları olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Özellikle dinin mahrem olarak nitelendirdiği konularda yeni medya araçlarında paylaşımlar yapılması sosyal kontrolün din ve yeni medya bağlamında ele alınması gerektiğini gözler önüne sermektedir. Bu bağlamda yeni medya ile yeniden üretime tabi tutulan hayatımıza yansımaları ele alınırken dindarlık anlayışının ve mahremiyet algısının değişime uğradığı görülmektedir. Literatür taraması şeklinde gerçekleştirilen bu çalışmanın kapsamı, sosyal kontrolde baskın rol oynayan yeni medya ve dinin gündelik yaşamımız üzerindeki etkilerini izah etmektir.

Keywords

Sosyal Kontrol, Din, Yeni Medya

RELIGION AND NEW MEDIA AS A TOOL OF SOCIAL CONTROL

Abstract

Social control is a mechanism that ensures that social values and norms that social values and norms the transmission and reproduction of accordance with the conditions of the time by guiding individuals to conform to these values. From past to present, religion has been one of the most important social control tools of societies. Religion controls individuals through society. In this way, social control, which is the most important function of religion, is achieved. Nowadays, new media has also emerged the important social control tool alongside religion. Religion and new media appear as social control tools that remain important in today's societies. Sharing in new media tools, especially on topics that religion defines as private, reveals that social control should be handled in the context of religion and new media. In this context, it is seen that the understanding of religiosity and the perception of privacy have changed while considering its reflections on our lives that are reproduced with new media. The scope of this study, which is carried out in the form of a literature review, is to explain the effects of new media and religion, which play a dominant role in social control, on our daily lives.

Keywords

Social Control, Religion, New Media

References

• Abuzar, C. (2011). Dinin toplumsal yaşam üzerindeki etkisi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26 (26), 143-153.
• Akın, M. H. (2015). Toplumsallaşma sözlüğü. Çizgi Kitapevi.
• Anar, S. (1983). Değerlerin sosyolojik açıdan incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 82, 8- 44.
• Aydın, A. (2019b). Sosyal medyanın, siyasal iletişim ve siyasal katılımla ilişkisinin örnek olaylar bağlamında değerlendirilmesi. F. Temel & A. T. Türkmenoğlu (Ed.), Medya ve Siyaset . Çizgi Kitapevi.
• Azimli, E. & Coşkun, A. (2023). Sosyal kontrol ve din: dinin dindar bireyler üzerindeki kontrol gücü. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 9 (1), 1-16.
• BBC News Türkçe (2018), Avustralya'nın tanınan çocuk yüzü, internet zorbalığından intihar etti. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42638941 Erişim tarihi: 02.07.2023
• Black, D. (1976) The behaviour of law. Academic Press.
• Black, D. (1992). Social control of the self. Virginia Review of Sociology ,1, 39–49.
• Budak, H. (2018). Sosyal medya iletişiminde mahremiyetin serüveni. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 146-170. 
• Castells, M. (2004). The network society: A cross-cultural perspective. Edward Elgar Publishing.
• Castells, M. (2013). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür; ağ toplumunun yükselişi (E. Kılıç, Çev.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dönmezer, S. (1994). Toplumbilim. Beta Yayınları.
• Duran, B. (2023). Parsons sosyolojisinde sosyal düzen-din ilişkisi, Katre International Human Studies Journal, 8 (15), 1-18.
• Durkheim, E. (2005). Dini hayatın ilkel biçimleri. Ataç Yayınları.
• Erdur-Baker, Ö. & Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: siber zorbalık, Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
• Esgin, Y. & Eken, İ. (2020). Sharenting bağlamında ebeveynlerin sosyal medya kullanımı ve çocukların mahremiyet hakları üzerine bir inceleme. Ş. Özdemir & G, D. Türk (Ed.), Sosyal Medya Psikolojisi. Nobel Yayıncılık.
• Fichter, J. (2006). Sosyoloji nedir. Anı Yayıncılık.
• Giddens, A. (2016). Sosyoloji. Kırmızı Yayınları.
• Güleç, V. (2018). Aile ilişkilerinin sosyal medyayla birlikte çöküşü, e-Journal of New Media, 2 (2), 105-120. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2018.2/2.105-120
• Haberli, M. (2019). Dijital çağda din ve dindarlığın dönüşümü, Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 307-315.
• Horwitz, A. V. (1990). The Logic of Social control. Plenum Press.
• Keith, B. & Steinberg, S. (2017). Parental sharing on the ınternet: child privacy in the age of social media and the pediatrician's role. Jama Pediatr, 171(5), 413-414.
• Kendall, D. (2011). Sociology in Our Times, Wadsworth Publishing.
• Koca, D. (2018). Boş zaman sorunu ve gençlerin yeni medya kullanımı: evlilik ve sanal ilişkilerin incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi]. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kur’an-ı Kerim. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Nûr-suresi/2818/27-29-ayet-tefsiri
• Maigret, E. (2021). Medya ve iletişim sosyolojisi. İletişim Yayınları.
• Marshall, G. (2014). Sosyoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Ross, E. A. (1896). Social control, The American Journal of Sociology, 1 (5), 513-535.
• Serin, H. (2019). Sosyal medyada çocuk hakları ihlalleri: ebeveynler ve öğretmenler farkında mı? Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1005-1031. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555107
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu, (Ağustos 2022). Hanehalkı bilişim teknolojileri (bt) kullanım araştırması.
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587
• Tüzer V. (2011). İnternet, siberseks ve sadakatsizlik. Psikiyatride güncel yaklaşımlar, Current Approaches in Psychiatry, 3(1), 100-116.
• Van Dijk, J. (2016). Ağ toplumu. Epsilon Yayınları.
• Watt, W. M. (2000). Kur’an’a giriş. Ankara Okulu Yayınları.
• Yaralıoğlu, Y. (2020). "Yapı-fail’ bağlamında ilişkisel din sosyolojisi paradigması ve sanal dini cemaatler, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 20 (2), 1429-1451. https://doi.org/10.33415/daad.724324
• Yazıcı, M. (2013). Değerler ve toplumsal yapıda sosyal değerlerı̇n yerı̇. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (1), 209-223. https://doi.org/10.18069/fusbed.10221