A VIEW OF LATE 1980s TURKEY AND TURKISH SOCIETY THROUGH HARUKI MURAKAMI’S TRAVELBOOK OF UTEN ENTEN

Year 2025, Volume: 34 Issue: 1, 404 - 419, 30.04.2025

Emine Sicim Kaplan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1526503

Abstract

Turkey has long been a country visited and written about by Japanese travelers, a tradition that continues to this day. Among these visitors is the renowned Japanese author Haruki Murakami, who visited Turkey twice, in 1981 and in 1988. Murakami travelled to Greece and then came to Turkey in 1988. He wrote about his trip in a book, titled “Uten Enten”. This study aims to analyze Murakami’s portrayal of Turkey and the social structure of Turkish society in the late 1980s, as reflected in his travelogue. Murakami travelled to many regions in Turkey-from the West to the East, expressing a particular fondness fort he Black Sea Region, which he discussed in detail under the chapter titles “Karadeniz” (Black Sea) and “Hopa”. On the other hand, although Murakami liked the Aegean and Mediterranean Regions too, he did not write about them. In his book, he dwelt on the Eastern Anatolia Region. He described Eastern Anatolia as the worst place in Turkey. He also described Turkish society as being overly curious and lazy. Furthermore, he discussed Turkish people’s fondness for cigarettes in another chapter. He advised Japanese people to bring cigarettes with them when they went to Turkey. In his book, Murakami also covered political issues such as the Kurdish and Armenian issues, emphasizing that Turks tended to avoid talking about these issues.

Keywords

Haruki Murakami, Turkey, Uten Enten, Turkish Image, Japanese

HARUKİ MURAKAMİ’NİN GEZİ KİTABI UTEN ENTEN ÜZERİNDEN 1980 SONLARI TÜRKİYE’SİNE VE TÜRK TOPLUMUNA BAKIŞ

Abstract

Türkiye geçmiş zamandan itibaren Japonlar tarafından ziyaret edilen ve üzerine yazı yazılan bir ülke olmuştur. Bu durum günümüzde de benzer şekilde devam etmektedir. Türkiye’yi ziyaret edenlerden biri de Japon Edebiyatçılarından Haruki Murakami’dir. Murakami 1981 ve 1988 yılları olmak üzere Türkiye’yi iki kere ziyaret etmiştir. 1988 yılındaki ziyaretinde Türkiye’nin yanı sıra Yunanistan’ı da gezen yazar, seyahatini “Uten Enten” adlı eserinde kaleme almıştır. Bu çalışmada, Murakami’nin bahsi geçen seyahatnamesi üzerinden seksenli yılların sonlarındaki Türkiye’sinin ve Türk toplumunun sosyal yapısının onun gözüyle nasıl olduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Türkiye’de Batı’dan Doğu’ya kadar birçok bölgeyi gezen Murakami en çok Karadeniz Bölgesini beğenmiş, eserinde de bu bölgeden “Karadeniz” ve “Hopa” bölüm başlıkları altında detaylı olarak bahsetmiştir. Kitapta dikkat çekici nokta ise Murakami’nin çok beğenmesine rağmen Ege ve Akdeniz Bölgelerine yer vermeyerek, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yoğunlaşmasıdır. Doğu Anadolu’yu Türkiye’nin en kötü yeri olarak nitelendirmiştir. Türk toplumunu aşırı meraklı ve tembel olarak niteleyen Murakami, sigaraya olan düşkünlüklerini de ayrı bir bölüm altında ele almış, Türkiye’ye gideceklere de yanlarında sigara götürmeleri konusunda tavsiyede bulunmuştur. Eserinde siyasi konulara da yer veren Murakami, Kürt ve Ermeni sorunlarından bahsederek, Türklerin bu konular hakkında konuşmaktan kaçındıklarını vurgulamıştır.

Keywords

Haruki Murakami, Türkiye, Uten Enten, Türk İmajı, Japon

References

• Akbay, O. H. (2012). Bir Japon aydının gözünden Türkler – Nagase Hōsuke’nin Türkiye izlenimleri. Sefad, 27, 177-190.
• Doyuran, L. (2018). Medyatik bir çalışma alanı olarak eleştirel söylem çözümlemesi. Erciyes İletişim Dergisi,5/4, 301-323.
• Dündar, A. M. (2015). Muhayyel tarihe itiraz: Ertuğrul Faciası, Yamada Torajiro ve Abdülhalim Noda Shotaro üzerine. K. A. Akkemik (Ed.), Doğu Asya’nın politik ekonomisi içinde (s. 362-372). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Erdemir, A. V. (2014). Japonya’da Türk imgesinin oluşumu 1890 – 1914, Kurgu Kültür Merkezi Yay.
• Erdemir, A.V. (2011). A realistic approach to the achievements of Torajiro Yamada and his relationship with Turkey. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11/1, 217-227.
• Erkin, H. C. (2002). Japon gezgin Ienaga Toyokichi nin 1899-1900 hatıratı. OTAM, 14, 237-243.
• Erkin, H. C. (2004). Geçmişten günümüze Japonya’dan Türkiye’ye bakış, Vadi Yay.
• Etō, J. (1965). Natsume Sōseki: a Japanese Meiji intellectual. The American Scholar, 34/4, 603-619. Haruki Murakami Japanese author. https://www.britannica.com/biography/Haruki-Murakami adresinden alındı. Erişim tarihi: 05.04.2020
• Hasebe, K. (2017). Osmanlı İmparatorluğu ile Japonya arasındaki ilişkilerinin tarihçesi: sergideki Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki belgelerle. K. Hasebe, N. Misawa ve S. Levent (Eds.), Osmanlı İmparatorluğu ve Japonya içinde (s. 1-73). Asya Kültürleri Araştırma Enstitüsü.
• Kazuhiko, S. (2003). The Japanese image of Turks in Meiji Era 1868 – 1912. S. Esenbel (Ed.), The rising sun and the Turkish crescent içinde (s. 49-86). Boğaziçi University Press.
• Komatsu, K. (2004). Osuman Teikoku no kindai to kaigun, Sekaishi Ribretto. Maden, S. (2008). Türk edebiyatında seyahatnameler ve gezi yazıları. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 37, 147-158.
• Misawa, N. (2005). Meijijiki niokeru Nihon no kōteki iryō seido to Erutu-ruru go: Meiji 23nen no koreraka niokeru Gaikokujin kansen taiō jirei. Nihon Chūtō Gakkai Nenpō, 43/2, 149-171.
• Murakami, H. (1999). Uten enten, Shinchosha.
• Murakaminin Türkiye seyahatnamesi. https://www.izdiham.com/murakaminin-turkiye-seyahatnamesi/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 15.02.2020
• Takahashi, T. (1982). Türk-Japon münasebetlerine kısa bir bakış (1876-1945). Türk Dünyası Araştırmaları, 18, 124-148.
• Toyama, A. (2004). Yüzyılın dönemecinde Türkiye. H. Can Erkin (Çev.), Türk Japon Vakfı Yay.