YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN AKTARIMI

Year 2020, , 288 - 312, 21.12.2020

Başak Karakoç Öztürk

https://doi.org/10.32321/cutad.781673

Cited By: 6

Abstract

Yabancı dil öğretiminde hedef dile yönelik somut olmayan kültürel mirasın ders kitapları yoluyla aktarılmasına ve korunmasına yönelik çabalar oldukça önemlidir. Bu önemden yola çıkarak yapılan araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan farklı seviyelerdeki ders ve çalışma kitaplarını somut olmayan kültürel miras alanlarına yer verme açısından metinler, etkinlikler ve görseller bağlamında değerlendirmektir. Bu kapsamda İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti incelenmiş, nitel araştırma olarak desenlenen çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinde belirlenen miras alanlarını içeren bir kontrol listesi hazırlanmış, Türkçe öğretim setinin her seviyesindeki ders ve çalışma kitaplarında yer alan metinler, etkinlikler ve görseller kontrol listesinde yer alan somut olmayan kültürel miras alanlarına yer verme düzeyleri açısından değerlendirilmiş ve kontrol listesine işlenmiştir. Verilerin analizinde hem içerik analizi hem de betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda temel düzey olarak kabul edilen A1 seviyesindeki ders ve çalışma kitaplarındaki metinlerin somut olmayan kültürel miras alanlarından sadece “Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller, Şölenler” alanıyla ilgili metinler olduğu saptanmıştır. A2 düzeyindeki ders kitabında, “Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar”, “Gösteri Sanatları” ve “Doğa ve Evrenle İlgili Bilgi ve Uygulamalar” alanlarına yönelik metinler bulunduğu ancak çalışma kitabında sadece “Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar” alanıyla ilgili az sayıda metne yer verildiği saptanmıştır. Sonuç olarak A1 düzeyindeki kitaplarda somut olmayan kültürel miras alanlarıyla ilgili toplam 7 metin, A2 düzeyindeki kitaplarda ise 13 metin vardır. Orta düzeydeki kitaplarda ise B1 düzeyinde 11 metin, B2 düzeyinde 7 metin olduğu saptanmıştır. B1 düzeyindeki ders kitabında “Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar”, “Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller, Şölenler” ve “Doğa ve Evrenle İlgili Bilgi ve Uygulamalar” alanlarına yönelik metinler bulunurken, çalışma kitabında sadece “Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller, Şölenler” alanıyla ilgili iki metnin olduğu görülmüştür. B2 düzeyindeki ders kitabında ise “Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar”, “Gösteri Sanatları”, “Doğa ve Evrenle İlgili Bilgi ve Uygulamalar” alanlarına yönelik metinlere yer verildiği, çalışma kitabı incelendiğinde SOKÜM alanlarından sadece “Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar” alanına yönelik metinlerin olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar temel ve orta seviyedeki kitaplarda somut olmayan kültürel miras alanlarıyla ilgili metin sayısının yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Temel ve orta seviyedeki kitaplar etkinlikler açısından incelendiğinde somut olmayan kültürel mirasın tüm alanlarına yönelik etkinliklere yer verilmediği saptanmıştır. İleri seviye olarak nitelendirilen C1 ve üzeri düzey kitaplarda ise somut olmayan kültürel mirasla ilgili metin ve etkinlik sayısının diğer seviyelere göre daha fazla olduğu, özellikle ders kitabında somut olmayan kültürel mirasın tüm alanlarıyla ilgili metinlere yer verildiği saptanmıştır. Görsellere yönelik bulgular incelendiğinde, tüm düzeylerdeki kitaplarda görsellerin somut olmayan kültürel miras içeriğini destekleyecek zenginlikte olmadığı, somut olmayan kültürel mirasla ilgili daha fazla görsele yer verilmesi gerektiği tespit edilmiştir.

Keywords

Yabancı Dil Olarak Türkçe, Kültürel Aktarım, Somut Olmayan Kültürel Miras, Ders Kitapları

TRANSMISSION OF INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE IN TURKISH EDUCATION AS A FOREIGN LANGUAGE

Abstract

In Turkish education as a foreign language, language learners need to gain cultural competence as well as linguistic competence. Therefore, efforts to transmit and preserve the cultural heritage of the target language through coursebooks are very important in foreign language education. Based on this importance, the aim of this study is to evaluate the different levels of coursebooks and workbooks used in Turkish education as a foreign language in the context of texts, activities, and visuals in terms of including intangible cultural heritage fields. In this context, the Istanbul Turkish for Foreigners CourseBook Set was examined, and the document review method was used in the study, which was designed as qualitative research. A checklist containing the heritage fields identified in the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage was prepared, and the texts, activities, and visuals included in the coursebooks and workbooks at all levels of the Turkish education set were evaluated for the level of inclusion of intangible cultural heritage fields in the checklist and recorded on the checklist. Both content analysis and descriptive analysis were used for data analysis. As a result of the study, it was determined that texts in the A1 level coursebooks and workbooks, accepted as the basic level, are texts only related to the field of “Social Practices, Rituals, Festive Events” among the intangible cultural heritage fields. In the A2 level coursebook, it was determined that there were texts related to "Oral Traditions and Expressions", "Performing Arts" and "Knowledge and Practices Related to Nature and the Universe" but only a few texts related to the field of “Oral Traditions and Expressions” were included in the workbook. In conclusion, there were 7 texts in A1 level books and 13 texts in A2 level books related to the intangible cultural heritage fields. In the intermediate level books, there were 11 texts in B1 level books and 7 texts in B2 level books. In the B1 level textbook, there are texts for "Oral Traditions and Expressions", "Social Practices, Rituals, Feasts" and "Knowledge and Practices Related to Nature and Universe", while it was observed the workbook contains only two texts related to "Social Practices, Rituals, Feasts". In the textbook at B2 level, it was determined that the texts related to "Oral Traditions and Expressions", "Performing Arts", "Knowledge and Practices Related to Nature and Universe" were included, and when the workbook was examined, it was determined that there were only texts related to the "Oral Traditions and Narratives" field from SOKÜM. These results show that the number of texts related to the intangible cultural heritage fields in the basic and intermediate level books is not sufficient. When the basic and intermediate books were examined in terms of activities, it was determined that activities related to all intangible cultural heritage fields were not included. On the other hand, it was determined that the number of texts and activities related to intangible cultural heritage was higher in the C1 and higher level books, which are defined as advanced level, compared to the other levels, and especially the coursebook included the texts related to all intangible cultural heritage fields. When the findings of the visuals were examined, it was revealed that the visuals were not rich enough to support the intangible cultural heritage content and that more visuals related to the intangible cultural heritage should be included in books at all levels.

Keywords

Turkish Education as a Foreign Language, Cultural Transmission, Intangible Cultural Heritage, Coursebooks

References

• Akarsu, B. (1998). Dil-kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Akcaoğlu, C. (2017). Somut olmayan kültürel miras ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Akpınar, M. (2010). Deyim ve atasözlerinin yabancılara Türkçe öğretiminde kullanımı üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Aral, A. E. (2018). Somut olmayan kültürel miras ve eğitim: eğitimin periyodik raporlardaki görünümüne eleştirel bir bakış. Milli Folklor, 30, 59-72.
• Barın, E. (2004). Yabancılara Türkçe öğretiminde ilkeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 1, 19-30.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9, 27-40.
• Brown, H. D. (1994). Principles of language learning and teaching. ABD: Prentice Hall Regents.
• Byram, M. ve Risager K. (1999). Language teachers, politics and culture. Londra: Clevedon Press.
• Demir, A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. TÜBAR-XXX, 51-72.
• Demircan, Ö. (2005). Yabancı dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Der Yayınları.
• Dunnett, S. C.; Dubın F. ve Lezberg A. (1986). English language teaching from an intercultural perspective. Culture Bound (Joyce Merrill Valdes, ed.) 148-160. Cambridge university.
• Ekici, M. (2014). Bir sempozyumun ardından: somut olmayan kültürel mirasın müzelenmesi. Millî Folklor, 16, 5-13.
• Güneş, S. (2009). Yabancı dil öğretiminde deyim öğretimi: yöntemler, teknikler ve uygulamalar. Dilbilim Dergisi, 2, 59-78.
• Gürçayır, S. (2011). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi üzerine eleştirel bir okuma. Milli Folklor, 23, 5-12.
• Güven, A. Z. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarında somut olmayan kültürel miras unsurlarının yeri ve kullanımı. International Journal of Language Academy, 6, 369-378.
• Güvenç, B. (2012). Kültürün abc’si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü kültür unsurlarının kullanımı. Millî Folklor, 25, 167-177.
• Mitchell, R. ve Myles, F. (2004). Second language learning theories. Londra: Arnold.
• Oğuz, M. Ö. (2009). Somut olmayan kültürel miras ve kültürel ifade çeşitliliği. Milli Folklor, 21, 6-12.
• Oğuz, Ö. (2013). Somut olmayan kültürel miras nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Okur, A. ve Yamaç, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: istanbul yabancılar için türkçe öğretim seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6, 1619-1640.
• Ökten, C. E. ve Kavanoz, S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimini hedefleyen ders kitaplarınd a kültür aktarımı. Turkish Studies, 9, 845-862.
• Ördek, F. (2019). Yabancılar için Türkçe İstanbul ve Yedi İklim orta seviye ders kitaplarının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Peck, D. (1998). Teaching culture: beyond language. Yale: New Haven Teachers Institute.
• Smeets, R. (2004). Language as a vehicle of the ıntangible cultural heritage. Museum International, 56, 156-165.
• Stefano, M. L., Davis, P. ve Corsane, G. (2012). Safeguarding intangible cultural heritage. UK: Boydell & Brewer Ltd.
• Tapan, N. (1995). Yabancı dil olarak almanca öğretiminde yeni bir yöneliş: kültürlerarası bildirişim odaklı yaklaşım. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi IX, 149-167.
• Telc. (2013). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi öğrenim öğretim ve değerlendirme. Frankfurt: Avrupa Konseyi/Modern Diller Bölümü.
• Underwood, J. (1989). Hypercard and interactive video. Calico Journal, 6, 7–20.
• UNESCO (2003). < http://www.unesco.org.tr> Erişim: 8 Ekim 2019.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, F. (2015). Yeni Hitit yabancılar için Türkçe öğretimi setindeki görsellerde kültür aktarımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 841-849.