NECÂTÎ ÖRNEKLEMİNDE ŞİİR MECMUALARINDA YER ALAN BİLİNMEYEN ŞİİRLERİN AİDİYETİNE DAİR YÖNTEM TEKLİFİ

Year 2023, Volume: 8 Issue: 1, 191 - 226, 20.06.2023

Enes İlhan

https://doi.org/10.32321/cutad.1263007

Abstract

İçerdikleri şairler, biyografik bilgiler, çeşitli anekdotlar ve şiirler ile toplumun edebî zevk ve beklentilerine hitap eden şiir mecmuaları, biyografik kaynaklarda yer almayan şairleri ve yazma divanlar ile tenkitli neşirlerde bulunmayan şiirleri bulundurma ihtimalini her zaman bünyesinde barındıran çok yönlü metinlerdir. Gerek mecmualara dair gerçekleştirilen neşir çalışmalarında gerekse mecmualara atıfla oluşturulan makale ve bildiri düzeyindeki çalışmalarda şairlerin basılı divanlarında yer almayan şiirlerine dair başlıklar ve vurgular dikkat çekmektedir. Şiir mecmularında bulunan tenkitli neşirlerde yer almayan şiirlerin tespit ve neşrinden daha mühimi şiirlerin atfedildikleri şaire olan aidiyetinin sorgulanması ameliyesidir. Taranılan çalışmalarda basılı divanlarda yer almadığı ifade edilen şiirlerin atfedildikleri şairlere olan aidiyetlerinin belirlenmesinde daha önceden kuramsal çerçevesi çizilen ve uygulanan bir metottan veya metot birliğinden söz etmek mümkün görünmemektedir. Çoğunlukla metin neşrinden ibaret böylesi çalışmalarda az da olsa şiirlerin, atfedildikleri şairlere olan aidiyetlerinin dil, üslup ve tanıklanma durumları çerçevesinde ele alındığı görülmektedir. Şiirlerin yeterli sayıda kaynak metinde taranmadan ve başka şairlere atfedildiklerine dair şüphe durumları en aza indirgenmeden yapılan dil ve üslup incelemeleri, aidiyet meselesi açısından kıymetli olmakla beraber yeterli ve tatmin edici değildir. Bu noktada yapılan çalışmada ortaya konulan yöntem teklifinin, sorgulama işlemini büyük ölçüde gerçekleştireceği ve atfedilen şiirlerle ilgili yapılacak olan üslup incelemelerine gelinceye değin bir eleme mekanizması işlevi göreceği umulmaktadır.
Çalışmada ilk olarak neşri gerçekleştirilen ve muhtelif yazma eser kütüphanelerinde mevcut olan bine yakın şiir mecmuasında Necâtî şiirleri gözden geçirilmiştir. İşlem sonucunda Ali Nihat Tarlan tarafından hazırlanan Necâtî Bey Dîvânı neşrinde yer almayan 25 adet şiir tespit edilmiştir. Bu şiirler divanlar, şiir mecmuaları ve tezkire metinleri temelinde tarama ve tanıklama esasına dayalı uygulamalara tabi tutulmuş ve ulaşılan sonuçlara göre bazı kategorilere ayrılmıştır. Elde edilen verilerden hareketle Necâtî’ye ait olabilecek şiirler belirlenirken şüpheli olanlar ayrılmış ve şüphe durumları izah edilmiştir. Böylece Necâtî şiirleri örneği üzerinden benzer çalışmalar için bir yöntem ve kategorizasyon teklifinde bulunularak aidiyet temelli sorgulama işlemlerinin gerekliliği vurgulanmıştır.

Keywords

Divan Edebiyatı, Şiir Mecmuaları, 15. Yüzyıl, Bilinmeyen Şiirler, Necâtî Bey

A METHOD PROPOSAL REGARDING THE BELONGING OF UNKNOWN POEMS IN POETRY JOURNALS IN THE SAMPLE OF NECATI

Abstract

Poetry journals that meet the literary tastes and expectations of the society with the poets they contain, biographical information, various anecdotes and poems, are versatile texts that include poets who are not included in biographical sources and the possibility of including poems that are not included in manuscript divans and critical publications. Titles and emphases pointing to the poems of poets that are not included in their printed divans divans draw attention both in the publication studies prepared on the poetry journals and in the studies at the level of articles and papers created by referring to the poetry journals. More important than the publication of the poems that are not included in the critical publications identified in the poetry journals is the questioning of the belonging of the poems to the poet to which they are attributed. It is not possible to talk about a method or a method unity, whose theoretical framework is drawn and applied in determining the belonging of the poems that are not included in the printed divans to their poets. In such studies, which consist of text publications, it is seen that the poems' belonging to their poets are handled within the framework of language, style and their presence in textual sources. Language and stylistic analyzes made without scanning the poems in a sufficient number of source texts and without minimizing the suspicion that they are attributed to other poets are valuable in terms of belonging, but are not sufficient and satisfactory. İt is hoped the method proposal put forward in our study will carry out the questioning process to a large extent and will function as a elimination mechanism until the stylistic analysis of the attributed poems.
In the study, first of all, Necâtî's poems were reviewed in nearly a thousand poetry journals that were published and available in various manuscript libraries. As a result of the process, 25 poems that were not included in the publication of Necâtî Bey's Dîvân prepared by Ali Nihat Tarlan were determined. These poems were subjected to processes based on scanning and citing references on the basis of divans, poetry journals and tezkire texts and were divided into some categories according to the results obtained. Based on the data obtained, while the poems that may belong to Necati were determined, the suspicious ones were separated and their doubts were explained. Thus, by suggesting a method and categorization for similar studies through the example of Necâtî poems, the necessity of belonging-based inquiry processes has been emphasized.

Keywords

Divan Literature, Poetry Journals, 15th Century, Unknown Poems, Necati Bey

References

• Acar, E. (2023). Mecmû’atü’l-Eş’âr inceleme-metin (OZHA-1177). Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Adibeş, A. (2018). Süleymaniye Kütüphanesi Galata Mevkevîhânesi koleksiyonu 171 numaralı mecmua (116-232) inceleme-karşılaştırmalı metin. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi SBE, Sakarya.
• Ağar, K. (2020). Mecmû’a-i Eş’âr, Süleymâniye Kütüphanesi Aşir Efendi koleksiyonu 458/ 1 (Vr. 1b-33a). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi SBE, Kocaeli.
• Akatay, K. (2017). Milli Kütüphanede 06 Mil Yz A 54 numarada kayıtlı bir şiir mecmuası: Mecmû’a-i Eş’âr ve Fevâ’id (inceleme-metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi SBE, Elazığ.
• Akdağ, Ü. (2011). Milli Kütüphane’deki 06 Hk 436 numaralı şiir mecmuası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
• Akman, F. (2021). Diyarbakır İhtisas Kütüphanesi 101 numaralı şiir mecmuası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dicle Üniversitesi SBE, Diyarbakır.
• Akpınar, A. (2015). Mecmû’a-i Eş’ar adlı bir Mevlevi Mecmû’asının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi SBE, Trabzon.
• Aksoyak, İ. H. (2005). Gelibolulu Mustafa ‘Âlî ve Bâkî’nin münasebetleri (Künhü’l-ahbâr ve Divanlarına göre). Osmanlı Araştırmaları Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu’na Armağan-1, 25, 69-82.
• Aksoyak, İ. H. (2022). Dîvânlar (Âlî/Çeşmî). Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divanlar-ali-cesmi-tees-1559
• Aktaş, N ve Halaçoğlu, Y. (1992). Başbakanlık Osmanlı arşivi. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 5, 122-126.
• Arıkan, M. (2021). Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi "Y-593" numarada kayıtlı şiir mecmuasının transkripsiyonlu metni ve mecmuaların sistematik tasnifi projesine (MESTAP) göre tasnifi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi SBE, Osmaniye.
• Arslan, S. (2020). Osmanlı’da bilginin dolaşımı, bilgiyi istinsahla çoğaltmak. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Arslan, T. (2018). İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesindeki ŞR 60 ve 89 numaralı şiir mecmuaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi SBE, Ankara.
• Avcı, C. (2019). Mecmû’a-i Eş’âr, Ankara Milli Kütüphane numara: 06 Hk 240 (107b-138a). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi SBE, Kocaeli.
• Ay, S. (2015). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Mnz 560 numarada bulunan şiir mecmuası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Aydemir, Y. (2007). Metin neşrinde mecmuaların rolü ve karşılaşılan problemler. Turkish Studies, 2(3), 122-137.
• Aydın, T. (2019). Ankara Milli Kütüphane Mecmûa-i Eş’âr numara: 06 Hk 240 (57b-107a) (inceleme-metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi SBE, Kocaeli.
• Aynur, H. (1999). 15. yy. şairi Çâkerî ve dîvânı. İstanbul: Yenilik Basımevi.
• Babaaslan, G. (2020). Cem Sultân'ın Türkçe Divanı'nda bulunmayan bazı şiirleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 55-116.
• Bordalejo, B. (2011). Metin tenkidi yöntemlerinden stemmatik yaklaşımın tarihi. Stemmatik Tenkitli Metin Neşrinde Soy-Ağacı Yaklaşımı (M. Bedir, Çev.) içinde (s. 47-69). İstanbul: Küre.
• Bozyiğit, E. (2015). Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan no: 1972’de kayıtlı mecmû’a-i eş’âr (vr. 280b-360a). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Coşkun, N. (2019). 18. yüzyıla ait divan tertibinde bir nazire mecmuası (inceleme-metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Çağlayan, Ö. (2022). Alevî-Bektâşî Kültür Enstitüsü arşivi 24 numarada kayıtlı şiir mecmuasının transkripsiyonlu metni ve mecmuaların sistematik tasnifi projesine (MESTAP) göre tasnifi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi SBE, İzmir.
• Çakıroğlu, Y. (2013). Manisa İl Halk Kütüphanesi 45 AK ZE 202 numaralı şiir mecmuası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Çelik, A. (2020). İzmir Milli Kütüphane’de 2009/1 numarada kayıtlı şiir mecmuasının mecmuaların sistematik tasnif projesine (MESTAP) göre tasnifi (1a-61a v.). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Çelik, B. (2015). Topkapı Saray Kütüphanesi Revan no: 1969’da kayıtlı mecmû’a-i eş’âr (vr. 1-168) (incelem-metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi SBE, Antalya.
• Çelik Vural, B. (2022). Dîvân-ı Hayâlî Bey nüshalarında şaire ait olmayan şiirler. Türkbilig, 43, 135-146.
• Çınarcı, M. N. (2016). Türkçe şair tezkirelerinin kaynakları. Ankara: Grafiker Yayınları. Çokur, S. (2017). XVII. yüzyıl şâiri Azâkî’nin derlediği mecmûası (inceleme-metin-tıpkıbasım). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi SBE, Diyarbakır.
• Devlet Arşivleri Başkanlığı. https://www.devletarsivleri.gov.tr/
• Direkli, İ. (2022). Musammat mecmuaları ve Gencîne-i Eş‘Âr (Milli Ktp. Yz. A 1641) isimli musammat mecmuası (metin-inceleme). Yayımlanmamış doktora tezi, Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Dîvân-ı Necâtî. Avusturya Milli Kütüphanesi. Arşiv no: Cod. A.F. 313.
• Dîvân-ı Necâtî. Bosna-Hersek Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi. Arşiv no: 2004.
• Dîvân-ı Necâtî. Fransa Milli Kütüphanesi. Arşiv no: Turc 281.
• Dîvân-ı Necâtî. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi. Arşiv no: 1755.
• Dîvân-ı Necâtî. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi. Arşiv no: 3813.
• Dîvân-ı Necâtî. Koyunoğlu Şehir Müzesi Kitaplığı. Arşiv no:13503.
• Dîvân-ı Necâtî. Michigan Üniversitesi Kütüphanesi. Arşiv no: 403.
• Dîvân-ı Necâtî. Milli Kütüphane. Arşiv no: 06 Yz Fb 230.
• Dîvân-ı Necâtî. Milli Kütüphane. Arşiv no: 06 Hk 260.
• Dîvân-ı Necâtî. Milli Kütüphane. Arşiv no: 06 Yza 6902.
• Dîvân-ı Necâtî. Milli Kütüphane. Arşiv no: 06 Hk 865.
• Dîvân-ı Necâtî. Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi. Arşiv no: O Vet. 52.
• Dîvân-ı Necâtî. Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi. Arşiv no: O Sp. 38.
• Dîvân-ı Necâtî. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi. Arşiv no: 748.
• Dîvân-ı Necâtî. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi. Arşiv no: 690.
• Donuk, S. (2011). Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı mecmû’a-i eş’âr isimli şiir mecmuası (1a-70b). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi SBE, Gaziantep.
• Özlem E. ve Hocaoğlu Alagöz, K. (2018). Metin Neşri Çalışmalarına Bir Katkı: Müstensihlerin İmlâ Tasarrufları ve Kullandıkları Rumuzlar. Diyalektolog, (19), 149-178.
• Erdoğan, K. (1993). Niyazi-i Mısri, hayatı-edebi kişiliği, eserleri ve divanının tenkidli metni. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Erzurum.
• Eren, M. (2020). Adem Dede. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/adem-dede.
• Ersoylu, İ. Halil (2013). Cem Sultan’ın Türkçe Divan’ı. Ankara: TDK Yayınları.
• Ertek Morkoç, Y. (2003). Eğirdirli Hacı Kemâl'in Câmiü'n-nezâir'i. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi SBE, İzmir.
• Erünsal, İ. E. (2021). On altıncı asrın kayıp şâirleri (N. Gür, Ed.). İskender Pala Armağanı içinde (s. 510-528). İstanbul: Kapı Yayınları.
• Evren, B. (2013). Mecmua-i Gazeliyyat-ı Kadim. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nevşehir Üniversitesi SBE, Nevşehir.
• Genç, İ. (2018). Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. Ankara: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Gıynaş, K. A. (2009). Milli Kütüphanedeki Yz A 803 numaralı mecmuanın transkripsiyonlu metni. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
• Gıynaş, K. A. (2017). Pervâne Bey mecmuası. Ankara: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Giray, A. (2018). Klasik Türk edebiyatı kaynaklarından şiir mecmûları mecmûa-i eş’âr: Sk. Hacı Mahmud Efendi, 5214. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi SBE, Düzce.
• Gök, N. (2018). İzâkî mecmuasının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ardahan Üniversitesi SBE, Ardahan.
• Gölpınarlı, A. (1936). Aşık Paşa'nın şiirleri. Türkiyat Mecmuası, 87-100.
• Güleryüz, Ö. S. (2008). Süleymaniye Kütüphanesi Fatih Bölümü 4078 numarada kayıtlı 16. yüzyıla ait bir şiir mecmuası (51a-100b). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Güneş, H. A. (2015). Mecmûa-i eş’âr (Houghton Ktp. Ms Turk 59) inceleme-karşılaştırmalı metin. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi SBE, Sakarya.
• Gürbüz, M. (2013a). Mecmuaların tüketim biçimleri üzerine kimi tespitler. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, (12), 67-74.
• Gürbüz M. (2013b). Şiir mecmualarının kaynakları üzerine. Turkish Studies, 8(1), 315-322.
• Hayat, İ. (2016). Mecmua-i eş’âr (Aemnz 635). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kültür Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Işık, Ö. F. (2022). Sermet Çifter Kütüphanesinde bulunan 242 arşiv nolu mecmû'anın transkripsiyonlu metni. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzurum Teknik Üniversitesi SBE, Erzurum.
• İlhan, E. (2021a). Dîvân (Necâtî). Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-necati-bey
• İlhan, E. (2021b). Necâtî Bey’in Kastamonu hayatına dair bazı tespitler ve düzeltmeler. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 5(2), 1030-1049.
• İntihal.net. https://intihal.net/
• İthenticate. https://www.ithenticate.com/
• İşler, N. (2021). Eski Türk edebiyatı çalışmalarında dijital kaynaklar ve uygulamalar. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 249-272.
• Kaçar, M. (2022). Arşiv belgeleri ışığında Şeyh Galip ve şiirleri hakkında yeni bilgiler (M. Kaçar, Ö. Arslan, Y. Karakuş, Ed.). Mevlevilik, Mevlana ve Şeyh Galip Üzerine İncelemeler içinde (s. 245-260). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Kadaş, S. (2021). Dîvân (Ahmed). Türk edebiyatı eserler sözlüğü. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-ahmed-pasa Kaplan, H. (2016). İki şair bir şiir I. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], 56, 1031-1062. Kaplan, H. (2017). Divan edebiyatında intihal: alıntı mı çalıntı mı?. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (40), 39-98.
• Kaplan, H. (2018a). İki şair bir şiir II. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], 63, 19-33.
• Kaplan, H. (2018b). Bâkî’nin basılı divanlarında yer almayan şiirleri ve divanının bir nüshası üzerine bazı notlar. International Journal of Language Academy, 6(2), 223-253.
• Kaplan, Y. (2020). Neca. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/neca.
• Karasakal, Y. (2021). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Kütüphanesi 437 numarada kayıtlı şiir mecmuası (inceleme-metin-MESTAP’a göre tasnifi). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Karavelioğlu, M. A. (2009). Necati Beğ'in yayımlanmamış bir kasidesi. I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu "Ölümünün 500. Yılında Şâir Necâtî Anısına” içinde (s. 281-309). Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Karavelioğlu, M. A. (2017). Millet Yazma Eser Kütüphanesi AEMNZ 635 numaralı mecmua. Türklük Bilgisi Araştırmaları, 43-67.
• Kılıç, F. (2010). Edebiyat tarihimizin vazgeçilmez kaynakları: şair tezkireleri. Klâsik Türk Edebiyatının Peşinden içinde (s. 11-37). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kınay Civelek, N. (2022). Sehâbî’nin Dîvân’ında yer almayan şiirleri. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 8, 405-415.
• Kızılçay, B. (2019). Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi Y-29 numarada kayıtlı 18. yüzyıla ait bir mecmûa (yk. 1a-58b) çeviriyazılı metin-inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Koyuncu, D. G. (2018). İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi T-3031 numarada kayıtlı mecmû’a-i eş’âr. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi SBE, Zongultak.
• Koca, S. (2014). Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan no: 1972’de kayıtlı mecmû’a-i eş’âr (vr. 160b-240a). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Köksal, M. F. (1997). Bir kaside iki şair: Nef’î-Cevrî. Türklük Bilimi Araştırmaları, 4, 191-202.
• Köksal, M. F. (2012). Şiir mecmualarının önemi ve “mecmuaların sistematik tasnifi projesi (MESTAP)”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı içinde (s. 409-432). İstanbul: Turkuaz Yayınları.
• Kurnaz, C. ve Çeltik H. (2013). Şairlerin gözüyle mecmûa. Turkish Studies, 8(1), 21-49.
• Maas, P. (2011). Metin tenkidi. Stemmatik Tenkitli Metin Neşrinde Soy-Ağacı Yaklaşımı (M. Bedir, Çev.) içinde (s. 9-40). İstanbul: Küre Yayınları.
• Macit, M. (2017). Şah İsmail Ahmet Paşa Divanı’nı okudu mu?. Bilig, 80, 265-278.
• Mazreku, G. (2019). Nuruosmaniye Kütüphanesi 4962 numaralı mecmua (123.b-163.b) transkripsiyonlu metni. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi SBE, Edirne.
• Mermer, A., ve Koç Keskin, N. (2021). Eski Türk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Musavver Dîvân-ı Necâtî. Mısır Millî Kütüphanesi (Darü’l-Kütübü’l-Kavmiyye). Arşiv no: 18.
• Oytun, E. (2014). Nuruosmaniye 4968 nolu şiir mecmuası vr.1a-64b. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Özavcı, F. (2018). Şiir mecmuası: inceleme-metin (Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi demirbaş no: I0021123). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Siirt Üniversitesi SBE, Siirt.
• Özbektaş, Ş. (2022). İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi'ndeki Şr_000074 numaralı şiir mecmuası (inceleme, metin ve MESTAP'a göre tasnifi). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi SBE, Ordu.
• Özer, F. (2018). Tarih ve edebiyat metinleri bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü sistemi (TEBDİZ). Bilig, (86), 219-221.
• Öztürk, F. (2022). Bâkî Dîvânı'nın eleştirel neşirleri ve yeni bir neşrin gerekliliği üzerine (H. Kaplan, Ed.). Bâkî Kitabı içinde (s. 399-420). İstanbul: DBY Yayınları.
• Öztürk, Y. T. (2019). İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Bel_Yz_O0092, numaralı şiir mecmuası (85b-171b v.) inceleme-metin ve Mestap tablosu, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
• Özyön, C. (2013). Mecmua-i Gazeliyyat, Milli Kütüphane, 06 HK. 319/1. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Polat, A. (2019). İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi T752 Numarada kayıtlı mecmuanın transkripsiyonlu metni ve şiir mecmualarının sistematik tasnifine göre tasnifi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Korkut Ata Üniversitesi SBE, Osmaniye.
• Polat, G. (2018). Maraşlı Rüstem Efendi şiir mecmuası: 1b-119a. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sütçü İmam Üniversitesi SBE, Kahramanmaraş.
• Polat, S. (2015). Metin tenkidi. İstanbul: İFAV Yayınları.
• Polat Aktaş, N. (2020). Necâtî Beyin/Mevlânâ Sâkî’nin bir şiiri üzerine bazı düşünceler. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (25), 853-865.
• Pomakoğlu, A. (2013). Bahârî Dîvânı: inceleme ve metin. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Roxburgh, D. J. (2012). Kitaba dair yeni keşifler (R. Şişman, Çev.). Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı içinde (s. 453-492). İstanbul: Turkuaz Yayınları.
• Rukancı, F. (2008). Osmanlı Devleti'nde arşivcilik çalışmaları. Türk Kütüphaneciliği, 22(4), 414-434.
• Sağlam, M. (2021). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 577 numarada kayıtlı şiir mecmuası: çeviri yazılı metin-inceleme ve Mestap’a göre tasnifi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi SBE, Trabzon.
• Saraç, M. A. Y. (2021). Kemâl Paşazâde Dîvân ve diğer şiirler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Şaripbekova, S. (2001). Acem Surûrî ve divançesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi SBE, Ankara.
• Şeker, B. (2019). Millî Kütüphane 06 YZ A 7521 numaralı şiir mecmuası (inceleme-metin). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Bayezid Üniversitesi SBE, Ankara.
• Şentürk, A. A. (2011). Metinbankası projesi ve eski Türk edebiyatı metinlerini yeniden okuma ve yorumlamaya dair düşünceler. Yücel Dağlı Anısına içinde (s. 522-555). İstanbul: Turkuaz Yayınları.
• Sevgi, A., ve Sevindik, H. (2016). Cezerî Kâsım Paşa Sâfî divanı. Konya: Palet Yayınları.
• Şiir mecmuası. Fransa Milli Kütüphanesi. Arşiv no: Turc-380.
• Şiir mecmuası. Fransa Milli Kütüphanesi. Arşiv no: Turc-302.
• Şiir Mecmuası. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi. Arşiv no: SR_000075.
• Şiir Mecmuası. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı. Arşiv no: K.1451.
• Şiir Mecmuası. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi. Arşiv no: T3785.
• Tanyıldız, A. (2015). Necâtî ve Revânî dîvânlarındaki mükerrer gazeller üzerine. Hikmet - Akademik Edebiyat Dergisi, (1), 10-24.
• Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü (LEHÇEDİZ). https://lehcediz.com/
• Tarlan, A. N. (1963). Necatî Beg divanı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Taşkın, G. (2020). Bâkî dîvânının iki nüshası ve Osmanlı metin çalışmalarının problemleri üzerine bazı düşünceler. Türklük Bilgisi Araştırmaları, 327-342.
• Temur, Z. (2013). Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı mecmû’a-i eş’âr isimli şiir mecmuası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi SBE, Gaziantep.
• Tılfarlıoğlu, M. (2022). Bu şiirler kimin I?. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 442-461.
• Tılfarlıoğlu, M. (2022). Bu şiirler kimin II?. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (31), 813-835 Turnitin. https://www.turnitin.com/login_page.asp?err=3300&lang=tr_TR
• Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://tees.yesevi.edu.tr/anasayfa
• Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. https://teis.yesevi.edu.tr/
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). Dîvân. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986). Mecmua. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Uzun, M. İ. (2012). Tezkire, Türk edebiyatı. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 41, 69-73.
• Witkam, J. J. (2017). Filolog taşı: Stemmayı aramaya devam etmek. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları XII Metin Neşri: Problemler, Tespitler, Öneriler (A. Uğur, Çev.) içinde ( s. 340-354). İstanbul: Klasik Yayınları.
• Yılmaz, O. (2015). Necâtî Bey dîvânı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Zülfe, Ö. (2006). Türkçe Dîvân’daki LXVI. gazel Fuzulî’nin mi? Turkish Studies, 1(2), 249-258.