READING CULTURE OF UNIVERSITY STUDENTS: THE EXAMPLE OF MUĞLA SITKI KOÇMAN UNIVERSITY CENTRAL CAMPUS

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 639 - 663, 26.12.2024

Emre Can Çakal , Gözde Yamaç , Nilüfer Tanç

https://doi.org/10.32321/cutad.1441599

Abstract

While the sharing environments provided by the internet have increased the flow rate and diversity of messages to extraordinary levels in quantitative terms in today, it has also become difficult to determine the qualitative value of information or works that have not undergone any control. This situation exposes people who have not acquired information literacy and critical reading skills to the danger of “information ignorance”. However, reading should not only aim at gaining knowledge or having a good time, but also at individuals' personality development and enlightenment. In this study, firstly the reading culture of university students who will structure society in the future; What, why, how, with what motivation and how much they read were researched as the problem of the research. Then it was revealed the reader profiles of undergraduate students studying at Muğla Sitki Koçman University central campus. Selecting undergraduate students from 13 faculties that accept students with verbal, numerical, equal weight and special ability scores ensured maximum diversity. The findings obtained in the study confirm the finding that “the reading rate is low in our society”, which is reached as a result of research conducted in the literature by taking into account the number of books people read in a year, in the sample of university students. It is an expected result that in a community where the reading rate is low, the reading culture is also in a weak state. With this study, awareness was created about the reading culture of university students, the reasons for this arising from themselves and the environment were tried to be determined, and solution suggestions were offered. In education that begins with the family, the love and culture of reading must begin in the family and continue with the teacher. Parents should organize activities such as book days at home; teachers working at various levels from primary education to higher education should encourage book reading activities and library use; individual or municipality, non-governmental organization, etc. To organize literature circles, interactive and shared reading workshops with corporate initiative by it is predicted and suggested that it will improve the reading culture of our society and university students.

Keywords

Reading Culture, Reading Habit, Reader Profile, Information Literacy, Critical Reading

Project Number

1919B012106400

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA KÜLTÜRÜ: MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ MERKEZ YERLEŞKESİ ÖRNEĞİ

Abstract

Günümüzde internetin sağladığı paylaşım ortamları iletinin akış hızını ve çeşitliliğini nicel anlamda olağanüstü bir dereceye taşırken herhangi bir denetimden geçmeyen bilgi veya eserin nitelik olarak değerini tespit etmek zorlaşmıştır. Bu durum, bilgi okuryazarlığı ve eleştirel okuma becerisini kazanmamış kişileri “enformatik cehalet” tehlikesiyle karşı karşıya getirmektedir. Oysa okumanın amacı sadece bilgi edinmek ya da eğlenmek değil kişilik gelişimine katkıda bulunmak ve aydınlanmak olmalıdır. Bu çalışmada, gelecek zaman diliminde toplumu inşa edecek olan üniversite gençlerinin okuma kültürü; neyi, neden, nasıl, niçin, hangi motivasyonla ve ne kadar okudukları bir problem olarak araştırılmış, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi merkez yerleşkesinde öğrenim gören lisans öğrencilerinin okur profilleri ortaya çıkarılmıştır. Araştırmanın anılan üniversitede sözel, sayısal, eşit ağırlık ve özel yetenek puanıyla öğrenci alan 13 fakültede öğrenim gören lisans öğrencileri üzerinde yürütülmesi maksimum çeşitlilik sağlamıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, literatürde kişilerin bir yılda okudukları kitap sayısı dikkate alınarak yapılan araştırmalar sonucu ulaşılan “toplumumuzda okuma oranının düşük olduğu” tespitini üniversite öğrencileri örnekleminde de doğrular niteliktedir. Okuma oranının düşük olduğu bir toplulukta okuma kültürünün de zayıf bir durumda bulunması beklenen bir sonuçtur. Bu çalışma ile üniversite öğrencilerinin okuma kültürleri hakkında bir farkındalık yaratılmış ve bunun kendilerinden ya da çevrelerinden kaynaklı nedenleri tespit edilmeye çalışılmış ve çözüm önerileri sunulmuştur. Aileyle başlayan eğitimde, okuma sevgisi ve kültürünün ailede başlayıp öğretmenle devam etmesi gerekmektedir. Ebeveynlerin evde kitap günü benzeri etkinlikler düzenlemelerinin; ilköğretimden yükseköğretime kadar çeşitli kademelerde görev alan öğretmenlerin kitap okuma etkinliklerini ve kütüphane kullanımını teşvik etmelerinin; bireysel ya da belediye, sivil toplum kuruluşu vb. tarafından kurumsal girişimle edebiyat halkaları/okuma çemberleri, etkileşimli ve paylaşımlı okuma atölyeleri düzenlenmesinin toplumumuzun ve üniversite öğrencilerinin okuma kültürlerini geliştireceği öngörülmüş ve önerilmiştir.

Keywords

Okuma Kültürü, Okuma Alışkanlığı, Okur Profili, Bilgi Okuryazarlığı, Eleştirel Okuma

Ethical Statement

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu tarafından bu çalışmanın Etik Kurul Yönergesi’ne uygun olduğu kararı verilmiştir. Doğrulama adresi: https://etikkurulbasvuru.mu.edu.tr/dogrulama/KTJQ5842

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

1919B012106400

Thanks

Bu çalışmaya 1919B012106400 numaralı proje ile destek sağlayan TÜBİTAK'a teşekkür ederiz.

References

• Akça, Ş. (2020). Kırıkkale’de halk kütüphanesi kullanımı ve okuma alışkanlığı ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı, Çankırı.
• Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 21(1), 3-28.
• Alan, Y. (2020). Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin kitap okuma profilleri. Söylem Filoloji Dergisi, 5(1), 278-303.
• Avcı, N. (1990). Kitle kültürü enformatik cehalet. Ankara: Rehber Yayıncılık.
• Aydın, İ. S. ve Yahşi, Ö. (ed.) (2021). PISA ve Okuma Kültürü. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Aydoğan, D. (2014). Türk romanında dijitalleşme: e-kitap. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Tasarımı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Aydoğdu, H. (2020). Okuma alışkanlığı ve okul kütüphanelerinin bireysel gelişime etkisi üzerine bir değerlendirme. Millî Eğitim Dergisi, 49(225), 201-226.
• Ayyıldız, M. ve Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Millî Eğitim Dergisi, 34(169), 277–296.
• Bahar, M. A. (2021). Okuma kültürü ve çağcıl okur görünümleri: kavramsal bir çözümleme. PISA ve Okuma Kültürü. (Aydın, İ. S. ve Yahşi, Ö., Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık, 347-370.
• Can, R. ve Türkyılmaz, M. ve Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-21.
• Çapoğlu, E. (2021). Okuduğunu anlama stratejilerinin farklı okuma düzeyindeki öğrencilerin okuduğunu anlama ve bilişsel farkındalık becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Sakarya.
• Çelik, Y. (2020). Okuma alışkanlığının kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1027-1037.
• Çıldır, B. ve Ergün, İ. H. (2020). Okuma kültürü edinememiş bireylere ilişkin bir anlatı araştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 603-621.
• Çiğdemir, S. ve Akyol, H. (2020). Okuma kültürü oluşturmada aile yeterliliği ölçeği geliştirme ve uygulama çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1874-1912.
• Davarcı, N. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile bilgisayar–internet kullanımı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ekici, S. ve Belli, E. ve Gürbüz, A. (2009). Muğla Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin kitap okumaya ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 132-147.
• Emir, F. (2019). Sosyal medya kullanımının üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine etkileri: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı, Erzurum.
• Erbaş, E. P. ve Yılmaz, B. (2019). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ile Bakü Devlet Üniversitesi Azerbaycan Dili ve Edebiyatı Bölümü öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Bilgi Dünyası Dergisi, 20(2), 119-142.
• Ersoy, A. (2007). Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü son sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu 24-26 Ekim 2007 Bildiriler, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, 179-184.
• Feslikan, O. (2019). Kitap okuma etkinliklerinin okuma alışkanlığına yönelik tutuma etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğı̇tı̇mı̇ Anabilim Dalı, İzmir.
• Gül, E. (2021). İlkokul öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanmasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: bir karma yöntem araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bölümleri Enstitüsü Temel Eğitim Anabilim Dalı, Bursa.
• Güneş, F. (2012). Okuma ve zihni yönetme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 1-15.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe – yöntem – analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• İnce Samur, A. Ö. (2014). “Bireye” okuma kültürü edindirme izlencesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitimin Kültürel Temelleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (ed.) (2021) Türk Edebiyatında Kitap, Kütüphane ve Okuma Kültürü. Ankara: Hece Yayınları.
• Karasar, N. (1984). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Hacettepe-Taş Kitapçılık.
• Karatay, H. ve Külah, E. ve Kaya, S. (2020). Okuma alışkanlığını geliştirme yöntem, teknik ve modelleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 8(1), 89–107.
• Körkuyu, S. A. (2014). Okuma kültürü edindirme sürecini etkileyen temel değişkenlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitimbilimleri Enstitüsü Eğitimin Kültürel Temelleri Anabilim Dalı Türkçe Eğitim Programı, Ankara.
• Kurudayıoğlu, M. (2011). Zihinsel ve fiziksel bir süreç olarak okuma. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 15-29.
• Kurulgan, M. ve Çekerol, G. S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 237–258.
• McLuhan, M. ve Fiore, Q. (2012). Medya mesajı medya masajıdır. (Çev: İlke Haydaroğlu). İstanbul: Mediacat Yayınları.
• Odabaş, H. ve Odabaş, Z. Y. ve Sevmez, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde dijital/e-kitap okuma kültürü: Selçuk Üniversitesi örneği. DTCF Dergisi, 58(1), 139-171.
• Ong, W. J. (2010). Sözlü ve yazılı kültür sözün teknolojileşmesi, İstanbul: Metis Yayınları.
• Özkaya, P. G. ve Çetı̇n, D. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve kütüphane kullanımlarına ilişkin bir inceleme. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1).
• Öztürk, B. (2020). Okuma kültürü oluşturmada çocukların edebiyat çevresini genişletmeye yönelik uygulamalar: İngiltere örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 2112-2124.
• Öztürk, B. ve Bulut, F. ve Şimşek, Ş. (2021). Çocuk ve okuma kültürü. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Pilav, S. (2016). Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni adaylarının okurluk profili üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 208-226.
• Saracaloğlu, A. S. ve Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(12), 149-157.
• Sever, S. (2007). Okuma kültürü edinme sürecinde Türkçe öğretiminin sorumluluğu. Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı, Ankara: MEB Yayınları, 108-126.
• Taşkesenlioğlu, L. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir inceleme. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9).
• Topçuoğlu Ünal, F. ve Yiğit, A. (2014). Çocuklarda okuma kültürünün oluşmasında ailenin etkisi. International Journal of Language Academy, 2(4), 308-322.
• Türkben, T. (2023). Öğretmen adaylarının dijital ortamlardaki akademik okuma alışkanlık ve eğilimlerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 8(1), 88-116.
• Türkyılmaz, M. (2020). Gençlik edebiyatı ve okuma kültürü. Ankara: Pegem Akademi.
• Uysal, Z. E. ve Özkaya, P. G. ve Coşkun, M. V. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının kitap okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 224-240.
• Ünlü, S. (2019). “Okuma kültürü” edindirme sürecine Türkçe öğretmenlerinin etkisi (Muğla ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Muğla.
• Velioğlu, M. vd. (2013). Bilinç öncesinden bilinç sonrasına yolculuk: okuma alışkanlığı kazandırılmasına dönük üniversite öğrencileri üzerinde karma bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 171-190.
• Yalman, M. ve Özkan, E. ve Kutluca, T. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine betimsel bir araştırma: Dicle Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası Dergisi, 14(2), 291-305.
• Yıldırım, A. D. vd. (yay. haz.) (2011). Okuma Kültürü ve Etkili Dil Kullanımı Projesi, Okuma Kültürü ve Söz Varlığının Geliştirilmesi Çalıştayı Konuşmalar-Bildiriler. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Yıldız, M. vd. (2013). Yetişkin okuma motivasyonu ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 348-359.
• (URL-1) Erişim Tarihi:17.12.2021, https://www.smartcity.com.tr/Kitap-Okumayi-Artiran-Projeler-AKID4-SID91.html
• (URL-2) Erişim Tarihi:15.12.2021, http://www.okumakulturu.org/okuma_kulturu_calistay_raporu.pdf
• (URL-3) Erişim Tarihi:02.02.2024, http://okuyayplatformu.com/wp content/uploads/2020/12/Okuma_Kulturu_web_Resimli.pdf
• (URL-4) ErişimTarihi:01.12.2021, https://muweb.mu.edu.tr/Newfiles/39/39/MSKÜ%20FAALİYET%20RAPORU%202020%20v1.pdf