Abstract
From past to present, people have developed various methods to cope with natural disasters. These methods have been seen particularly prominently in places where traditional and rural lifestyles prevail. Societies that make their living from agriculture and animal husbandry have created various rituals and practices with the instinct of protection against natural disasters such as drought, floods and inundations. In this context, traditional practices such as the “rain prayer” performed for rain are still alive in many regions of Turkey. The function of the tradition called “Devir Mevlidi” or “Spiritual Shield” performed in the Karaağaç and Çalkara villages of Erbaa district of Tokat province will be discussed in depth. This tradition does not only aim to bring rain; it has also been observed to be performed to protect against floods, hail and inundations. It is known that this tradition has been continuing for about a century in the Karaağaç and Çalkara villages and has a deep meaning among the villagers. During this period, the form and purpose of the ritual have changed and transformed according to social needs and natural conditions. The Devir Mevlidi Tradition has a deep-rooted place in Turkish cultural tradition and represents the current reflections of beliefs, customs, traditions and practices from the past. This tradition is an expression and symbol of the spiritual and social solidarity developed by local communities against natural disasters. The ceremonies stand out not only as a religious ritual but also as a social activity, strengthening social solidarity and ensuring the transfer of information between generations. Thus, they create a bond and social unity between people in villages. The study shows that these rituals are not just a matter of belief, but also how a cultural heritage is preserved and kept alive. Such traditions strengthen the ties of societies with the past and instill a sense of hope and solidarity for the future. In addition, the social interactions that occur during the performance of the Devir Mevlidi Tradition reinforce social relations and strengthen the ties between people. Such spiritual practices developed against natural disasters emerge as important elements that bring people together and create a collective memory.
The Devir Mevlidi Tradition in the villages of Karaağaç and Çalkara is not only a cultural heritage that carries traces of the past, but also fulfills a function that strengthens unity and solidarity between future generations. In this study, in addition to revealing the importance of protecting cultural heritage and ensuring social unity, information will be given about the Devir Mevlidi/Spiritual Shield Tradition, which is an original tradition that has not been studied and encountered in our country before.
Project Number
YOK
References
- Acıpayamlı, O. (1965). Türkiye’de yağmur duası II. Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, (XXII. cilt) (3-4), 221-250. Artun, E. (2014). Türk halkbilimi. Adana: Karahan Kitabevi.
- Beydili, C. (2004). Türk mitolojisi ansiklopedik sözlük. (E. Ercan, Çev.). Ankara: Yurt Kitap Yayın.
- Buhari, İ. M. İ. (2013). Sahih-i Buhari tercemesi (1. cilt). (M. Sofuoğlu, Çev.) İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Durupınar, H. (2022). Nevahi-i Erbaa’da tarihten izler. Tokat: Erbaa Medya Gazetecilik Reklamcılık Yayınları.
- Gömeç, S. Y. (2017). Eski Türklerde kurban ve bununla alâkalı gelenekler. Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, 62(371), 52-56.
- Güç, A. (2010). İslam öncesi dinlerde kurban. Din ve Hayat Dergisi, (11), 5-7.
- Hançerlioğlu, O. (1984). İslam inançları sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- İnan, A. (1952). Müslüman Türklerde şamanizm. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (4), 19-30.
- İnan, A. (1976). Eski Türk dini tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Kalafat, Y. (1999). Doğu Anadolu’da eski Türk inançlarının izleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Kaşgarî M. (1992). Divanü lügati’t- Türk (III. cilt). (B. Atalay, Çev.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Köse, F. N. (2001). Burdur ve yöresi halk bilimi ürünlerinde eski Türk inançlarının izleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Ögel, B. (2010). Türk mitolojisi (kaynakları ve açıklamaları ile destanlar) (1. cilt). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Örnek, S. V. (1973). Budunbilimleri terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Şişman, B. (2003). Samsun’da icra edilen bir yağmur duası ritüeli ve Türk kültür tarihi bağlamında düşündürdükleri. Milli Folklor, (58), 86-92.
- Uğurelli, T. A. (2023). Anadolu’da Gerçekleştirilen Yağmur Yağdırma Ritüelleri. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, (85), 123 – 135.
- Tokat rehberi. (2010). Tokat: Maviay Basın Yayın.
- Uslu, B. (2017). Türk mitolojisi. İstanbul: Kamer Yayınları.
- Yayla, K. (2002). Kütüb-i sitte’den 1001 hadis. İstanbul: Merve Yayınları.
- Yılmaz, H. (2005). Gelenek, gelenekçilik ve gelenekselcilik. Muhafazakâr Düşünce, (3), 39-53.
Abstract
Geçmişten günümüze, insanlar doğal afetlerle başa çıkabilmek için çeşitli yöntemler geliştirmiştir. Bu yöntemler, özellikle geleneksel ve kırsal yaşam tarzının hâkim olduğu yerlerde belirgin bir şekilde görülmüştür. Tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlayan toplumlar, kuraklık, sel ve taşkın gibi doğal felaketlere karşı korunma içgüdüsüyle çeşitli ritüeller ve uygulamalar meydana getirmiştir. Bu bağlamda, yağmurun yağması için gerçekleştirilen “yağmur duası” gibi geleneksel uygulamalar, Türkiye’nin birçok bölgesinde hâlâ yaşamaktadır. Tokat ili Erbaa ilçesindeki Karaağaç ve Çalkara köylerinde icra edilen “Devir Mevlidi” veya “Manevi Kalkan” adı verilen geleneğin işlevi derinlemesine ele alınacaktır. Bu gelenek, yalnızca yağmur yağdırmak amacı taşımamakta; aynı zamanda sel, dolu ve taşkınlardan korunmak için de icra edildiği görülmüştür. Karaağaç ve Çalkara köylerinde, bu geleneğin yaklaşık bir asırdır devam edegeldiği ve köy sakinleri arasında derin bir anlam taşıdığı bilinmektedir. Bu süre zarfında ritüelin biçimi ve amacı, toplumsal ihtiyaçlara ve doğal koşullara göre değişim ve dönüşümler geçirmiştir.
Devir Mevlidi Geleneği, Türk kültür geleneği bakımından köklü bir yere sahip olup geçmişten gelen inanç, âdet, gelenek ve uygulamaların günümüzdeki yansımalarını temsil etmektedir. Bu gelenek yerel toplulukların doğal afetlere karşı geliştirdikleri manevi ve sosyal dayanışmanın bir ifadesi ve sembolüdür. Törenler, sadece dini bir ritüel değil, aynı zamanda sosyal bir etkinlik olarak da ön plana çıkıp toplumsal dayanışmayı güçlendirerek kuşaklar arası bilgi aktarımını sağlamıştır. Böylece, köylerdeki insanlar arasında bir bağ ve toplumsal birliktelik oluşturur. Çalışma, bu ritüellerin salt bir inanç meselesi olmadığını, aynı zamanda kültürel bir mirasın nasıl korunduğunu ve yaşatıldığını da göstermektedir. Bu tür gelenekler, toplumların geçmişle olan bağlarını güçlendirip geleceğe dair umut ve dayanışma duygusu da aşılamaktadır. Ayrıca, Devir Mevlidi Geleneği’nin icra edilmesi sırasında ortaya çıkan sosyal etkileşimler, toplumsal ilişkileri pekiştirmekte ve insanların birbirleriyle olan bağlarını güçlendirmektedir.
Doğal afetlere karşı geliştirilen bu tür manevi uygulamalar, insanları bir araya getiren ve kolektif bir hafıza oluşturan önemli unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Karaağaç ve Çalkara köylerindeki Devir Mevlidi Geleneği geçmişin izlerini taşıyan kültürel bir miras olmanın yanı sıra gelecek kuşaklar arasındaki birlik ve dayanışmayı güçlendiren bir işlevi yerine getirmektedir. Bu çalışmada, kültürel mirasın korunmasının ve toplumsal birlikteliğin sağlanmasının önemini ortaya koymanın yanı sıra, özellikle ülkemizde daha önce incelenmemiş ve örneğine rastlanmamış özgün bir gelenek olan Devir Mevlidi/Manevi Kalkan Geleneği hakkında bilgiler verilecektir.
Project Number
YOK
References
- Acıpayamlı, O. (1965). Türkiye’de yağmur duası II. Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, (XXII. cilt) (3-4), 221-250. Artun, E. (2014). Türk halkbilimi. Adana: Karahan Kitabevi.
- Beydili, C. (2004). Türk mitolojisi ansiklopedik sözlük. (E. Ercan, Çev.). Ankara: Yurt Kitap Yayın.
- Buhari, İ. M. İ. (2013). Sahih-i Buhari tercemesi (1. cilt). (M. Sofuoğlu, Çev.) İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Durupınar, H. (2022). Nevahi-i Erbaa’da tarihten izler. Tokat: Erbaa Medya Gazetecilik Reklamcılık Yayınları.
- Gömeç, S. Y. (2017). Eski Türklerde kurban ve bununla alâkalı gelenekler. Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, 62(371), 52-56.
- Güç, A. (2010). İslam öncesi dinlerde kurban. Din ve Hayat Dergisi, (11), 5-7.
- Hançerlioğlu, O. (1984). İslam inançları sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- İnan, A. (1952). Müslüman Türklerde şamanizm. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (4), 19-30.
- İnan, A. (1976). Eski Türk dini tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Kalafat, Y. (1999). Doğu Anadolu’da eski Türk inançlarının izleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Kaşgarî M. (1992). Divanü lügati’t- Türk (III. cilt). (B. Atalay, Çev.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Köse, F. N. (2001). Burdur ve yöresi halk bilimi ürünlerinde eski Türk inançlarının izleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Ögel, B. (2010). Türk mitolojisi (kaynakları ve açıklamaları ile destanlar) (1. cilt). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Örnek, S. V. (1973). Budunbilimleri terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Şişman, B. (2003). Samsun’da icra edilen bir yağmur duası ritüeli ve Türk kültür tarihi bağlamında düşündürdükleri. Milli Folklor, (58), 86-92.
- Uğurelli, T. A. (2023). Anadolu’da Gerçekleştirilen Yağmur Yağdırma Ritüelleri. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, (85), 123 – 135.
- Tokat rehberi. (2010). Tokat: Maviay Basın Yayın.
- Uslu, B. (2017). Türk mitolojisi. İstanbul: Kamer Yayınları.
- Yayla, K. (2002). Kütüb-i sitte’den 1001 hadis. İstanbul: Merve Yayınları.
- Yılmaz, H. (2005). Gelenek, gelenekçilik ve gelenekselcilik. Muhafazakâr Düşünce, (3), 39-53.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Turkish Folklore in the Türkiye Field |
| Journal Section | Review Article |
| Authors | |
| Project Number | YOK |
| Publication Date | December 26, 2024 |
| Submission Date | October 10, 2024 |
| Acceptance Date | December 17, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024 Volume: 9 Issue: 2 |
