Avrupa Yerel Yönetimlerinde Katılımcı Politika Yapımı

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 4, 143 - 170, 30.10.2024

Yaşar Pınar Özmen

Öz

Katılımcı demokrasi anlayışı, tamamlanmamış ve devam eden bir proje olarak, demokrasinin vatandaşların hayatlarını etkileyen siyasi kararlara ve politikalara bireysel ve doğrudan katıldıkları mekanizmalarla geliştirilebileceğini savunmaktadır. Yerel yönetimlerde karar alma süreçlerine doğrudan katılmayı mümkün kılan uygulamaların incelenmesi katılım mekanizmalarının nasıl tasarlanabileceği ya da iyileştirilebileceğine ilişkin bir perspektif sağlar. Bu makale, yerel yönetim karar alma süreçlerine doğrudan katılımla ilgili Avrupa’daki deneyimlere odaklanmaktadır. Yerel katılımcı mekanizmalar üzerinde yapılan son ampirik çalışmalardan (özellikle vaka analizlerinden) yola çıkarak gelişmeleri ve aksaklıkları ortaya koymak amaçlanmaktadır. Özellikle yerelleşme politikalarının etkili olduğu 1990’lardan itibaren yerel düzeyde vatandaşların doğrudan karar alma mekanizmasına dâhil edildiği katılımcı politika yapımı Avrupa’da birtakım yasal yükümlülüklerle desteklenmektedir. 2000-2023 yılları arasında Avrupa’da katılımcı uygulamaların evrimsel bir süreçte geliştiği ve yayıldığı gözlenmektedir. Avrupa'daki yerel yönetimler, kapasite ve performansları bakımından ve yerel demokrasi açısından dünyanın en gelişmiş bölgeleri arasındadır. Ekonomik zenginlik ve insani gelişme düzeyinin görece yüksek olması, uzun tarihsel demokrasi geleneği, sivil toplum ağlarının daha eski ve gelişmiş olması, Avrupa Konseyi'nin düzenleyici işlevi yerel yönetimlerin güçlü olmasını sağlamıştır. Avrupa yerel yönetimlerine odaklanılmasının nedeni gelişmişlik açısından daha homojen bir bölgede iyi örneklerin değerlendirilmesi, aksaklık, zayıflık veya tehditlerin daha iyi anlaşılması ve yerel uygulamalar ile sorunların daha iyi analiz edilmesidir. Çalışmada yerel yönetimler, siyaset biliminin demokrasi teorisinden hareket eden bir yaklaşımla incelenmekte, yerel yönetim sakinlerinin vatandaşlık rolleri merkeze alınmaktadır.
Avrupa’da yerel katılımcı mekanizmalar üzerinde yapılan güncel araştırmalar, demokratik siyasal katılım ve temsil ile ilgili literatürde eskiden beri dile getirilen bazı sorunların devam ettiğini teyit etmektedir. Katılımcı pratikler son yıllarda çoğalmış olsa da vatandaş katılımının arttırılması yoluyla demokrasinin derinleştirilmesine yönelik birçok zorluk devam etmektedir. Yerel demokrasi açısından zorlu alanlar; politika karar süreçlerinde seçilmiş politikacıların rolü, halkın kontrolü ve katılımda halkın kapsayıcılığı tanımları ile ilgilidir. Sol eğilimli siyasetin daha çok desteklediği yerel doğrudan katılım projeleri ideolojik sınırların ötesinde benimsenmiş görünmektedir. Ancak yine de istikrar ve kurumsallaşma ile ilgili problemler devam etmektedir. Doğrudan katılım uygulamalarının, çoğulcu anlayış ve sivil toplumun farklı grupları arasında karşılıklı bilgi akışı dinamiğinin gelişmesi açısından yerel siyasal ağları dönüştürme potansiyeli yüksektir. Sonuç olarak demokratik derinleşme anlamında henüz radikal bir etkinin gözlenmediği yerel katılımcı uygulamaların geliştirilmesi ve desteklenmesi gerektiğine işaret edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetim, Siyasal Katılım, Yerel Demokrasi, Katılımcı Demokrasi, Avrupa Yerel Yönetimleri

Kaynakça

• Arıkboğa, E. (2018). “Yerinden Yönetim ve Merkezileşmiş Büyükşehir Sisteminde Yetkilerin Dağıtılması”. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 1-34.
• Arnstein, R. (1969). “A Ladder of Citizen Participation”. Journal of the American Institute of Planners, 35(4), 216-224.
• Barber, B. (1995). Güçlü Demokrasi: Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı Siyaset. Ayrıntı Yayınları.
• Barnes, M. (1999). “Researching Public Participation”. Local Government Studies, 25(4), 60-75.
• Bergh:(2004). “Democratic Decentralisation and Local Participation: A Review of Recent Research”. Development in Practice, 14(6), 780-790.
• Bherer, L., Dufour, P. ve Montambeault, F. (2016a). “The Participatory Democracy Turn: An Introduction”. Journal of Civil Society, 12(3), 225-230.
• Bherer, L., Fernández-Martínez, J. L., Espín, P. G. ve Sánchez, M. J. (2016b). “The Promise for Democratic Deepening: The Effects of Participatory Processes in the Interaction Between Civil Society and Local Governments”. Journal of Civil Society, 12(3), 344-363.
• Birleşmiş Milletler. (2022). United Nations E-Government Survey 2022. United Nations. https://desapublications.un.org/sites/default/files/publications/2022-09/Web%20version%20E-Government%202022.pdf (15.02.2024).
• Bovenkamp, H. M. V. D. ve Vollaard, H. (2019). “Strengthening the Local Representative System: The Importance Of Electoral and Non-Electoral Representation”. Local Government Studies, 45(2), 196-218.
• Brown, W. (2017). Halkın Çözülüşü: Neoliberalizmin Sinsi Devrimi. Metis Yayınları.
• Burns, D., Heywood, F., Taylor, M., Wild, P. ve Wilson, M. (2004). Making Community Participation Meaningful: A Handbook for Development and Assessment. Policy Press.
• Callanan, M. (2005). “Institutionalizing Participation and Governance? New Participative Structures in Local Government in Ireland”. Public Administration, 83(4), 909-929.
• Dahl, R. A. (2010). Demokrasi Üzerine (Çev. Betül Kadıoğlu). Phoenix Yayınevi.
• Demmers, J., Fernández Jilberto, A. E. ve Hogenboom, B. (Ed.). (2004). Good Governance in The Era of Global Neoliberalism. Routledge Taylor ve Francis Group.
• Deniz, G. (2019). Yerel Si̇yaset Açısından Türki̇ye’de Büyükşehi̇r Beledi̇ye Yöneti̇mi̇. Gece Akademi.
• Dias, N., Enríquez ve Júlio:(Ed.). (2019). The Participatory Budgeting World Atlas. Epopeia and Oficina, Portugal. https://www.pbatlas.net/pb-world-atlas-2019.html
• Ekinci, E. (2020). Yeni Büyükşehir Modelinde Temsil, Katılım ve Hizmet Kalitesi. Gazi Kitabevi.
• Font, J. ve Rico Motos, C. (2023). “Participatory Institutions and Political Ideologies: How and Why They Matter?” Political Studies Review, 0(0), 1-18.
• Freeman, J. (2013). Local E-Government and Citizen Participation: Case Studies from Australia and Italy. E-Government Success Around The World: Cases, Empirical Studies, and Practical Recommendations (ss. 235-258). (Ed. J. R. Gil-Garcia). IGI Global.
• Fung, A. (2015). “Putting The Public Back into Governance: The Challenges of Citizen Participation and Its Future”. Public Administration Review, 75(4), 513-522.
• Geissel, B. ve Jung:(2018). “Recall in Germany: Explaining The Use of A Local Democratic İnnovation”. Democratization, 25(8), 1358-1378.
• Geurtz, C. ve Van De Wijdeven, T. (2010). “Making Citizen Participation Work: The Challenging Search for New Forms of Local Democracy in the Netherlands”. Local Government Studies, 36(4), 531-549.
• Görmez, K. (1997). Yerel Demokrasi ve Türkiye. Vadi Yayınları.
• Gözler, K. (1988). “Halkoylamasının Değeri”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XL (1-4), 97-113.
• Grimes, M. ve Esaiasson, P. (2014). “Government Responsiveness: A Democratic Value With Negative Externalities?” Political Research Quarterly, 67(4), 758-768.
• Guidi, L. (2009). Participation at the Municipal level in Italy: The Case of Bologna. Focus on citizens: Public engagement for better policy and services. OECD Studies on Public Engagement.
• Gundelach, B. ve Fatke, M. (2020). “Decentralisation and Political İnequality: A Comparative Analysis of Unequal Turnout in European Regions”. Comparative European Politics, 18(4), 510-531.
• Guziana, B. (2021). “Only for Citizens? Local Political Engagement in Sweden and Inclusiveness of Terms”. Sustainability, 13(14), 7839.
• Güler, B. A. (2000). “Yerel Yönetimleri Güçlendirmek mi? Ademi Merkeziyetçilik mi?” Çağdaş Yerel Yönetimler, 9(2), 14-29.
• Güneş, İ. (2020). “Porto Alegre, Paris ve Seul Katılımcı Bütçe Modelleri”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 537-554.
• Habermas, J. (2015). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. (Çev. T. Bora ve M. Sancar). İletişim Yayınları.
• Iglesias Alonso, A. H. ve Barbeito Iglesias, R. L. (2020). “Participatory Democracy in Local Government: An Online Platform in the city of Madrid”. HKJU-CCPA, 20(2), 241-268.
• Jones, B. ve Cento Bull, A. (2006). “Governance Through Civil Society? An Anglo-Italian Comparison of Democratic Renewal and Local Regeneration”. Journal of Civil Society, 2(2), 89-110.
• Karlsson, M. (2012). “Participatory Initiatives and Political Representation: The Case of Local Councillors in Sweden”. Local Government Studies, 38(6), 795-815.
• Kern, A. (2018). “What Happens After A Local Referendum? The Effect of Direct Democratic Decision-Making on Protest Intentions”. Local Government Studies, 44(2), 183-203.
• Kersting, N. (2021). Participatory Democracy and Sustainability. Deliberative Democratic Innovation And Its Acceptance by Citizens and German Local Councilors. Sustainability, 13(7214), 1-12.
• Klijn, E. H. ve Koppenjan, J. F. M. (2000). “Politicians and Interactive Decision Making: Institutional Spoilsports or Playmakers”. Public Administration, 78(2), 365-387.
• Krek, J., Losito, B., Rebecca, R. ve Hoskins, B. (2012). Good Practices Report: Participatory Citizenship in the European Union (European Commission Report 3; Europe for Citizens Programme). https://ec.europa.eu/citizenship/pdf/report_3_good_practice.pdf (20.01.2024).
• Laclau, E. ve Mouffe, C. (2008). Hegemonya ve Sosyalist Strateji: Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru (Çev. A. Kardam). İletişim Yayınları.
• Ladner, A. ve Fiechter, J. (2012). “The Influence of Direct Democracy on Political Interest, Electoral Turnout and Other Forms of Citizens’ Participation in Swiss Municipalities”. Local Government Studies, 38(4), 437-459.
• Laisney, M. (2012). “The Initiation of Local Authority Referendums: Participatory Momentum or Political Tactics? The UK Case”. Local Government Studies, 38(5), 639-659.
• Larson, A. M. ve Ribot, J. C. (2004). “Democratic Decentralisation Through A Natural Resource Lens: An Introduction”. The European Journal of Development Research, 16, 1-25.
• Leemann, L. ve Wasserfallen, F. (2016). “The Democratic Effect of Direct Democracy”. American Political Science Review, 110(4), 750-762.
• McDonnell, J. (2020). “Municipality Size, Political Efficacy and Political Participation: A Systematic Review”. Local Government Studies, 46(3), 331-350.
• Mees, H. L. P., Uittenbroek, C. J., Hegger, D. L. T. ve Driessen, P. P. J. (2019). “From Citizen Participation to Government Participation: An Exploration of the Roles of Local Governments in Community Initiatives for Climate Change Adaptation in The Netherlands”. Environmental Policy and Governance, 29(3), 198-208.
• Michels, A. ve De Graaf, L. (2010). “Examining Citizen Participation: Local Participatory Policy Making and Democracy”. Local Government Studies, 36(4), 477-491.
• Norris, P. (2001). Digital Divide: Civic Engagement, İnformation Poverty, And The İnternet Worldwide. Cambridge University Press.
• Norris, P. (2011). Democratic Deficit: Critical Citizens Revisited. Cambridge University Press.
• Schansberg, D. E. (2022). “Demokrasinin Sınırları”. (Çev. H. Bal). Liberal Düşünce Dergisi, 106, 199-216.
• Schmidthuber, L., Hilgers, D., Gegenhuber, T. ve Etzelstorfer:(2017). “The Emergence of Local Open Government: Determinants of Citizen Participation in Online Service Reporting”. Government Information Quarterly, 34(3), 457-469.
• Schultz:K. (1965). “The Morality of Politics: The Muckrakers’ Vision of Democracy”. The Journal of American History, 52(3), 527-547.
• Sønderskov, M. (2019). “Do Local Politicians Really Want Collaborative Governance?” International Journal of Public Sector Management, 32(3), 320-330.
• Tejedo-Romero, F., Araujo, J. F. F. E., Tejada, Á. ve Ramírez, Y. (2022). E-Government Mechanisms to Enhance the Participation of Citizens and Society: Exploratory Analysis Through the Dimension of Municipalities. Technology in Society, 70(101978), 1-14.
• Van Den Besselaar, P. ve Beckers, D. (2005). The life and death of the great Amsterdam digital city. Digital Cities III. Information Technologies for Social Capital: Cross-Cultural Perspectives (C. 3081:66-96) (Ed. P. Van Den Besselaar ve S. Koizumi). Springer Berlin Heidelberg.
• Van Deth, J. W. (2014). “A Conceptual Map of Political Participation”. Acta Politica, 49(3), 349-367.
• Vedeld, T. (2003). “Democratic Decentralisation and Poverty Reduction: Exploring the Linkages”. Forum for Development Studies, 30(2), 159-203.
• Vetter, A. (2002). “Local Political Competence in Europe: A Resource of Legitimacy for Higher Levels of Government?” International Journal of Public Opinion Research, 14(1), 3-18.
• Von Heimburg, D. ve Hakkebo, B. (2017). “Health And Equity in All Policies in Local Government: Processes and Outcomes in Two Norwegian Municipalities”. Scandinavian Journal of Public Health, 45(18), 68-76.
• Vospernik:(2018). “A Perfect Match? Referendums and Consensus Democracy in Europe”. Participations, 20(1), 143-170.
• Whitehead, L. (2018). “The Recall of Elected Officeholders The Growing Incidence of A Venerable, But Overlooked, Democratic Institution”. Democratization, 25(8), 1341-1357.
• Yetkin Ataer, M. (2022). “Katılımcı Bütçeleme: Eleştirel Bir Yaklaşım”. Istanbul Journal of Economics, 72(1), 361-384.