TÜRKİYE’DE DİN SOSYOLOJİSİ ALANINDA YAZILMIŞ LİSANSÜSTÜ TEZLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2023, Volume: 26 Issue: 65, 657 - 690, 15.12.2023

Uğur Kaya , Fatma Kaya

https://doi.org/10.15745/da.1364025

Abstract

Bu çalışmanın konusu Türkiye’de 2005-2015 yılları arasında yazılan ve YÖK Ulusal Tez Merkezinde bulunan Din Sosyolojisi alanındaki yüksek lisans ve doktora tezlerinin konusuna, ele aldıklarını ana kavrama, türüne, danışman unvanına, yazıldığı yıla ve üniversiteye göre incelenmesidir. Bu araştırmamız, din sosyolojisi alanındaki tezlere hızlı, kolay ulaşım ve alanı bütüncül görme problemine çözüm arayışının bir ürünü olarak nitelenebilir. Bu araştırma sayesinde, araştırılmak istenen konunun, din sosyolojisi alan yazınındaki mevcut durumu daha net görülecek; tekrarlardan arınık, yeni ve özgün çalışmalar için imkân sağlanmış olacaktır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz kullanılmıştır. Yapılan bu araştırmanın sonuçlarına göre; Türkiye’de Din Sosyolojisi alanında yapılan çalışmaların büyük kısmını yüksek lisans tezleri oluşturmaktadır. 2005-2015 yılları arasında yazılan tezlerde en çok “dini hayat” (n=32) kavramı ele alınmıştır. Daha sonra sırasıyla “kadın” (n=23), “din görevlileri” (n=21), “dindarlık” (n=13) ve “Alevilik” (n=12) kavramları üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Tezlerin teorik/ampirik olarak kategorik dağılımına bakıldığında yüksek lisans düzeyindeki bilimsel çalışmaların 114’ü kuramsal din sosyolojisi araştırması, 134’ü ise ampirik çalışmadır. Doktora tezlerinde ise ampirik çalışmaların ağırlığının daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Tezlerin konu edilen Din Sosyolojisi genel konusuna göre dağılımına bakıldığında daha çok “toplumsal yapı ve kurumlar üzerine” çalışmalar yapıldığı görülmüştür.

Keywords

Din Sosyolojisi, Doküman Analizi, Lisansüstü Tez, Konu, Bibliyografya

A Research on Master’s and PhD’s Theses in the Field of Sociology of Religion in Türkiye

Abstract

The subject of this study is to examine the master's and doctoral theses in the field of Sociology of Religion, between 2005 and 2015 in Turkey and published in National Thesis Center of the Council of Higher Education, according to their subject, the main concept they deal with, their type, their advisor title, the year they were prepared and the university. This research can be described as a product of the search for a solution to the problem of looking at the field holistically and quick and easy access to theses in the field of Sociology of Religion. Thanks to this research, the current status of the subject to be investigated in the field of Sociology of Religion will be seen more clearly; New and original works that are free from repetition will be enabled. Descriptive analysis was used to analyze the data. According to the results of this research, the majority of the studies conducted in the field of Sociology of Religion in Türkiye consist of master's theses. In the theses between 2005 and 2015, the concept of "religious life" (n=32) was mostly discussed. Later, research was conducted on the concepts of "woman" (n=23), "religious leaders" (n=21), "piety" (n=13) and "Alevism" (n=12).When the theoretical/empirical categorical distribution of theses is examined, 114 of the scientific studies at the master's level are theoretical sociology of religion research and 134 of them are empirical studies, whereas it was observed that there are more empirical studies in doctoral theses. When the distribution of theses was examined according to general subjects of Sociology of Religion, it was seen that more studies were conducted on "Social Structure and Institutions".

Keywords

Sociology of Religion, Document Analysis, Master’s and PhD’s Thesis, Subject, Bibliography

References

• Akbulut, Ramazan. Türkiye’de Çocuk Edebiyatı Alanında Hazırlanan Tezlerin İncelenmesi. Düzce: Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Arslantürk, Zeki. Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Model ve Teknikleri. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 5. Basım, 2001.
• Bilgiç, Ebru Asena. 2010-2020 Yılları Arasında Matematik Eğitimi Alanında Nitel Araştırma İle Yapılmış Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Çapçıoğlu, İhsan, “Türkiye’deki İlahiyat Fakültelerinde Din Sosyolojisi Alanında Tamamlanmış Lisansüstü Tezler Üzerine Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45 (2004), 203-224. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000183
• Köksal Süleymanoğlu, Seval. Değerler Eğitimi İle İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Özal, Ahmet-Çapçıoğlu, İhsan (ed.). Çağdaş Sosyolojik Tartışmalar. Konya: Çimke Yayınları, 2. Baskı, 2020.
• Toplamacıoğlu, Mehmet. Din Sosyolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 6. Basım, 1975.
• Tombak, Zeynep. Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalında Son Yıllarda Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Analizi. Zonguldak: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Türkan, Musa. Türkiye’de Din Eğitimi Alanı’nda Yapılan Lisansüstü Çalışmaların İçerik ve Yöntem Açısından İncelenmesi. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Uzunbaz, Doğan. Türkiye’de 2006-2017 Yılları Arasında Kimya Öğretmen Eğitimi Alanında Yayınlanmış Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin İçerik Analizi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yıldırım, Ali-Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 9.Basım, 2013.