Ali Emiri’s Two Na‘ts (Eulogy Or Poem Praising The Prophet Mu-hammat) In Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmûası) Abstract

Yıl 2012, Cilt: 12 Sayı: 1, 87 - 117, 01.02.2012

Abdülmecit İslamoğlu

Öz

Ali Emiri (1857-1924) is a man of letter and a poet who lived in the last period of Ottoman Empire; he rendered great services to Turkish Literature, culture and history and he was a librarian and a publisher as well. In this article, two poems of Ali Emiri praising Prophet Muhammat which were published in the Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmûası will be analyzed. Firstly, the features about the structure and the content of these two poems, one of them is written in the form of ode and the other is in the form of terci-i bend and which do not take place in the poet's Divan, will be emphasized; in the end of the article the transcripton texts of the poems will be given.

Anahtar Kelimeler

Ali Emîrî, eulogy, ode, tercî-i bend

Ali Emîrî’nin Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmûası’nda Yer Alan İki Na‘tı

Öz

Ali Emîrî (1857-1924) Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşamış; Türk dili, kültürü ve tarihine önemli hizmetlerde bulunmuş; kütüphanecilik ve yayıncılık yönü de bulunan bir ilim adamı ve şairdir. Bu makalede Ali Emîrî’nin Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmûası’nda yayımladığı iki na‘tı incelenecektir. Şairin Dîvân’ında yer almayan, biri kasîde diğeri tercî-i bend nazım şekliyle yazılan bu iki na‘tın, öncelikle şekil ve muhteva hususiyetleri üzerinde durulacak; makale-nin sonunda ise transkripsiyonlu metinleri verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ali Emîrî, na‘t, kasîde, tercî-i bend

Kaynakça

• Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfü’l-Hafâ ve Muzîlü’l-İlbâs amme’ştehera mine’l-Ehâdîsi alâ-Elsineti’n-Nâs (I-II), Mektebetü’l-Kudsî, Kâhire, 1351.
• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned (I-VI), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1982.
• Akar, Metin, Türk Edebiyatında Manzum Mirac-nâmeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1987.
• Arslan, Mustafa Uğurlu, Ali Emîrî Efendi ve Dîvânı, (Yüksek Lisans Tezi), Fatih Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh (I-VIII), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
• Çelik, Kemal, Ali Emîrî-Hayatı-Şahsiyeti, Eserleri, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversi- tesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 1988.
• Çeltik, Seher Erdoğan, Ali Emîrî’nin Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmuası Üzerine Bir İnceleme, (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Anka- ra, 2007.
• Çetişli, İsmail, Türk Şiirinde Hz. Peygamber (1860-2011), Akçağ Yayınları, Ankara, 2012.
• Dâvûd-zâde Mehmed Efendi, Şerh-i Delâilü’l-Hayrât, Dâru’t-Tıbâati’l-Âmire, İstanbul, 1255.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş‘as es-Sicistânî, es-Sünen (I-V), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
• Fayda, Mustafa, “Ahmed”, D.İ.A., c. II, İstanbul, 1989.
• -------, “Bilâl-i Habeşî”, D.İ.A., c. VI, İstanbul, 1992.
• Günaydın, Yusuf Turan, Ali Emîrî-Yemen Hatıratı, Hece Yayınları, Ankara, 2007.
• Güngör, Zülfikar, Osmanlı Padişahlarından Hz. Muhammed’e Na‘tlar, Araştırma Yayınları, Ankara, 2009.
• Hacıtahiroğlu, Abdullah Öztemiz, Hazret-i Peygambere Şiirler Antolojisi-Na‘tlar, Yağmur Yayınevi, İstanbul, 1966.
• Hayber, Kasım, Tezkire-i Şuarâ-yı Âmid, (Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 1996.
• İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab (I-XV), Dâru Sâdır-Dâru Beyrut, Beyrut, 1956.
• Kandemir, M. Yaşar, “Muhammed-Şahsiyeti”, D.İ.A., c. XXX, İstanbul, 2005.
• Karateke, Hakan T., İşkodra Şairleri ve Ali Emîrî’nin Diğer Eserleri, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1995.
• Kasır, Hasan Ali, Peygamber Şiirleri, Denge Yayınları, İstanbul, 1997.
• Mermutlu, M. Sait, “Ali Emîrî’nin Ezhâr-ı Hakîkatı”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, sayı: V, Nisan 2011.
• Müslim, es-Sahîh (I-III), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1982.
• Özer, Ahmet, Türk Edebiyatında Naatler, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2008.
• Öztürk, Tuncay, Ali Emîrî Efendi-Osmanlı Târîh ve Edebiyyât Mecmuası, (Yüksek Lisans Tezi), Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa, 2011.
• Râgıb el-Isfahânî, el-Müfredât fî-Garîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Marife, Beyrut, t.y.
• Serin, Sefer, Diyarbakırlı Ali Emîrî Divanı, İnceleme-Metin, (Yüksek Lisans Tezi), Gazian- tep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep, 2007.
• Seyyid Şerîf Cürcânî, et-Ta‘rîfât, Es‘ad Efendi Matbaası, Kostantiniyye, 1300.
• Şemseddîn Sâmî, Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1995.
• Tayşi, M. Serhan, “Ali Emîrî Efendi”, D.İ.A., c. II, İstanbul, 1989.
• Tevfikoğlu, Muhtar, Ali Emîrî Efendi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1989.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ, es-Sünen (I-V), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
• Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2005.
• Uzun, Mustafa, “İslâm Kültüründe Hz. Muhammed-Türk Edebiyatı”, D.İ.A., c. XXX, İstan- bul, 2005.
• Yaşar, Muhammed Yusuf, Ali Emîrî ve Mardin Mülûk-i Artûkiyye Tarihi ve Kitâbeleri Vesâir Vesâik-i Mühimme Adlı Eseri, (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006.
• Yeniterzi, Emine, Divan Şiirinde Na‘t, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
• -------, Türk Edebiyatında Na‘tlar, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
• -------, “Divan Şiirinde Hz. Peygamber’in İsim ve Sıfatları-Esmâ-i Nebî”, Kutlu Doğum Haftası II, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1992.
• Yeşilyurt, Yahya, Ali Emîrî’nin Yemen Hâtırâtı, (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2007.
• Yıldırım, Ahmet, Tasavvufun Temel Öğretilerinin Hadislerdeki Dayanakları, Türkiye Diya- net Vakfı Yayınları, Ankara, 2000.
• Yılmaz, Ahmet, “Türk Edebiyatında Esmâ-i Nebeviyye-i Şerîfe’yi Tadât Geleneği ve Müs- takimzâde’nin Mir’âtü’s-Safâ İsimli Risalesi”, İSTEM, yıl: 2, sayı: 4, 2004.
• Yuvalı, Abdulkadir, Halaçoğlu, Ahmet, Osmanlı Doğu Vilayetleri, Bâbıâlî Kültür Yayıncı- lık, İstanbul, 2008.
• Ziya Şükûn, Gencîne-i Güftâr-Ferheng-i Ziyâ (I-III), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstan- bul, 1996. ııı