Religious Education Policies in Republican Turkey

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 2, 269 - 292, 30.09.2019

İbrahim Turan

https://doi.org/10.33415/daad.486187

Cited By: 2

Öz

The relation of religion and state has generally become problematic during the Republican history. The impressions of the state about the religion, in addition to the political dimension of problem affect the religious education completely. In specific periods, direct or indirect involvements to design religion show the differentiation between the perception of the state about religion and the perception of the society or the life style of them. In this respect, applied politics in front of the society are perceived as a threat which has to be opposed generally.

The reflections of the applied religious politics to religious education in the Republican Turkey were always significant. All political powers did not transcend to use religion and religious education within the terms of their own political and ideological conditions. This condition naturally causes to handle religious education within the framework of politics. Therefore, during the 95 years of Republican Turkey because of the discussion on whether the state can give religious education or not, the question of how can we give better religious education cannot be discussed.

This article, deals with influences of attitude to religion of political power on religious education during the Republican history. In this context, the article is discussed within three titles. First title deals with historical process of religious politics in Republican period. Second title deals with the problems of applied politics. Third title deals with the effects of religious politics to religious education before and after 2002.

Anahtar Kelimeler

Religion, Politics, Religious Politics, Religious Education

CUMHURİYET TÜRKİYESİ'NDE DİN EĞİTİMİ POLİTİKALARI

Öz

Cumhuriyet tarihi boyunca din-devlet ilişkileri genellikle sorunlu olmuştur. Devletin din algısı, meselenin politik boyutunun yanında din eğitimi ve öğretimi konusunu da etkileyen bir kapsama sahip olmuştur. Belirli dönemlerde doğrudan ya da dolaylı olarak dini dizayn etmek üzere yapılan müdahaleler, devletin din algısı ile toplumun dini algılama ve yaşama biçimlerinin farklılıklarını ortaya çıkarmıştır. Bu açıdan, uygulanan politikalar toplum nezdinde genellikle karşı çıkılması gereken bir tehdit olarak algılanmıştır. 

Cumhuriyet Türkiyesi’nde uygulanan din politikalarının din eğitimine yansımaları tüm siyasi iktidarların dini ve din eğitimini kendi siyasi ve ideolojik şartları çerçevesinde ele almanın ötesine geçemediğini göstermektedir. Bu durum bir sonucu olarak din eğitimi, siyasi çerçevede ele alınmıştır. Dolayısıyla doksan beş yıllık cumhuriyet tarihi boyunca devletin din eğitimi verip vermeyeceği tartışmalarından, din eğitiminin daha iyi nasıl verileceğine bir türlü odaklanılamamıştır. 

Bu çalışmada, cumhuriyet tarihi boyunca siyasi erkin dine yaklaşımının din eğitimi üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Bu bağlamda çalışma üç başlık altında ele alınmaktadır. Birinci başlık altında cumhuriyet dönemi din politikalarının tarihsel seyrine yer verilmekte, ikinci başlık altında uygulanan politikalarının ortaya çıkardığı sorunlara değinilmekte, üçüncü başlık altında 2002 öncesi ve sonrası dönemde din politikalarının din eğitimine etkisi tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, Politika, Din Politikası, Din Eğitimi

Kaynakça

• “2018-2019 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri”, https://istatistik.yok.gov.tr/ (11.06.2019).
• “LYS Sonuçları Açıklandı: 5 İmam Hatipliden 1’i Üniversiteye Yerleşebildi”, https://www.cnnturk.com/turkiye/lys-sonuclari-aciklandi-5-imam-hatipliden-1i-universiteye-yerlesebildi?page=1 (16.08.2017).
• Ahmad, Feroz, Bir Kimlik Peşinde Türkiye, 4. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul 2010.
• Ak Parti Seçim Beyannamesi 2002, s. 18. https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/ GAZETEL-ER/WEB/KUTUPHANEDE%20BULUNAN%20DIJITAL%20KAYNAKLAR/KITAPLAR/SIYASI%20PARTI%20YAYINLARI/200304063%20AK%20PARTI%20SECIM%20BEYANNAMESI%202002/200304063%20AK%20PARTI%20SECIM%20BEYANNAMESI%202002%200000_0000.pdf (16.08.2017).
• Aktay, Yasin. “Cumhuriyet Döneminde Din Politikaları ve Din İstismarı”, İslâmiyât, Cilt: III, No: 3, Yıl: 2000.
• Başgil, Ali Fuad. Din ve Laiklik, 7. Baskı, Yağmur Yay., İstanbul, 2003.
• Cebeci, Suat. Eğitim Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Akçağ Yay., Ankara, 1996.
• Diyanet işleri başkanlığı 2016 yılı istatistikleri. http://www.diyanet.gov.tr/tr/kategori/istatistikler/136 (16.08.2017).
• Furat, Ayşe Zişan.” Yüksek Din Öğretimi ve istihdam İlişkisinde Cinsiyet Oranlarının Değişimi”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 26, yıl: 2012, ss. 173-196.
• Gözaydin, İştar. Diyanet: Türkiye Cumhuriyeti’nde Dinin Tanzimi, İletişim Yay., İstanbul, 2009.
• Jaschke, Gotthard. Yeni Türkiye’de İslamlık, Çev. Hayrullah Örs, Bilgi Yay., Ankara 1972.
• Koç, Ahmet. “Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Din Eğiti-mi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 7, Yıl: 2000, ss. 277-334. Köktaş, M. Emin. Din ve Siyaset: Siyasal Davranış ve Dindarlık, Vadi Yay., Ankara, 1997.
• Mardin, Şerif. Din ve İdeoloji, İletişim Yay., İstanbul, 2010.
• MEB. Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim, 2016-17, MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara 2017.
• Naziroğlu, Bayramali. “Din ile Devlet Arasında Simbiyotik Bir İlişki: Türkiye’de Zorunlu Din Derslerinde Siyasal Toplumsallaşma”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 9, Sayı 1, Haziran 2016, ss. 191-214.
• Naziroğlu, Bayramali. Vatandaşlık ve Din Eğitimi, Açılım Kitap, İstanbul 2013.
• Okutan, Ömer. “Din Eğitimi”, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, MEB Devlet Kitapları, İstanbul, 1983, s. 417.
• Öcal, Mustafa. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi”, Uludağ Üniversi-tesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 7, Cilt: 7, Yıl: 1998, ss. 241-268.
• Öcal, Mustafa. “Türkiye’de Din Eğitimi Tarihi Literatürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 12, Yıl: 2008, ss. 399-430.
• Öcal, Mustafa. “Türkiye’de Kur’an Eğitim ve Öğretiminde Görülen Gelişmeler ve Bir İcâzetname Örneği”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 13, sayı: 2, yıl: 2004, ss. 81-140.
• Üstel, Füsun. “Makbul Vatandaş”ın Peşinde: II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, İstanbul: İletişim Yay., 2008.
• Yücel, Hasan Ali. Türkiye’de Orta Öğretim, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1994.