RUHSAL RAHATSIZLIKLARA YÖNELİK BİLGİ DÜZEYİ VE DİNDARLIĞIN RUHSAL RAHATSIZLIKLARA İLİŞKİN DAMGALAMA İLE İLİŞKİSİ: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE NİCEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 2, 551 - 571, 30.09.2020

Ali Ayten , Fatma Hardal

https://doi.org/10.33415/daad.739660

Cited By: 1

Öz

Makale, ruhsal rahatsızlıkların damgalanması, ruhsal rahatsızlıklara ilişkin bilgi düzeyi ve dindarlık arasındaki ilişki ve etkileşimi konu edinmektedir. Bu çerçevede araştırmada, ruhsal rahatsızlıklara ilişkin bilgi düzeyinin ve dindarlığın ruhsal rahatsızlıkların damgalanması üzerindeki rolü ve dindarlık damgalama arasındaki ilişkide bilgi düzeyinin aracı rolünü tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Marmara ve Uludağ üniversitelerinde İlahiyat, Psikoloji ve Psikolojik Danışma ve Rehberlik bölümlerinde okuyan yaşları 17 ile 40 arasında değişen 370 öğrenciden oluşmaktadır. Bilgi düzeyi ve damgalama ilişkisinin anlaşılması için İlahiyat Fakültesi öğrencilerinden psikoloji ile ilgili dersleri alanlar ve almayanlar ayrıca gruplandırılmıştır. Araştırma hipotezlerinin testi için, Kişisel Bilgi Formu, Ruhsal Rahatsızlıklarla İlgi Bilgi Düzeyi Ölçeği, Kısa Dindarlık Ölçeği ve Damgalama Ölçeği’nden müteşekkil bir anket uygulanarak veriler toplanmıştır. Bulgulara göre, psikolojiye ilişkin dersleri alma damgalamayı anlamlı düzeyde düşürmüştür. Ayrıca bulgular, ruhsal rahatsızlıklara ilişkin damgalama ile ruhsal rahatsızlıklara dair bilgi düzeyi arasında negatif dindarlık arasında ise pozitif ilişki olduğunu göstermiştir. Bilgi düzeyinin, damgalama ve dindarlık ilişkisindeki kısmî aracılık rolü de ayrıca bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dindarlık, Damgalama, Ruhsal Rahatsızlık, Dinsel İçerikli Damgalama, Damgalama Ölçeği

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

THE LINKS BETWEEN THE LEVEL OF KNOWLEDGE ON MENTAL HEALTH DISEASES, RELIGIOSITY AND STIGMATISATION: A QUANTITATIVE STUDY AMONG UNDERGRADUATE STUDENTS

Öz

The study aims to investigate the links between stigmatisation about mental diseases, religiosity and the level of knowledge on mental diseases. The sample of the study is recruited from 370 undergraduate students from Marmara and Uludağ universities. The sample is ranged in age from 17 to 40. Personal Information Form, Stigmatisation Scale, and Brief Religiosity Scale are utilised to collect data. Firstly, findings from explanatory and confirmatory factor analyses displayed that Stigmatisation Scale is validated and reliable to use with a Turkish Muslim sample. Findings indicated that there is a positive correlation between stigmatisation about mental health disorders and religiosity, and a negative link between the level of knowledge about mental health diseases and stigmatisation. Furthermore, findings showed that the level of knowledge about mental health diseases is partial mediating factor on the link between religiosity and stigmatisation.

Anahtar Kelimeler

Religiosity, Stigmatisation, Mental Health Disorders, Stigmatisation Scale, Religiously Contained Stigmatisation

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• American Psychiatric Association. Diagnostic and Statical Manual of Mental Dısorders: DSM-5 (Fifth Edition). Arlington, V. A: American Psychiatric Publishing, 2013.
• Angermeyer , Mattihas C. vd. “Effects of Labelling on Public Attitudes Towards People with Schizophrnia: Are There Cultural Diffirences”. Acta Psychiatrica Scandınavıca 109/6 (2004), 420-425.
• Angermeyer, Mattihas C. vd. “Whom to Ask for Help in Case of a Mental Disorder? Prefences of The Lay Public”. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 34 (1999), 202-210.
• Arkar, Haluk ve Eker, Doğan, “Influence of Having a Hospitalized Mentally Ill Member in the Family on Attitudes Toward Mental Patients in Turkey”, Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 27, 1992, ss. 151-155.
• Ayten, Ali. Kendini Gerçekleştirme ve Dindarlık İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Ayten, Ali. Prososyal Davranışlarda Dindarlık ve Empatinin Rolü. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
• Ayten, Ali - Yıldız, Refik. “Dindarlık, Hayat Memnuniyeti İlişkisinde Dinî Başa Çıkmanın Rolü Nedir? Emekliler Üzerinde Bir Araştırma”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/1 (2016), 281-308.
• Baron, Rauben M. vd. “The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations”. Journal of Personality and Social Psychology 51/6 (1986), 1173-1182.
• Birdoğan, Sevilay Y. - Berksun, Oğuz E. “Tıp Fakültesi 1. ve 6. Sınıf Öğrencilerinde Psikiyatrik Hastaya Yönelik Tutumlar”. Kriz Dergisi 10/ 2 (2002), 1-7.
• Corrigan, P. W. vd. “Challenging Two Mental Illness Stigmas: Personal Responsibility and Dangerousness”. Schizophrenia Bulletin 28/2 (2002), 293-309.
• Çağlan, Kevser, Psikolojik Hastalıkların Yanlış Yorumlanması ve İnanç Eksikliği Olarak Damgalanması Sürecinde Manevi Destek İhtiyacı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Çağrıcı, Mustafa. “Vesvese”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/70-72 . Ankara: TDV Yayınları, 2013.
• Çam, Olcay - Bilge, Ayşegül. “Türkiye’de Ruhsal Hastalığa/ Hastaya Yönelik İnanç, Tutum ve Damgalama Süreci: Sistematik Derleme”. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 4/2 (2013), 91-101.
• Danacı, A. E. vd. “Tıp Eğitiminin Şizofreniye Yönelik Tutumlar Üzerine Etkisi; 5 Yıllık İzlem Çalışması”. Türk Psikiyatri Dergisi 27/ 3 (2016),176-68.
• Dein, Simon - Illaiee, Abdool S., “Jinn and Mental Health : Looking at Jinn Possession in Modern Psychiatric Practice”. The Psychiatris 37/9 (2013), 290-293.
• Demirören, Meral vd. “Tıp Eğitiminde Ruhsal Bozukluklara Karşı Damgalama Eğitimi Gereksiniminin Değerlendirilmesi: Nitel ve Nicel Yaklaşım”. Anatolian Journal of Psychiatry 16 /1 (2015), 22-29.
• Erbaydar Paksoy, Nükhet - Çilingiroğlu, Nesrin. “Tıp Eğitimi Geleceğin Hekimlerinin Ruh Sağlığı Sorunu Olan Bireylere Yönelik Tutumlarını Etkilemekte Midir?”. Türk Psikiyatri Dergisi 21/2 (2010), 114-125.
• Goffman, Erving. Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity, Englewood Cliffs: Prentice Hall , 1963.
• Hedayat-Diba, Zari. “Psychotherapy With Muslims” , Handbook of Psychotherapy and Religious Diversity. Ed. P. S. Richards and A.E. Bergin. Washington: American Psychological Association, 2000.
• Haque, Amber. “Religion and Mental Health : The Case of American Muslims”. Journal of Religion and Health 43/1 (2004), 45-58.
• Hardal, Fatma S. Üniversite Öğrencilerinde Dindarlık ve Ruhsal Rahatsızlıklara Karşı Damgalama İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Hinshaw, Stephen P. The Mark of Shame : Stigma of Mental Illness and an Agenda for Change. Oxford: Oxford University Press, 2007.
• Kara, Nalan. “Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Ruhsal Hastalıklara Yönelik İnançları ve Ruhsal Hastalıklara Yönelik Verilen Teorik Eğitimin Etkileri”. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 1 (2015), 69-77.
• Kırpınar, İsmet. “Erzurum Numune Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde Yatan Hastalarda Ruhsal Bozukluklar Nedeni İle Tıp Dışı Kişilere Başvurma Davranışı Üzerine Bir Araştırma”, Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Science 5 (1992), 24-28.
• Link, Bruce G. - Phelan, Jo C. “Labelling and Stigma”. Handbook of the Sociology of Mental Health. ed. S. C. Aneshensel vd. 528-554. Springer, 2013.
• Mathison, Lily A. Mental Health Stigma in Religious Communities: Development of a Quantitative Measure. Iowa: Iowa State University, Graduate Theses and Dissertations, 2016.
• Mino, Yoshio vd. “Effects on a One-hour Educational Program on Medical Students’ Attitudes to Mental Illness”. Psychiatry and Clinical Neurosciences 55/5 (2001), 501-507.
• Özmen, Erol vd. “Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Depresyona Yönelik Tutumları”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 4 (2003), 87-97.
• Öztürk, Ayfer vd. “Kastamonu Üniversitesinde Öğrenim Gören Hemşirelik Öğrencilerinin Ruhsal Hastalıklara Karşı İnançları ve Psikiyatrik Hemşireliği Dersinin Etkisi”. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi 4 (2015), 146-166.
• Sarıkoç, Gamze vd. “Ruhsal Hastalıklarda Yardım Arama: Hasta Yakınlarının Tutumlarına Yönelik Bir Çalışma”. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 4/1 (2015), 32-38.
• Spilka, Bernard vd. “A General Attribution Theory for The Psychology of Religion” . The Psychology of Religion. ed. B. Spilka & D. N. McIntosh. 153-170. Boulder: Westview Press, 1997.
• Stanford, Matthew S. “Demon or Disorder: A Survey of Attitudes Toward Mental Illness in The Christian Church”. Mental Health, Religion and Culture 10/5 (2007), 446-449.
• Tekin, Mustafa. “Dindarlık Bağlamında Amel-i Sâlih Kavramına Sosyolojik Bir Yaklaşım”. Dindarlık Olgusu Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri. 49-63. ed. Hayati Hökelekli. Bursa: Kurav Yayınları, 2006.
• Trute, Barry - Loewen, Anne. “Public Attitude Toward the Mentally Ill as a Function of Prior Personal Experience”. Social Psychiatry 13 (1978), 79-84.
• Utz, Aisha. “Ruh Sağlığı, Ruhsal Bozukluklar ve Başa Çıkmanın Kavramsallaştırılması”. Müslümanlar İçin Psikolojik Danışma: Kültüre ve Dine Duyarlı Ruh Sağlığı Müdahaleleri. ed. S. A. Amer ve M. M. Amer. 15-31. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2015.
• Wesselmann, Eric D.- Graziano, William G. “Sinful and/or Possessed Religious Beliefs and Mental Illness Stigma”. Journal of Social and Clinical Psychology 29 /4 (2010), 402-437.
• Wirth, James, H. - Bodenhausen, Galen V. “ The Role of Gender in Mental- Illness Stigma”. Psychological Science 20/2 (2009), 169- 173.