BDDK DÜZENLEMESİ SONRASINDA TASARRUF FİNANSMAN SİSTEMİNİN (TFS) FIKHÎ AÇIDAN DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 397 - 425, 31.03.2022

Yusuf Erdem Gezgin , Huzeyfe Çeker

https://doi.org/10.33415/daad.1052282

Cited By: 2

Öz

İnsanların müreffeh bir hayat sürebilmeleri için temin etmeleri gereken ev ve araba gibi temel ihtiyaçları vardır. Bu malların elde edilebilmesi için gerekli olan meblağın temininde genellikle bireysel tasarruflar ön plana çıksa da farklı finansman yöntemlerine müracaat edilebilmektedir. Bu yöntemlerin başında konvansiyonel bankaların kredileri gelmektedir. Ancak dînî sebeplerle alternatif finansman yolları da tercih edilebilmektedir. Bunlardan biri olan tasarruf finansman sistemi (TFS), bireylerin temel ihtiyaçlarını karşılamak üzere biriktirmeyi hedeflediği tasarruflarını organize bir yapı içerisinde değerlendiren bir kurum olarak dikkat çekmektedir. Zaman içerisinde çok sayıda kişi tarafından tercih edilen bu sistemin fıkhi durumu çeşitli araştırmalara konu edilmiştir. Ancak bu çalışmalar 2021 yılında yapılan hukuki düzenleme öncesine aittir. Dolayısıyla işleyiş ile ilgili önemli düzenlemelerin yapıldığı yeni yönetmelik dikkate alınarak sistemin yeniden incelenmesi gerekmektedir. Bu amaçla kaleme alınan bu makalede, sistem hem yatırımcıların durumu hem de şirketin iç yapısı bakımından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Elbirliği, Tasarruf, Finansman, Faizsiz Finans

Post-BRSA Regulation Saving Financing System (TFS/SFS) from the Perspective of Islamic Finance

Öz

People have basic needs, such as a home and a car, to meet to live a good life. Although individual savings are often the primary source of the money needed to purchase these products, other financing methods are also available. Conventional bank loans are the first of these methods. On the other hand, alternative finance methods may be favored for religious reasons. One of these, the savings finance system (SFS), stands out as an institution that assesses and organizes the savings that people want to accumulate to meet their basic requirements. The fiqh status of this system, which many people have preferred over time, has been the subject of various studies. On the other hand, these studies belong to the legal regulation made in 2021. Therefore, it is necessary to re-examine the system, considering the new regulation, where essential regulations regarding the functioning are made. In this article, written for this purpose, the system has been examined in terms of investors' status and the company's internal structure.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Cooperation System, Savings, Finance, Interest Free Finance

Kaynakça

• Ali Haydar Efendi. Dürerü’l-hükkâm şerhu Mecelleti’l-ahkâm. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Basım, 2017.
• Aydın, Fatih Mehmet. “Tasarrufa Dayalı Yardımlaşma Usulü Finansman Modelleri ve Fıkhî Açıdan Değerlendirilmesi”. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı - VII/Faizsiz Finans ve Tasarruf Sistemleri ile İlgili Güncel Uygulamalar. ed. Fatih Mehmet Aydın - Mustafa Çakır. 41-72. Ankara: DİB Yayınları, 2019.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn. es-Sünenü’l-kübrâ. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• Birevim. “Tasarruf Yöntemleri”. Erişim 17 Kasım 2021. https://www.birevim.com/tasarruf-yontemleri/
• Birsin, Mehmet - Ötegeçeli, Hatice. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi ve Fıkhî Meşruiyeti Üzerinde Yapılan Değerlendirmeler”. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi X/1 (2019), 85-114.
• Eminevim. “Çözümlerimiz”. Erişim 17 Kasım 2021. https://www.eminevim.com/faizsiz-ev-alma-cozumleri
• Eminevim. “İcazet Belgelerimiz”. 25 Şubat 2018. Erişim 17 Kasım 2021. https://www.eminevim.com/icazet- belgelerimiz
• Ergüven, Murat. Konut Finansmanında Elbirliği Sistemi: Müşterilerin Elbirliği Sistemi Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: THK Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Ergüven, Murat. Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi İçin İslâmi Finans İlkelerine Uygun Model Önerisi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Evli, Mustafa. “El Birliği Sistemleriyle Ev Almaya Emin miyiz?” Erişim 19 Ekim 2021. https://www.suleymaniyevakfi.org/islam-iktisadi/el-birligi-sistemleriyle-ev-almaya-emin- miyiz.html#_ftnref2
• Fuzulev. “Faizsiz Ev Alma Modelleri”. Erişim 17 Kasım 2021. https://www.fuzulev.com/faizsiz-ev-alma- modelleri/firsat-modeli
• Hacak, Hasan. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminde Yapılan Akitlerin Analizi (Elbirliği Finansman Sistemi Üzerinden)”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. ed. H. Mehmet Günay vd. 85-102. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Hacak, Hasan. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemine Yeni Yaklaşımlar”. Gün-cel Dini Meseleler İstişare Toplantısı - VII/Faizsiz Finans ve Tasarruf Sistemleri ile İlgili Güncel Uygulamalar. ed. Fatih Mehmet Aydın - Mustafa Çakır. 85-109. Ankara: DİB Yayınları, 2019.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülaziz ed-Dımaşkî. Raddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l- muhtâr şerhu Tenvîru’l ebsâr. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1992.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullâh b. Ahmed. el-Muğnî. thk. Ab-dulfettâh el-Hulv, Abdullah et-Türkî. Riyad: Dâru Âlemi’l-kütüb, 1997.
• Kahraman, Abdullah. “Bir Faizsiz Finansman Yöntemi Olarak Müşârake Akdi ve Tasar-rufa Dayalı Faizsiz Sistem (Elbirliği Sistemi Örneği)”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. ed. H. Mehmet Günay vd. 69-84. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs el-Mısrî. ez-Zahîra. Beyrut: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, 1994.
• Karaman, Hayreddin. “Faize Girmeyin Demek Yetmiyor, Alternatif Göstermek Gereki-yor”. Elbirliği Dergisi 9 (2011).
• Kâsânî, Ebi Bekr Alâuddîn b. Mes’ud. Bedâiu’s-sanâi‘ fî tertîbi’ş-şerâi‘.Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
• Kaya, Süleyman. “Faizsiz Finans İlkeleri ve Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi-ne Dair Öneriler”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. ed. H. Mehmet Günay vd. 41-50. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Kaya, Süleyman. “Günümüz Konut Finansman Teknikleri”. II. Uluslararası İslam Ticaret Hukuku Kongresi: Günümüzdeki Meseleleri. 661-675. Konya: KTO Karatay Üni-versitesi Yayınları, 2016.
• Kaya, Süleyman. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemine Yeni Yaklaşımlar Üzerine”. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı - VII/Faizsiz Finans ve Tasar-ruf Sistemleri ile İlgili Güncel Uygulamalar. ed. Fatih Mehmet Aydın - Mustafa Çakır. 111-114. Ankara: DİB Yayınları, 2019.
• Koç, İlker - Çekin, Ömer. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi: İşleyiş, Değer-lendirme ve Tasarım”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. ed. H. Meh-met Günay vd. 9-39. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Kumbasar, Murat. “Ev Sahibi Olmak ve Eminevim Örneği”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/5 (Nisan 2016), 155-166.
• Mecelle-i ahkâm-ı adliyye. İstanbul, 1979.
• Öztürk, Ali. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminde Fon Fazlası Varlıkların Değerlendirilmesi”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. ed. H. Mehmet Günay vd. 51-68. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Polat, İsrafil. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans (Elbirliği) Sisteminin Fıkhî Analizi. İstan-bul: FSMVakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Resmi Gazete. Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu, Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu. 6361 (13 Aralık 2012). Erişim 10 Ekim 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=6361&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Resmi Gazete. Tasarruf Finansman Şirketleri Yönetmeliği, Tasarruf Finansman Şirketleri Yönetmeliği. 6361 (07 Nisan 2021). Erişim 10 Ekim 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=38500&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Sübkî, Ebü’l-Hasen Takiyyüddîn Ali b. Abdilkâfî. Tekmiletü’l-Mecmû‘ şerhi’l-Mühezzeb. Kahire, 1344.
• Şirbînî, Muhammed İbn Hatîb. Muğni’l-muhtâc ilâ ma’rifeti meâni’l-Minhâc. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.