İHL ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK DERSLERİ VE MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİNE YÖNELİK TUTUM DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 1, 197 - 231, 30.05.2017

İbrahim Aşlamacı

Öz

Bu çalışmada İmam-Hatip Lisesi öğrencilerinin meslek dersleri ve meslek dersi öğretmenlerine yönelik tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma betimsel tarama, karşılaştırmalı ilişkisel tarama ve korelasyon türü ilişkisel tarama modellerinde tasarlanmıştır. Araştırmada TÜİK’in Türkiye bölgeler sınıflamasında düzey 1 olarak belirlediği 12 bölgeden belirlenen birer il, örneklem iller olarak seçilmiştir. Örneklem olarak seçilen illerden belirlenen toplam 26 İmam-Hatip Lisesinde okuyan 3775 öğrenciye 2015-2016 öğretim yılı bahar döneminde anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama araçları olarak kişisel bilgi formu ile birlikte bu araştırma kapsamında araştırmacı tarafından geliştirilen “İHL Öğrencilerinin Meslek Derslerine Yönelik Tutum Ölçeği” ve “İHL Öğrencilerinin Meslek Dersi Öğretmenlerine Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler, SPSS 22 paket programında analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, betimsel analizlerle birlikte, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), kolerasyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda İHL öğrencilerinin meslek derslerine ilişkin tutumlarının “orta” düzeyde, meslek dersi öğretmenlerine ilişkin tutumlarının ise “yüksek” düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada İHL öğrencilerinin meslek derslerine ve meslek dersi öğretmenlerine ilişkin tutum puanlarının çeşitli değişkenler açısından anlamlı şekilde farklılaştığı, her iki tutum puanı arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu ve meslek dersi öğretmenlerine ilişkin tutumlarının meslek derslerine ilişkin tutumlarını % 15 oranında açıkladığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İmam-Hatip Lisesi öğrencileri, meslek derslerine yönelik tutum, meslek dersi öğretmenlerine yönelik tutum

Kaynakça

• Akdoğan, Ali, İmam-Hatip Liselerinde Okutulan Hadis Dersi Programının Değerlendirilmesi, Y.lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sam-sun, 1994.
• Akseki, A. Hamdi, “Din Tedrisatı ve Dinî Müesseseler Hakkında Bir Rapor”, Yayına Hazırlayan: Mehmet Bulut, İslamiyat IV, Ankara, 2001, s. 1, ss. 131-144.
• Akyürek, Süleyman, İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersi İle Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Eğitim-Öğretim Yeterliklerine İlişkin Algıları, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt:10, No:23, 2012, ss. 7- 47.
• Altaş, Nurullah, Öğrenci Velilerinin İlköğretim DKAB Derslerine Karşı Tutum Düzeylerinin Dini Tutum Düzeyleriyle İlişkisi (Ön Araştırma). AÜİFD, XLV, 1, 2004, ss. 85-105.
• Arıcı, İsmail, Öğrencilerin İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenine Yönelik Tutumları. Fırat Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi. 12/2, 2007, ss.169-189.
• Arıcı, İsmail, Öğrencilerin İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine Yönelik Tutumları. Fırat Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi. 13/1, 2008, ss.161-175.
• Arpacı, Önder, İmam-Hatip Liselerinde Öğrenci-Öğretmen İletişimi ve Doyum Problemleri, Doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1997.
• Arslan, Ahmet, İmam-Hatip Liselerindeki Kelam Dersi Programının Değerlendirilmesi, Y.lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1997.
• Aşlamacı, İbrahim, Pakistan Medreselerine Bir Model Olarak İmam-Hatip Okulları, DEM Yayınları, İstanbul, 2014.
• Aydın, M. Şevki, Din Dersi Öğretmenlerinin Pedagojik Formasyonları, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 1996.
• Aydın, M. Şevki, Öğrencinin Din Eğitimine Gönüllü Katılımı, Etkili Din Öğretimi içinde, (ed. Şaban Karaköse), TİDEF Yayınları, İstanbul, 2010.
• Bilgin, Beyza, “İmam Hatip Lisesinde Uygulama Dersleri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ayrı Basım, C. XXI, Ankara, 1976, ss. 317-322.
• Buyrukçu, Ramazan, Kurumsal Değişim ve Gelişim Boyutlarıyla Türkiye’de Mesleki Din Eğitimi-Öğretimi, Fakülte Kitabevi, Isparta, 2007.
• Cebeci, Suat, İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yeterlilikleri, Doktora tezi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1994.
• Cebeci, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2004.
• Çakır, Ruşen, Bozan, İrfan, Talu Balkan, İmam-Hatip Liseleri Efsaneler ve Gerçekler, TESEV Yayınları, İstanbul, 2004.
• Çekin, Abdulkadir, İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersi Öğretmenlerinin Profesyonelliği Üzerine Bir Araştırma, The Journal of Academic Social Science Studies, No: 37, 2015, ss. 85-100.
• Çevik, Mehmet, İmam-Hatip Liselerinde Hitabet Dersi ve Eğitimi, Y.lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1995.
• Çınar, Fatih, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 22, 2015, ss. 235-282.
• Dem, İmam-Hatip Liselerinde Eğitim ve Öğretim, yay. haz. Mahmut Zengin, Dem Yayınları, İstanbul, 2005.
• Demir, Ömer, İmam-Hatip Liselerinde Hitabet ve Mesleki Uygulama Öğretimi, Y.lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara, 1997.
• Demirtaş, Kenan, Hadis Öğretimine İmam-Hatip Liseleri Gelişim Modeli Çerçevesinde Bir Yaklaşım, Y.lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2001.
• Erden, Münire ve Akman, Yasemin, Eğitim Psikolojisi, Arkadaş Yayınları, Ankara, 1997.
• Ertürk, Nazan, Türkiye'de Arapça Öğretimi Açısından "İmam-Hatip Liseleri Yeni Progra-ma Uygun Arapça" Adlı Ders Kitabı Serisinin Değerlendirilmesi, Y.lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2004.
• Eyimaya, Muzaffer, İmam-Hatip Liselerinde Tefsir Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme, Y.lisans Tezi, Cumhuriyet Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2006.
• Gökaçtı, M. Ali, Türkiye’de Din Eğitimi ve İmam-Hatipler, İletişim Yayınları, İstanbul, 2005.
• Gündüz, Turgay, Gençlik Dönemi Din Eğitimi, Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi (Ed. Mustafa Köylü) içinde, 65-103, Nobel Yayınları, Ankara, 2010.
• http://www2.diyanet.gov.tr/InsanKaynaklariGenelMudurlugu/Sayfalar/TumHaberler.aspx?lst=DuyurularListesi Erişim tarihi: 22.02.2017.
• Işık, İrfan, İmam-Hatip Liselerinde Okutulan Arapça Dersi Müfredatının İncelenmesi, Y.lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2005.
• İnceoğlu, Metin, Tutum, Algı, İletişim, Beykent Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2010.
• Kantar, Harun, İmam-Hatip Liselerinde Kuran-ı Kerim Öğretimi Üzerine Bir Değerlendir-me (Sivas Örneği), Y.lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü-sü, Sivas, 2008.
• Karaca, Mahmut, İmam-Hatip Liselerinde Arapça Öğretimi ve Arapça Ders Kitaplarının Tahlili, Y.lisans Tezi Uludağ Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1992.
• Karasar, Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları, Ankara, 1999.
• Karlık, Halil, “İmam-Hatip Liselerinde Mesleki Eğitimin Geliştirilmesi”, Diyanet İlmi Dergi, 1991, cilt: XXVII, sayı: 4, ss. 229-237.
• Kaya, Mevlüt ve Turan, İbrahim, İlahiyat Fakültesi ve İmam-Hatip Lisesi Son Sınıf Öğrencilerinin Din Görevliliğine İlişkin Mesleki Yeterlilik Algıları (Samsun İli Örneği) Ondokuz Mayıs Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 34, 2013, ss. 5-36.
• Kaya, Mevlüt, Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum, Etüt Yayınları, Samsun, 1998.
• Kaya, Mevlüt, İlköğretim ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Der-sine Karşı Tutumları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı: 12-13, 2001, ss.43-78.
• Kaymakcan, Recep ve Aşlamacı, İbrahim, İmam-Hatip Liseleri Üzerine Bibliyografik Bir İnceleme, Değerler Eğitimi Dergisi, C:9, S:22, 2011, ss: 21-101.
• Koç, Ahmet, “İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yeterlikleri Üzerine Bir Araştırma”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, cilt: 13, sa-yı: 2, s. 131-174
• Konal, Salim, İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Mesleki Problemleri, Y.lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 1995.
• Köse, Nuri, İmam-Hatip Liselerinde Okutulan Tefsir Dersi Programının Değerlendirilmesi, Y.lisans Tezi, http://tez2.yok.gov.tr/tezvt/liste.php?-skip=0&-max=10&AdSoyad==Nuri%20Köse O.M. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 1998.
• MEB, Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim, Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, 2016.
• Mermutlu, Bedri, “İmam-Hatip Liselerinin Seküler Açmazı”, Akademik Araştırmalar Dergisi, 2008, cilt: X, sayı: 38 [Kâşgarlı Mahmud Özel Sayısı], ss. 87-98.
• Öcal, Mustafa, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi, Düşünce Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2011.
• Özdemir, Şuayip, İmam-Hatip Liselerinde Okutulan Fıkıh Dersi Programının Değerlendirilmesi, Y.lisans Tezi, O. M. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 1994.
• Peker, Hüseyin, Din Psikolojisi, Çamlıca Yayınları, İstanbul, 2008.
• Polat, İbrahim, Türkiye’de Arapça Öğretimi Açısından İmam-Hatip Liseleri İçin Arapça Adlı Ders Kitabı Serisinin Değerlendirilmesi, Y.lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2003.
• Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston, 2013.
• Tahsin Ergül, Fıkıh Dersi Müfredat Geliştirme Programı Üzerine Bir Araştırma, Y.lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1997.
• Taşçı, Cuma, İmam-Hatip Liselerinde Meslek Dersi Öğretiminin Yeterlik Durumu ve Mes-lek Dersleri Öğretmenlerinin Temel Yeterliklere Sahip Olma Düzeyleri, Y.lisans Tezi, Atatürk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2006.
• Tavşancıl, Ezel, Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayıncılık, Ankara, 2014.
• TİMAV, Türkiye’de İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatipliler Algısı, 2012.
• Topcuk, Ali, İmam-Hatip Liselerinde Kur’an-ı Kerim Öğretiminin Verimliliği, Y.lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 1995.
• Türk Eğitim-Sen, Türkiye’de Din Eğitimi Çalıştayı, 11-12 Nisan 2015 Komisyon Raporları, Ankara, 2015.
• Vural, Ayşe, İmam-Hatip Lisesi Son Sınıf Öğrencilerinin Mesleki Yeterlilik Algıları, Y.lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 2016.
• Yıldırım, Bekir, İmam-Hatip Liselerinde Siyer Dersinin Öğretimi, Y.lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, 2007.
• Zengin, Mahmut, Öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt:11, No:25, 2013, ss. 271-301.