İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Hazırlık Eğitimine Bakışı: Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 2, 1277 - 1307, 30.09.2025

İbrahim Turan , Esra Ermiş Vural

https://doi.org/10.33415/daad.1709894

Öz

Bu çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin Arapça hazırlık eğitimine yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesini içermektedir. Çalışma kapsamında 2023-2024 eğitim-öğretim yılında OMÜ İlahiyat Fakültesi birinci ve ikinci sınıfta öğrenim gören 319 öğrenciden anket yoluyla toplanan veriler SPSS istatistik programında analiz edilmiştir. Katılımcılara yönelik frekans dağılımının yanında X2 analizi yoluyla da mezun olunan lise türü değişkenine göre, katılımcıların Arapça hazırlık eğitimine yönelik görüşleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre katılımcıların mezun olunan lise türü değişkeni açısında Arapça hazırlık eğitiminde uygulanan yöntem-tekniklerin yanı sıra ders içerikleri ve Arapçanın ilahiyat lisans programı için gerekliliği gibi konularda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği, kişisel olarak Arapçaya karşı tutum ve motivasyonları ve kişisel yeterlilikleri konusundaki görüşlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdikleri tespit edilmiştir. Kişisel yeterlikler açısından İmam Hatip Lisesinden mezun olanların genel olarak Arapçaya karşı motivasyonları, kendilerini yeterli görme durumları, Arapçayı kullanma becerileri Anadolu Lisesi mezunlarına göre daha yüksek bulunmuştur. Dolayısıyla makalede bunun nedenleri detaylı şekilde diğer araştırma bulgularıyla karşılaştırılarak yorumlanmış ve çeşitli önerilere yer verilerek çalışma sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi , Hazırlık Eğitimi , Dil Öğretimi , Arapça

The Perspective of Theology Faculty Students on Arabic Preparatory Education: The Example of Ondokuz Mayıs University Faculty of Theology

Öz

This study includes evaluating the views of the students of Ondokuz Mayıs University (OMÜ) Faculty of Theology regarding Arabic preparatory education in terms of some variables.. Within the study framework, the data collected through a questionnaire from 319 first- and second-year students of the Faculty of Theology (OMÜ) in the 2023-2024 academic year were analyzed using the SPSS statistical program. In addition to the frequency distribution of the participants, the X2 analysis was used to examine their views on Arabic preparatory education according to the type of high school they graduated from. According to the results obtained, it was determined that the participants did not show a statistically significant difference in terms of the type of high school they graduated from, in terms of the method-techniques used in Arabic preparatory education, as well as the course content, and the necessity of Arabic for the undergraduate theology program. Still, they showed a statistically significant difference in their opinions regarding their attitudes and motivation toward Arabic and their personal competencies. Accordingly, Imam Hatip High School graduates' motivation towards Arabic in general, their self-sufficiency, and ability to use Arabic were higher than those of Anatolian High School graduates. Therefore, the article interprets the reasons for this in detail by comparing them with other research findings and concludes the study with various suggestions.

Anahtar Kelimeler

Religious Education , Preparatory Education , Language Teaching , Arabic

Kaynakça

• Acuner, H. Yusuf - Korukcu, Adem. “İlahiyat Fakültesi Arapça Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Yabancı Dil Yetkinlik Beklentisi ve Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı-Hitit Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Örneği”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2012), 191-211.
• Akınoğlu, Orhan. “Öğretim Kuram ve Modelleri”. Öğretim İlke ve Yöntemleri. ed. Şeref Tan. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 7. Basım, 2011.
• Akmeşe, Serpil. İlahiyat Fakültesi Arapça Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Arapça Dersine Ait Tutumları ve Kaygıları Üzerine Bir İnceleme (Marmara Üniversitesi Örneği). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Altıntaş, Muhammed Esad. “İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar: Bir Meta-Sentez Çalışması”. Eskiyeni 52 (2024), 405-433.
• Arpaçukuru, Osman - Çeliktaş, Hasan Sabri. “İlahiyat Fakültesi Arapça Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Öğretim Yılı Başında Arapçaya ve Arapça Dersine Dair Düşünce, Beklenti ve Hedefleri (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Trabzon İlahiyat Dergisi 10/2 (2023), 195-226.
• Arpaçukuru, Osman - Üzümcü, Muzaffer. “İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Arapça Dersine İlişkin Tutumları (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Örneği)”. Tasavvur / Tekirdağ İlahiyat Dergisi 6/2 (2020), 853- 886.
• Aydın, Atik. “İlahiyat Fakültesi Lisans Öğrencilerinin Arapça Eğitimi Hakkındaki Görüşleri”. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi 11/1 (2020), 33-57.
• Can, Ertuğ - Can, Canan Işık. “Türkiye’de İkinci Yabancı Dil Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar”. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4/2 (2014), 43-63.
• Cebeci, Suat. “Cumhuriyet Döneminde Yüksek Din Öğretimi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 41/4 (1999), 227-236.
• Civelek, Yakup. “Türkiye’de Arapça Öğretimine Dair Bazı Teklifler -Riyad Arap Dil Enstitüsü Örneği-”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (01 Haziran 1998), 225-283.
• Cresswell, John W. Educational Research: Planning, Conducting and Evaluating Qualitative and Quantitative Research. Boston: Pearson Education Inc, 2012.
• Çoştu, Yakup - Yılmaz, Macid. “İlahiyat Fakültesi Yabancı Dil Hazırlık Programı Sorunlar ve Öneriler”. İlahiyat Fakültesi Arapça Hazırlık Programı Üzerine Bir Değerlendirme. ed. Yakup Çoştu - Macid Yılmaz. 63-77. Lap Lambert Academic Publishing, 2020.
• Deliçay, Tahsin. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Öğrenmedeki Motivasyon Düzeyleri (Fırat Ün. İlahiyat Fak. Örneği)”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (2005).
• Demirel, Özcan. Yabancı Dil Öğretimi: İlkeler, Yöntemler, Teknikler. Ankara: USEM Yayınları, 1990.
• Duman, Bilal. “Eğitimde Çağdaş Yaklaşımlar”. Öğretim İlke ve Yöntemleri. ed. Gürbüz Ocak. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 10. Basım, 2017.
• Dündar, Ahmet İhsan. “İlahiyat Fakültesi Arapça hazırlık sınıfı öğrencilerinin Arapça dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Bursa Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Örneği)”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 25 (2021), 845-868.
• Ecer, Münir. “Bir Anlatı Araştırması: Yüksek Din Öğretimi Kurumlarındaki Arapça Derslerinde Karşılaşılan Sorunlar”. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2023), 1-22.
• Ekinci, İsmail. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerine Verilen Arapça Hazırlık Eğitimine Dair Bir İnceleme”. Van İlahiyat Dergisi 7/11 (2019), 144-161.
• Erpay, İlyas. “Öğrencilerin İlahiyat Fakültesine Yönelik Görüşleri”. Amasya İlahiyat Dergisi 13 (2019), 423-473.
• Gökalp, Murat. Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 4. Basım, 2019.
• Güceyüz, İsa. “Arapça Hazırlık Sınıflarında Derse Devam ve Akademik Başarı İlişkisi”. BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/2 (30 Aralık 2023), 391-412.
• Gündüzöz, Soner. “Arapça Öğretiminde Başvurulacak Bazı Yöntem ve Teknikler: Pedagojik Bir Değerlendirme”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 29/29 (2010), 35-53.
• Husseın, Abdul Kadır. “Türkiye’deki İlahiyat Öğrencilerinin Arapça Konuşabilme Konusunda Zorluk Çekmelerinin Değerlendirilmesi: Sakarya Üniversi̇tesi Örneği”. The Journal of Academic Social Science 90 (2019), 412-421.
• Karadaş, Cağfer. “İlahiyat Lisans Programının Değerlendirilmesi”. Bugünün İlahiyatı Nasıl Olmalıdır? –Sorunlar ve Çözümler-. İstanbul: İSAV Yayınları, 2015.
• Korkmaz, Mehmet. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Fakülteyi Tercih Nedenleri: Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği”. Bilimname 18/1 (2010).
• Memiş, Muhammet Raşit - Erdem, Mehmet Dursun. “Yabancı Dil Öğretimde Kullanılan Yöntemler, Kullanım Özellikleri ve Eleştiriler”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8/9 (2013), 297-318.
• Nazıroğlu, Bayramali. Derdimiz İlahiyat. İstanbul: Okur Akademi Yayınları, 2020.
• Oğuz, Orhan. “İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfından Sonra Arapça Öğretiminde Kesintiye Uğraması Sorunu”. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10/2 (2019), 452-459.
• Oğuz, Orhan - Çakır, Mehmet. “Arapça Hazırlık Öğretim Programına İlişkin Genç Bir Bakış: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Örneği”. Kastamonu Eğitim Dergisi 27/5 (2019).
• Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Düşünce Kitabevi, 2011.
• Öncü, Mustafa - Baltacı, Ali. “Yüksek Din Öğretiminde Arapça Öğretimi Sorunsalı: Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25/2 (2020), 55-82.
• Öz, Nedim - Gür, Ahmet. “Arapçaya Metaforik Bir Yolculuk: Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Yabancı Dil Algısı”. Hitit İlahiyat Dergisi 22/2 (2023), 745-761.
• Özcan, Yusuf - Geçioğlu, Ahmet Rifat. “İlahiyat Fakültesi Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Yabancı Dil Öğrenme Gayretlerinin İncelenmesi (Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 21/1 (2021), 386-409.
• Özcan, Yusuf - Yapıcı, Asım. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi (Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 16/2 (2016), 113-142.
• Soysaldi, Mehmet. “Türkiye’deki İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminde Karşılaşılan Problemler Ve Çözüm Yolları”. EKEV Akademi Degisi 45 (2010), 247-279.
• Soyupek, Hasan. “İlahiyat Fakültelerinde Yürütülen Arapça Öğretimine İlişkin Öğrenci Görüşlerinin Değerlendirilmesi: Isparta İlahiyat Fakültesi Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (2003), 77-95.
• Tosun, Cemal - Doğan, Recai. “İlahiyat Fakültelerinin Yeniden Yapılanması Üzerine”. Türkiye’de Yüksek Din Eğitimi Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu. 487-507. Isparta: Süleyman Demirel Ünversitesi Yayınları, 2004.
• Uçar, Recep. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine Karşı Tutumları (İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 15/2 (2015), 371-394.
• Uçar, Recep. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine Karşı Tutumları (İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 15/2 (2015), 371-394.
• Yıldız, Musa - Çilek, Ersin. “Arapça Konuşma Öğretiminde Öğrenci Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 40/1 (2020), 159-181.
• “İlahiyat Programı Bulunan Tüm Üniversiteler | YÖK Lisans Atlası”. Erişim 09 Nisan 2025. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=20041