Dijital Oyunlarda İslamofobik Şiddet

Year 2025, Volume: 25 Issue: 2, 857 - 886, 30.09.2025

Merve Ar

https://doi.org/10.33415/daad.1710962

Abstract

Bu çalışma, dijital oyunlar bağlamında İslamofobik temsillerin şiddet üzerinden nasıl inşa edildiğini ve bu temsillerin kullanıcı algıları üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Özellikle 11 Eylül sonrası dönemde Batı dünyasında yaygınlaşan İslamofobi kavramı, medya ve popüler kültür ürünleri aracılığıyla yeniden üretilmekte ve çeşitli disiplinlerde tartışma konusu haline gelmektedir. Bu bağlamda dijital oyunlar, yalnızca eğlence aracı olmanın ötesinde ideolojik ve kültürel kodların aktarılabildiği güçlü medya mecraları arasında yer almaktadır. Makalede, geleneksel ve dijital oyunlar karşılaştırmalı olarak ele alınmış; dijital oyunların sunduğu etkileşimli yapı sayesinde oyuncuların şiddet eylemlerine aktif katılım gösterdiği ve bu deneyimin, şiddeti normalleştiren bir tutum geliştirilmesine zemin hazırladığı vurgulanmıştır. Çalışmada, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından dikkat çekilen, gençler arasında yaygın olarak oynanan bazı şiddet temalı dijital oyunlar örneklem olarak seçilmiştir. Söz konusu oyunlar doğrudan deneyimleme ve literatür taraması yöntemleriyle analiz edilmiştir. Bu çalışmada, incelediğimiz dijital oyunların Müslümanlar için kutsal olan semboller yahut mekânların şiddet ve terör bağlamı içerisinde örtük ya da alenen kullanıldığı ve bunların da İslami ön yargıların oluşmasına zemin hazırladığı dahası Müslümanların terörist ve imha edilmesi gereken düşman figürleri olarak temsil edilmesi, toplumsal düzeyde nefret söylemini besleyen ve ötekileştirmeyi derinleştiren bir algı inşasına zemin hazırladığı sonucuna varılmıştır.

Keywords

Dinler Tarihi , İslamofobi , Dijital Oyunlar , Şiddet , Stereotipleştirme

Islamophobic Violence in Digital Games

Abstract

This study aims to examine how Islamophobic representations are constructed through violence in the context of digital games and the effects of these representations on user perceptions. The concept of Islamophobia, which has become widespread in the Western world especially in the post-9/11 period, is reproduced through media and popular culture products and has become a topic of discussion in various disciplines. In this context, digital games are among the powerful media channels where ideological and cultural codes can be transmitted beyond being a mere means of entertainment. The article examines traditional and digital games comparatively; it emphasizes that thanks to the interactive structure offered by digital games, players actively participate in violent acts and that this experience paves the way for the development of an attitude that normalizes violence. In the study, some violent-themed digital games, which are widely played among young people and which were also highlighted by the Ministry of Youth and Sports, were selected as samples; these games were analyzed using direct experience and literature review methods. In this study, it has been concluded that the digital games we have examined use symbols or places sacred to Muslims in the context of violence and terror, either implicitly or explicitly, and that these pave the way for the formation of Islamic prejudices. Moreover, the representation of Muslims as terrorists and enemy figures that must be destroyed paves the way for the construction of a perception that feeds hate speech and deepens othering at the social level.

Keywords

History of Religions , Islamophobia , Digital Games , Violence , Stereotyping

References

• Ar, Merve. İslamofobinin Dini ve Kültürel Kökenleri. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2023.
• Ar, Merve. “Sosyal Medyada İslamofobik Yansımalar”. Dijitalleşme ve Din: Teorik Yaklaşımlar ve Uygulama Örnekleri. İhsan Çapçıoğlu - Fatma Çapçıoğlu (Ed.)(İstanbul: Kriter Yayınevi, 2022), 516-539.
• Arkan, Atilla. “Yeni Zelanda Saldırısı. Saldırganın Manifestosu ve Anlamı”. Seta (21 Mart 2019). https://www.setav.org/yeni-zelanda-saldirisi-saldirganin-manifestosu-ve-anlami Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2009.
• Canatan, Kadir. “İslamofobi ve Anti-İslamizm: Kavramsal ve Tarihsel Yaklaşım”. Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm ed. Kadir Canatan - Özcan Hıdır. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2007.
• Chris Allen, “Justifying Islamophobia: A post- 9/11 Consideration of the European Union and British Context”, American Journal of Islamic Social Sciences 21/3 (2004),
• Cıngı, Mustafa. “Dijital Oyunseverlerin İslamofobi İçerikli Oyunlara Bakışı”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 1/1, (2018), 49-72.
• Dinet, Etienne. “L’Orient vu de I’Occident.” Paul Guethner, Rue Jacob. Paris 1922
• Fandom. “Counter-Strike”. Erişim 8 Mart 2025. https://counterstrike.fandom.com/tr/wiki/Counter-Strike
• Gençlik Spor Yayınları. “Oyunlarda İslamofobi”. Erişim 10 Nisan 2025. https://yayinlar.gsb.gov.tr/Kategori/24/oyunlarda-islamofobi; https://yayinlar.gsb.gov.tr/public/online/0071_OyunlardaIslamafobiTR/files/assets/basic-html/page24.html
• Gökmen, Hasan. Avrupa’da Müslümanlar ve İslamofobi: Hollanda Örneği. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
• Gülsoy, Sait. “Oyun, Kültür ve Zaman”. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 62, (2019), 317-37.
• Gürsoy, Sema. Dijital Oyunlarda İslamofobik Unsurlar. Çorum: Hitit Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Jane M.Healy, Bağlantı Doğru mu? Bilgisayarlar Çocuklarımızın Zihnini Olumlu ve Olumsuz Yönde Nasıl Etkiliyor?.İstanbul: Boyner Yayınları, 1999).
• Kars, Gözde Bahar. Şiddet İçerikli Bilgisayar Oyunlarının Çocuklarda Saldırganlığa Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Keskin, Doğan. Ayten- Aral, Neriman. “Positive and Negative Aspects of Digital Games from the Perspective of Adolescents”. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 12/67, (2022), 543-557.
• Lean, Nathan. The Islamophobia Industry: How The Right Manufactures Fear of Muslims. London: Pluto Press, 2012.
• Mangır, Mine- Aktaş, Yaşare. “Çocuğun Gelişiminde Oyunun Önemi”. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 26, (1993), 14- 18.
• Olgun, Hakan. “Tarihsel Bir Kurgu Ürünü Olarak İslamofobya”. Diyanet İlmi Dergi, 44/3 (2008), 31-48.
• Özüdoğru Erdoğan, Halide Nur. “Dijital Oyunlarda İslam Karşıtlığı”. Atatürk Üniversitesi Yayınları, 26/1 (2022), 162-168.
• Runnymede Trust, “Islamophobia: A Challenge For Us All (1997)”, 2 http://www.runnymedetrust.org/uploads/publications/pdfs/islamophobia.pdf
• Takacs, Zsofia K. Swart, Elise K. ve Bus, Adriana G. “Benefits and Pitfalls of Multimedia and Interactive Features in Technology-Enhanced Storybooks: A Meta-Analysis”. Review of Educational Research 85/4, (2015), 698- 739.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, “Oyun”, Erişim 10 Ekim 2023. https://sozluk.gov.tr/
• Vatandaş, Saniye. “Şiddet ve Dijital Oyunlar (Şiddetin Dijital Oyunlar Üzerinden Deneyimlenmesi)”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 9/1, (2021), 399-424.
• Vatandaş, Saniye. “Şiddet ve Dijital Oyunlar (Şiddetin Dijital Oyunlar Üzerinden Deneyimlenmesi)”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 9/1, (2021), 399-424.
• Yavuzer, Haluk. Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna Kadar Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2024.
• Yalçın, Seda- Bertiz, Yasemin. “Üniversite Öğrencilerinde Oyun Bağımlılığının Etkileri Üzerine Nitel Bir Çalışma. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 3/1, (2019), 27-34.
• “Yeni Zelanda Manifestosu” 16.03.2019, Yeni Zelanda manifestosu! 74 sayfalık manifesto tam oku! (26.09.2023)
• Yılmaz, Erdal- Çağıltay, Kürşat. “Elektronik Oyunlar ve Türkiye”. (2004). Erişim 10 Ekim 2023. http://simge.metu.edu.tr/conferences/TBD04-ElektronikOyunlar.pdf