ORTAOKUL DKAB DERSİNDE SİYER YILDIZI KUTU OYUNU KULLANIMI: ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ VE GÖZLEM VERİLERİNE DAYALI NİTEL BİR İNCELEME

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 164 - 188

Saliha Karakoyunlu , Rahime Çelik

https://doi.org/10.61964/dade.1706772

Abstract

Çalışmanın amacı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) derslerinde eğitsel kutu oyunu kullanımına ilişkin öğrenci görüşlerini belirlemektir. Bu çalışmanın problem cümlesini Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde Siyer Yıldızı kutu oyunu kullanımına yönelik ortaokul öğrencilerinin görüşleri ve gözlemcilerin rapor sonuçları nelerdir?” sorusu oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, DKAB derslerinin kutu oyunu aracılığıyla işlenmesine yönelik öğrenci görüşlerini ortaya koymak amacıyla, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmada, olasılıksız örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme tercih edilmiştir. Çalışma grubu, İmam Hatip Ortaokulunda beşinci sınıfta öğrenim gören 28 öğrenciden oluşmaktadır. DKAB dersinde kutu oyunlarının kullanımına ilişkin öğrenci görüşlerini tespit edebilmek amacıyla, on altı sorudan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu geliştirilmiştir. Uygulama süreci dört ay sürmüş ve bu süreçte araştırmacılar ile birlikte iki gözlemci tarafından gözlemler yapılmıştır. Kutu oyunu uygulaması iki ders saati boyunca gerçekleştirilmiştir. Dersin bitiminde ise öğrencilerle tek tek görüşme sağlanmıştır. Verilerin analizinde NVivo 8 programı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, DKAB derslerinde oyun tekniğinin etkili bir yöntem olduğunu ve bu alanda çeşitli çalışmaların yapıldığını göstermektedir. Ancak söz konusu çalışmaların büyük çoğunluğunun literatür taramasına dayalı olduğu, deneysel ya da uygulamalı araştırmaların ise yok denecek kadar az olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, eğitsel bir yöntem olarak kullanılan kutu oyunlarının ders başarısını artırdığı, öğrencilerin derse yönelik ilgi ve tutumlarını olumlu yönde etkilediği yönünde görüş ve gözlem sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu nedenle, kutu oyunu tasarım örneklerinin artırılması ve DKAB derslerinde kullanımının yaygınlaştırılması gerektiği önerilmiştir.

Keywords

Din Eğitimi , Oyun , Eğitsel Oyun , Kutu Oyunu , Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi.

Ethical Statement

Çalışmada gerekli etik izinler alınmıştır.

Supporting Institution

Çalışma Fırat Üniversitesine bağlı FÜBAP tarafından desteklenmiştir.

Thanks

Fırat Üniversitesi FÜBAB yetkililerine teşekkür ederiz. Gösterdikleri ilgi ve emekten dolayı Dicle Akademi Dergisi Editörlerine ve katkılarından dolayı hakemlere teşekkür ederiz.

USE OF THE "SİYER YILDIZI" BOARD GAME IN MIDDLE SCHOOL RELIGIOUS CULTURE AND MORAL KNOWLEDGE COURSE: A QUALITATIVE STUDY BASED ON STUDENT OPINIONS AND OBSERVATIONAL DATA

Abstract

The purpose of this study is to examine students’ views on the use of educational board games in the Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK) course. The research problem is framed by the question: “What are the opinions of middle school students and the results of observer reports regarding the use of the Siyer Yıldızı board game in the RCMK course?” In line with this aim, a case study design, one of the qualitative research methods, was employed to explore students’ perspectives on teaching RCMK lessons through board games. Among the non-probability sampling techniques, purposive sampling was adopted. The study group consisted of 28 fifth-grade students attending an Imam Hatip Middle School. To elicit students’ views on the use of board games in the RCMK course, a semi-structured interview form consisting of sixteen questions was developed. The implementation process lasted for four months, during which observations were conducted by the researchers along with two additional observers. The board game activity was carried out over two class hours, and individual interviews with students were conducted at the end of the lesson. Data were analysed using the NVivo 8 software. The findings indicate that the use of game-based techniques in RCMK lessons is an effective method and that various studies have been conducted in this field. However, it was found that most of these studies rely on literature reviews, while experimental or practice-oriented research is extremely limited. As a result, the study concludes that board games, when used as an educational method, enhance academic achievement and positively influence students’ interest and attitudes toward the course. Accordingly, it is recommended that more board game designs be developed and that their integration into RCMK lessons be further expanded.

Keywords

Religious Education , Game , Educational Game , Board Game , Religious Culture and Moral Knowledge Lesson.

References

• Alibekiroğlu, Z. (2017). İlkokul din kültürü ve ahlak bilgisi dersi kavram öğretiminde oyunun kullanımı [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Arslan, N. (2017). 4. sınıf din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde eğitsel oyun yöntemi ile öğretim [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Atasoy, Ü. (2019). Din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde eğitsel oyunlar yoluyla kavram öğretimi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Açış, Y. B., & Ayverdi, L. (2020, Ekim). Kutu oyunlarının özel yetenekli öğrencilerin dikkat ve yaratıcılıklarına etkisi. Erciyes Journal of Education, 4(2), 47–67. https://doi.org/10.32433/eje.753698
• Bayram, B. (2015). 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde harita üzerinde oynanan kutu oyunları kullanımının öğrenci başarısı ve hatırda tutmaya etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bazeley, P., & Jackson, K. (2013). Qualitative data analysis with NVivo (2nd ed.). SAGE Publications.
• Birgün, Ö., & Osmanoğlu, C. (2023). Eğitsel dijital oyunların din kültürü ve ahlak bilgisi dersine yönelik öğrenci tutumlarına etkisi. Artuklu Akademi, 10(2), 223–238. https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1349474
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). SAGE Publications.
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). SAGE Publications.
• Çangır, M. (2008). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde eğitsel oyun yönteminin uygulanma durumu (Tuzla örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Dağbaşı, G. (2007). Oyun tekniği ve Arapça öğretiminde kullanımı [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Doğanay, A., Gözütok, D., & Koç, H. (2012). Eğitim bilimlerinde yöntem. Anı Yayıncılık.
• Doğanay, A., vd. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Edip, S. (2019). Oyun tasarımı anahtarı modeline göre bir kutu oyunu tasarlanması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Fakıoğlu Bağcı, H. (2023). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (4–8. sınıflar) öğretim programının yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımı açısından değerlendirilmesi. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 15, 105–126. https://doi.org/10.53112/tudear.1286663
• Göv, A. (2019). Din eğitiminde kullanılan eğitsel oyunların öğrenci başarısı ve kalıcılığına etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Gülbaşı, H. (2024). 7. sınıf din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde eğitsel oyun yöntemi kullanımının akademik başarı ve tutuma etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gürer, B., & Arslan, N. (2017). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde eğitsel oyun yöntemi ile öğretimin öğrenci başarısına ve derse tutumuna etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(34), 87–117. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/712314
• Izgar, G. (2020). Eğitsel oyunların öğrencilerin değer kazanımlarına etkisi: Bir durum çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(40), 207–241. https://doi.org/10.34234/ded.736639
• Kabakcı, S. (2020). Oyunlaştırma yöntemi ve muhasebe öğretiminin etkileşimli bir sınav yapma aracı ile incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kalender, M. (1999). Din eğitiminde oyun [Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Karasan, E. (2013). 4. ve 5. sınıflar din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde oynatılabilecek eğitsel oyunlar [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE Publications.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. SAGE Publications.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (3rd ed.). SAGE Publications.
• Özbek, F. (2020). İslam’da spor, oyun ve eğlence [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). SAGE Publications.
• Şişman, M. (2015). Eğitim bilimine giriş. Pegem Akademi Yayınları.
• Uçak, H. E., & Doğan, R. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin kavram öğretimi sürecinde tercih ettikleri yöntemler. Dini Araştırmalar, 23(59), 321–347. https://doi.org/10.15745/da.791020
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, E., Şimşek, Ü., & Aras, H. (2017). Eğitsel oyun yönteminin öğrencilerin sosyal becerileri, okula ilişkin tutumları ve fen öğrenimi kaygıları üzerine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 281–400. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.356305
• Yıldız, M. (2020). Algoritma öğretiminde kutu oyunu kullanılmasının ilkokul öğrencilerinin algoritma başarısına etkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (5th ed.). SAGE Publications.
• Yorulmaz, B., & Göv, A. (2019). Din eğitiminde kullanılan eğitsel oyunların öğrenci başarısı ve kalıcılığına etkisi. Journal of International Social Research, 12(66), 962–977. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3643
• Zengin, H. K. (2002). Eğitsel oyunlar ve ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde kullanımı [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Zengin, H. K. (2018). Din öğretiminde eğitsel oyunların kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 1068–1075. https://doi.org/10.17719/jisr.20185537275